Kandidatët për deputetë nga Lidhja Demokratike e Kosovës (LDK), derisa kanë shpalosur në “Debat Përnime” programin për fushën e sigurisë, kanë folur edhe për reformat që i kanë paraparë për Policinë e Kosovës.
Nga ta u tha se në kuadër të kësaj reforme parashihet edhe Vettingu në këtë institucion.
Kandidati për deputet, Nuredin Ibishi, ka shpjeguar se ky proces planifikohet të fillojë nga Ministria e Punëve të Brendshme e deri të Agjencia për Menaxhimin e Emergjencave.
“Së pari do të lidhen reformat në Ministrinë e Punëve të Brendshme në aspektin sektorial, duke filluar nga Policia e Kosovës, Inspektorati Policor e deri te Agjencia për Menaxhimin e Emergjencave”- ka thënë Ibishi.
Ndër të tjera, numri i zyrtarëve policorë, sipas planit të LDK-së do të rritet nga 8 mijë sa është aktualisht në 10 mijë.
LDK parasheh që pensionimi i policëve të bëhet sipas modelit të FSK-së, e jo të ketë pensionim të parakohshëm.
Sipas Ligjit për shërbim në Forcën e Sigurisë së Kosovës, nënoficerët pensionohen në moshën 50 vjeçare, kurse oficerët pensionohen në moshën 55 pesëdhjetë vjeçare.
Reforma premtohen se do të behën edhe në strukturat komanduese të Policisë së Kosovës.
“Një kohë, Drejtori i përgjithshëm ka qenë ushtrues detyre dhe na ka sjellë probleme, mirëpo në këtë drejtim do të kemi kërkesa për ndryshimin e Ligjit për Policinë në mënyrë që mos të afekton në aspekte politike, por ai të jetë më tepër funksional”- tha Ibishi.
“Debat Përnime” është format i cili do të transmetohet për një muaj rresht deri një ditë para Zgjedhjeve parlamentare të 9 shkurtit 2025. Kandidatët për deputetë nga partitë politike garuese, përveç që prezantojnë Programin e tyre, përballen me pyetjet e Jeta Xharrës, kryeredaktorit të KALLXO.com, Kreshnik Gashit dhe Visar Prebrezës nga “Krypometër”.
Lëvizja Vetëvendosje (LVV) ka zgjedhur që gjatë fushatës për Zgjedhjet e 9 shkurtit të mos marrë pjesë në disa nga mediat në Kosovë. Kjo parti e ka arsyetuar mospjesëmarrjen në emisionet politike të shfaqura në mediume të caktuara, me pretendimin se gjoja ato media janë në pronësi të oligarkëve. RTV Dukagjini është në listën e këtyre mediave të “piketuara” nga LVV, e pikërisht në këtë televizion transmetohet emisioni “Debat Përnime” – prodhim i KALLXO.com.
Mirëpo, për dallim nga partia në pushtet, partitë e tjera opozitare kanë pranuar të marrin pjesë në këtë Debat dhe t’u përgjigjen pyetjeve të gazetarëve të Kallxo-it.
Na s’jemi oligarkë. Asnjëri prej neve në KALLXO.com nuk jemi pasanika, as milionera e le më oligarka. Ne kemi qenë në RTK e na kanë largu prej RTK-së, saktë sepse kemi raportuar qysh oligarkët e kanë zhvat shtetin.” – ka deklaruar Jeta Xharra në hapje të Debatit të parë zgjedhor, në kuadër të “Debat Përnime”.
Kandidati për deputet nga radhët e Lidhjes Demokratike të Kosovës (LDK), Nuredin Ibishi, në emisionin “Debat Përnime”, më 18.01.2025, ka folur për çështjen e largimit të policëve serbë në vitin 2022 nga Policia e Kosovës. Me këtë rast, ai ka paraqitur edhe propozimin e LDK-së lidhur me këtë rast.
LDK, sipas tij, nuk e përkrah ndonjë marrëveshje politike për kthimin e të dorëhequrve serbë në Policinë e Kosovës, mirëpo e sheh të udhës hapjen e konkurseve të reja për pranimin e policëve nga radhët e këtij komuniteti.
“Nuk jemi përkrahës të marrëveshjeve politike [për këtë gjë]. Ata mund të konkurrojnë edhe pse është e kufizuar mosha. Ata që i kanë deri në 29 vjet mund të aplikojnë si pjesëtarë të ri, nëse s’kanë qenë të implikuar, por jo me një marrëveshje politike”- tha Ibishi.
Sipas tij, “zyrtarët policorë të komunitetet serb e kanë lëshuar detyrën me urdhëresë të Beogradit”.
Mirëpo, përkundër kësaj, siç thotë ai, LDK është për një qasje më ndryshe.
Sipas Ibishit, sovraniteti nuk fitohet vetëm me forcë, por edhe me integrim.
“Debat Përnime” është format i cili do të transmetohet për një muaj rresht deri një ditë para Zgjedhjeve parlamentare të 9 shkurtit 2025. Kandidatët për deputetë nga partitë politike garuese, përveç që prezantojnë Programin e tyre, përballen me pyetjet e Jeta Xharrës, kryeredaktorit të KALLXO.com, Kreshnik Gashit dhe Visar Prebrezës nga “Krypometër”.
Lëvizja Vetëvendosje (LVV) ka zgjedhur që gjatë fushatës për Zgjedhjet e 9 shkurtit të mos marrë pjesë në disa nga mediat në Kosovë. Kjo parti e ka arsyetuar mospjesëmarrjen në emisionet politike të shfaqura në mediume të caktuara, me pretendimin se gjoja ato media janë në pronësi të oligarkëve. RTV Dukagjini është në listën e këtyre mediave të “piketuara” nga LVV, e pikërisht në këtë televizion transmetohet emisioni “Debat Përnime” – prodhim i KALLXO.com.
Mirëpo, për dallim nga partia në pushtet, partitë e tjera opozitare kanë pranuar të marrin pjesë në këtë Debat dhe t’u përgjigjen pyetjeve të gazetarëve të Kallxo-it.
Na s’jemi oligarkë. Asnjëri prej neve në KALLXO.com nuk jemi pasanika, as milionera e le më oligarka. Ne kemi qenë në RTK e na kanë largu prej RTK-së, saktë sepse kemi raportuar qysh oligarkët e kanë zhvat shtetin.” – ka deklaruar Jeta Xharra në hapje të Debatit të parë zgjedhor, në kuadër të “Debat Përnime”.
Tre kandidatë të LDK-së për deputetë të Kosovës, me përvojë në fushën e mbrojtjes, janë zotuar se nëse partia e tyre arrin të marr shumicën e votave në zgjedhjet e 9 shkurtit, si Qeveri do të ndërtojnë lagje për ushtarakët pranë kazermave ekzistuese dhe do të vënë ‘themelet’ e “Smart Defence”.
Kandidatët e Lidhjes Demokratike të Kosovës (LDK), me përvojë në fushën e mbrojtjes, në emër të partisë së tyre janë zotuar se do të koncentrohen në përvetësimin e “Smart Defence” (Mbrojtjes së mençur), ndërtimin e lagjeve për ushtarakët në vlerë 60 milionë euro, futjen e mësimit bazik ushtarak si lëndë në shkollat e mesme dhe ndërtimin e njësitit të helikopterëve në Policinë e Kosovës që përllogaritet të ketë një kosto prej 21 milionë euro.
Këto zotime janë vetëm disa prej atyre që i kanë shpalosur Anton Quni, Fadil Hadërgjonaj dhe Nuredin Ibishi në “Debat Përnime”, më 18.01.2025, në lidhje me sektorin e mbrojtjes, nëse arrihet qëllimi i tyre që LDK-ja të qeverisë në mandatin e ardhshëm.
Zgjedhjet parlamentare në Kosovë do të mbahen më 09.02.2025. Kandidatë për kryeministër janë Albin Kurti nga Vetëvendosje (LVV), Lumir Abdixhiku (LDK), Bedri Hamza nga Partia Demokratike e Kosovës (PDK) dhe Ramush Haradinaj nga Koalicioni AAK-Nisma.
Fabrikë e municionit apo Smart Defence?
Anton Quni, i cili nën qeverisjen e LDK-së ka qenë ministër i Mbrojtjes, thotë që Kosova nuk ka kapacitete për momentin për të ngritur një Fabrikë të municionit, për ç’gj Qeveria Kurti ka nënshkruar marrëveshje me Turqinë, por beson që rruga e duhur është që të fokusohen në industrinë e “Smart Defense”, ashtu siç i kanë disa shtete perëndimore.
Quni nuk e përjashton mundësinë për Fabrikën e municionit, për thotë se nëse marrin drejtimin e Qeverisë do të rishikojnë marrëveshjen e nënshkruar, infrastrukturën ligjore dhe mundësisë financiare. Ai beson që Kosova duhet të përvetësojë praktika të shteteve të zhvilluara të cilat bëjnë organizime të përballueshme për buxhetin që të zhvillojnë disa drejtime ushtarake që janë në shërbim jo vetëm të një shteti, por të disa shteteve, duke marr si shembull modelin “Smart Defence”.
“Në marrëveshje me fqinjët e me shtetet mike të zhvillojmë projekte ‘Smart Defence’. Me Shqipërinë mundet me u arrit marrëveshja që certifikimi i pilotëve për helikopterë të bëhet në qendrën e saj simulative. Kurse mirëmbajtja e automjeteve taktike të prodhimit të Shteteve të Bashkuara të Amerikës të bëhet në Kosovë. Me Malin e Zi, Maqedoninë e Veriut, me Kroacinë munden me u arritë marrëveshje të përbashkëta për kontrollin e hapësirës ajrore”- tha ai.
Kandidati për deputet nga LDK, Anton Quni. Foto: Naser Fejza/KALLXO.com
Në programin e LDK-së shkruan se aplikimi i “Smart Defence” në Ballkanin Perëndimor mund të bëhet në kuadër të iniciativës Adriatik 5+, apo ndonjë iniciative të ngjashme dhe se është i aplikueshëm lehtë në mes të shteteve partnere rajonale me synime të përbashkëta.
Ndërsa, në lidhje me prodhimin të municionit, ai tha se është një fushë që e kanë studiuar me operatorët ekonomikë që merren me distribuimin dhe shitblerjen e teknologjisë ushtarake (të cilëve nuk ua përmendi emrat), se sa është profitabile për një operator që të ngrisë kapacitetet për të prodhuar për institucionet e mbrojtjes, dhe se sipas tyre, për momentin nuk mund të arrihet një gjë e tillë.
Sipas tij, nuk mjafton vetëm konsumi brenda Kosovës, por secili operatori dëshiron të hyjë në konkurrencë me kompanitë që tanimë kanë emër, brend e kredibilitet.
Në analizën e Qunit, vetëm për një vijë të prodhimit të kalibrit më të vogël për pistoletë kostoja mund të arrijë deri në 250 milionë euro.
“Për një kalibër, më të voglin- për pistoletë 9mm, vetëm montimi i komponentës, që do të thotë gëzhoja, mbushja dhe predha, 1 trakë e montimit të këtyre komponentëve kushton miliona euro”- tha Quni.
Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, më 16.12.2024, ka nënshkruar Kontratë me prodhuesin shtetëror turk “Makine ve Kimya Endüstrisi” (MKE), me të cilin, sipas shefit të Qeverisë, po vendosen themelet e industrisë së mbrojtjes. Ai kishte thënë se me të filluar prodhimi, fabrika do të funksionojë si ndërmarrje publike dhe si markë 100% vendore.
Kurse, ministri i Mbrojtjes, Ejup Maqedonci pati thënë se për hapjen e fabrikës së municionit kanë pranuar një Raport fizibiliteti nga Ministria e Mbrojtjes e Turqisë.
Duke folur për municionin, Quni përmendi edhe kërcënimet që vijnë nga Serbia ndaj Kosovës. Ai tha se Kosovës i duhet të jetë mirë e përgatitur ushtarakisht, sepse të kesh Serbinë fqinje është sikurse ta kesh Rusinë.
“Përveç që Serbia e ka një industri të fuqishme ushtarake, [në këtë shtet] janë autonom, kanë burime të qëndrueshme, e tash po ju kthehen mundësive që nga bota perëndimore të furnizohen me teknologjinë e sofistikuar, si në rastin e fundit që u kontraktuan aeroplanët me shtetin e Francës”- tha ai.
Lagje ushtarake dhe mësim bazik për ushtrinë
Fadil Hadërgjonaj, i njohur si komandant “Bjeshka”, ish-komandanti i Batalionit 2, Brigada 138, i cili së fundmi i ka hyrë rrugës politike dhe për këtë ka zgjedhur LDK-në, tha se në programin e tyre kanë paraparë ngritjen e lagjeve ushtarake të cilat duhet të jenë në shërbim të kazermave.
“Lagje moderne ku personeli i FSK-së do të jetë afër aty te kazerma, familja e tij do të jetë afër”- tha Hadërgjonaj, duke shtuar se këto lagje ndër të tjera do të kenë kapacitete kulturore dhe artistike.
Ai zotohet se me realizimin e këtij plani nuk do të kenë nevojë për transportin e ushtarëve, që sipas tij është i kushtueshëm.
Për ndërtimin e këtyre lagjeve ushtarake, Hadërgjonaj thotë se i kanë paraparë 60 milionë euro.
“Vitin e parë do të bëhet studimi i hapësirave, krijimi i planeve për ndërtimin e lagjeve edhe plotësimi i dokumenteve administrative dhe çdo gjë që është e domosdoshme bazuar në ligjet e Kosovës”- tha ai.
Kandidati për deputet nga LDK, Fadil Hadërgjonaj. Foto: Naser Fejza/KALLXO.com
Një përqindje të madhe të këtyre lagjeve, ai thotë se do ta përfundojnë gjatë mandatit të parë.
Ndërsa për buxhetin e Forcës të Sigurisë të Kosovës (FSK), ai tha se e kanë synim që ta bëjnë 2 për qind të GDP-së, shifër kjo që është standard i të gjitha shteteve të NATO-s.
Hadërgjonaj tha se buxheti do të do të investohet në kushte të shërbimit, menaxhimit të drejtë të burimeve njerëzore, që nga edukimi, arsimimi, stërvitja, zhvillimi në karrierë, kushtet, pagat, standardi i jetesës, furnizimi me pajisje në sisteme të caktuara të armatimit, infrastrukturë dhe për të gjitha nevojat e një force kredibile.
“Një nga hapat e parë që do duhej marrë është rishikimi strategjik i sektorit të sigurisë dhe nxjerrja e konkludimeve dhe përfundimeve se çka duhet dhe si duhet të vazhdojmë në ndërtimin e Forcës”- tha ai.
Një tjetër segment që preku Hadërgjonaj ishte edhe edukimi ushtarak në shkollat e mesme të Kosovës.
Ai tha se në kuadër të programit kanë parashikuar që duhet të fillohet edukimi dhe arsimimi në çështjet bazike ushtarake që nga shkolla e mesme, përkatësisht nga klasat 11 dhe 12.
“Gjatë edukimit dhe vlerësimi mund t’i identifikojmë më të mirët dhe ata që kanë pasion më të theksuar, që pas shkollës së mesme të jenë pjesë e FSK-së. Të dalluarit të bëhen edhe pjesë e Akademive Ushtarake”- tha ai, duke u zotuar se do t’i adoptojnë kurrikulat e shkollës në këtë drejtim.
Kurse për zhvillim të komunikimit strategjik, Hadërgjonaj tha se FSK-ja do të zhvillohet në tri domene: domenin e forcave tokësore, të forcave ajrore dhe të luftës kibernetike dhe informacionit.
Në domenin e parë, ai tha se synojnë ta kenë brigadën e këmbësorisë, brigadën e mekanizuar dhe brigadën e mbështetjes me zjarre dhe me shërbime; në domenin e dytë apo të forcave ajrore hyjnë sistemet e mbrojtjes kundër ajrore si dronët dhe helikopterët; dhe në domenin e tretë- që në vitin e parë parashihet të kenë bashkëpunim me Iowa-n.
“Që në vitin e parë do të investohet në krijimin e një qendre të profesionistëve për edukimin, trajnimin dhe shfrytëzimin e kapaciteteve ekzistuese dhe kapaciteteve tjera”- tha ai.
Hadërgjonaj tha se një ndër arsyet pse ka largime të ushtarëve nga FSK-ja janë kushtet ekonomike, e mu për këtë arsye do ta rrisin koeficientin për të gjithë.
“Koeficienti i pagave do të jetë 150 euro. Kjo është pagë solide dhe është një plus serioz që ushtarët të ndjehen të trajtuar dinjitetshëm”- tha ai.
Për ushqimin e ushtarakëve, temë që nxiti debat në fund të vitit të kaluar për shkak se ushqimi për një kohë u përgatit nga kuzhinierët e Qendrës Studentore dhe nga ata të Shërbimit Korrektues të Kosovës derisa të kishin një zgjidhje.
Anton Quni thotë LDK-ja e ka në plan ta zgjidh këtë problem duke e siguruar ushqimin përmes tenderëve nga operatorët ekonomikë, praktikë për të cilën thotë se e kanë shtetet që janë në të njëjtën situate me Kosovën.
“Si duket është bërë një vlerësim që tani FSK-ja t’i ngrisë kapacitetet e veta për ta mirëmbajtur vetveten. Unë mendoj që është koncept i tejkaluar. Ne do ta rishikojmë sektorin e sigurisë, me ekspertizë të partnerëve”- u përgjigj Quni, kur u pyet se si do të vazhdojë sigurimi i ushqimit për ushtarët nëse LDK do të qeveris pas 9 shkurtit.
Quni tha se do të marrin shembuj nga shtete që kanë pasur një ngjashmëri, si rrugëtimi i Kosovës, apo siç e praktikojë Kroacia e Sllovenia.
“Këto dy shtete ka vite, e tash është bërë rutinë, që këtë çështje ja kalojnë operatorëve ekonomikë”- tha ai.
Se a do të jepen për operatorët ekonomikë këta tenderë në mënyrë njëburimore, sekrete apo do të jenë të hapur, Quni tha se të gjitha këto shërbime do të bëhen me tenderë të hapur, transparent, publikë dhe të kontrolluar.
Quni tha se në qeverisjen e tyre, në këta tenderë do të kenë qasje jo vetëm Komisioni parlamentar për mbikëyrjen e sektorit të sigurisë, por edhe mediat, organizatat e ndryshme dhe miqtë e Kosovës.
“Nuk flasim për sekrete ushtarake. Ato tabutë që kanë qenë më herët, numri, lokacioni, tipi i armatimit janë çështje të tejkaluara, i takojnë shekullit të kaluar në kohën e Luftës së Ftohtë në mes dy blloqeve, Bllokut të Varshavës dhe NATO-s, kur shumë çështje janë mbajtur sekrete. Tani flasim për një qasje transparente me qytetarët që japin taksa për këto çështje”- shtoi ai.
Ministria e Mbrojtjes që nga tetori i vitit 2023 e deri në shtator 2024 ka dhënë tre tenderë me procedurë të negociuar pa publikimit të njoftimit për Kontratë, kompanive të cilat ishin shpallur të papërgjegjshme nga ana e Organit Shqyrtues të Prokurimit (OSHP), të njohur ndryshe si Gjykata e Tenderëve.
Kontratat e dhëna janë në vlerë miliona euro, ndërsa janë për furnizim me ushqim për nevojat e FSK-së.
Koordinimi me aleatët
Se a e ka në plan LDK-ja nëse vjen në pushtet të dërgojë FSK-në në veri të vendit, Fadil Hadërgjonaj tha se për veprime të tilla duhet të koordinohen mirë me aleatët.
“Unë besojë dhe jam i bindur që KFOR-i e ka përgjegjësinë e mbrojtjes së kufijve të Kosovës, jo vetëm në Veri por, edhe në Jug edhe në Perëndim edhe në Lindje”- tha ai, duke mos u përgjigjur drejtpërdrejtë për hapat që kanë në plan të ndërmarrin.
Ai tha se rruga e tyre është që të ulen dhe vendimet t’i marrin në Bruksel e jo në Prishtinë.
“Në veri tani për tani e kemi Policinë e Kosovës e cila është duke i kryer detyrat në mënyrë të mrekullueshme. E kemi Agjencinë Kosovare të Inteligjencës për grumbullimin e informacioni dhe, adresimin e shqetësimeve aty ku duhet- te vendimmarrësit, andaj FSK-ja nuk do duhej të lakohej për raste të tilla”- tha ai.
Kandidatët për deputetë nga LDK, Anton Quni dhe Fadil Hadërgjonaj. Foto: Naser Fejza/KALLXO.com
Plani i LDK-së për fushën e mbrojtjes, sipas tij, bazë e ka partneritetin me aleatët.
“Ne duhet të punojmë shumë që së pari të anëtarësohemi në Kartën e Adriatikut, sepse ka benefite shumë të mëdha dhe na ndihmon shumë në drejtim të anëtarësimit në NATO”- tha ai.
Të njëjtin mendim ndan edhe Anton Quni i cili deklaroi se do ta zhvillojnë një bashkëpunim të ngushtë ndërinstitucional me organizata të specializuara që me parashikime, analiza e studime të vijnë deri tek përfundimi më i mirë për ndërmarrjen e disa masave dhe aplikimin e disa projekteve që qytetarët të ndihen të qetë në ambient paqeje.
Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti në dhjetor 2024 është shprehur se me zotimin e ish-kryeministrit, Hashim Thaçi, për mosdërgim të Forcës së Sigurisë së Kosovës (FSK) në veri të vendit pa lejen e KFOR-it, janë krijuar kufij të brendshëm.
Në vitin 2013, kryeministri i atëhershëm i Kosovës, Hashim Thaçi, në një letër-këmbim me shefin e atëhershëm të NATO-s, Anders Fogh Rasmussen, u zotua se FSK-ja nuk do të dislokohet në veri – zonë e banuar me shumicë serbe – pa u dakorduar paraprakisht me misionin paqeruajtës të NATO-s në Kosovë, KFOR.
Letër-këmbimi me NATO-n besohet të jetë bërë në përpjekje për ta mbajtur situatën atje nën kontroll. Kuvendi i Kosovës, në vitin 2018, miratoi ndryshimet ligjore për transformimin e mandatit të FSK-së në ushtri.
Ligji për FSK-në, i cili hyri në fuqi në janar të 2019-ës, thotë se kjo forcë mbron sovranitetin dhe integritetin territorial, qytetarët, pronën dhe interesat e Republikës së Kosovës.
Pensionim i policëve dhe ngritja e Njësisë të helikopterëve
Nuredin Ibishi, kandidat për deputet, ekspert i sigurisë, i cili kishte qenë komandat i UÇK-së me nofkën “Leka”, u zotua se për Policinë e Kosovës do të bëjnë reforma në personel duke e shtuar numrin e tyre nga 8 mijë në 10 mijë.
“Nuk do të ketë pensionim të parakohshëm për policët, por do të shkojmë sipas modelit të FSK-së”- tha ai.
Sipas ligjit për shërbim në Forcën e Sigurisë së Kosovës, nënoficerët pensionohen në moshën 50 vjeçare, kurse oficerët pensionohen në moshën 55 pesëdhjetë vjeçare.
Ibishi tha se kanë në plan krijimin e një njësie të helikopterëve, me kosto 21 milionë euro.
Kandidati për deputet nga LDK, Nuredin Ibishi. Foto: Naser Fejza/KALLXO.com
Ai tha se do të lidhen reformat në Ministrinë e Punëve të Brendshme edhe në aspektin sektorial duke filluar nga Policia e Kosovës, Inspektorati Policor dhe Agjencia për Menaxhimin e Emergjencave.
“Një kohë Drejtori i përgjithshëm ka qenë ushtrues detyre dhe ka sjellë probleme, mirëpo në këtë drejtim do të kemi kërkesa për ndryshimin e Ligjit për Policinë në mënyrë që mos të afekton në aspekte politike, por ai të jetë më tepër funksional për detyra operacionale”- tha Ibishi.
Kurse, për zyrtarët policorë të komunitetit serb që janë dorëhequr nga pozitat e tyre, sipas tij, me urdhëresë të Beogradit, tha se LDK-ja ka propozim që të ketë hapje të konkurseve dhe një qasje më ndryshe, “jo me forcë por me integrim”.
“Ata (të komunitetit serb) mund të konkurrojnë. Kjo gjë është e kufizuar më moshë- ata që i kanë deri në 29 vjet mund të aplikojnë si pjesëtarë të ri nëse nuk kanë qenë të implikuar”- tha ai.
Përvoja e LDK-së në pushtet
Lidhja Demokratike e Kosovës më së shpeshti e ka pasur fatin që të jetë në pushtet.
Pas mbarimit të luftës dhe ardhjes së administratës ndërkombëtare të Kombeve të Bashkuara (UNMIK), u mbajtën zgjedhjet e para në Kosovë, në vitin 2001.
LDK fitoi shumicën e votave dhe përfaqësoi shumicën e deputetëve në Kuvendin e Kosovës. Ibrahim Rugova u zgjodh president i Kosovës më 04.03. 2002, dhe LDK-ja formoi qeverinë e parë pas luftës.
Kjo parti fitoi përsëri zgjedhjet e vitit 2004 në krye me Ibrahim Rugovën, i cili ishte president deri në vitin 2006.
Ndërsa, në zgjedhjet e vitit 2014, LDK arriti të krijonte një koalicion qeverisës me partinë e Hashim Thaçit, Partinë Demokratike të Kosovës (PDK), dhe të formonte një qeveri të re në krye me Isa Mustafën.
Në zgjedhjet e vitit 2019, LDK humbi mundësinë për të formuar një qeveri, pasi LVV fitoi më shumë vota. LVV, bëri koalicion me LDK-në, por marrëveshja u prish pas disa muajsh kur Qeveria e Kurtit u rrëzua në Kuvend në mars 2020 përmes një Mocioni Mosbesimi.
Në këtë situatë, LDK-ja, nën udhëheqjen e Avdullah Hotit, arriti të formonte një koalicion me PDK-në dhe partitë e tjera të vogla. Në 22.03.2020, Hoti u zgjodh kryeministër i Kosovës.
Qeveria Hoti u rrëzua pas një Mocioni të dytë Mosbesimi në Kuvendin e Kosovës.
Kjo u pasua me zgjedhje të parakohshme të shkurtit të vitit 2021, në të cilat Lëvizja Vetëvendosje doli fituese.
Në zgjedhjet e fundit në vitin 2021, LDK-ja fitoi 12.64 % duke u renditur si partia e tretë për nga numri i votave.
“Debat Përnime” është format i cili do të transmetohet për një muaj rresht deri një ditë para Zgjedhjeve parlamentare të 9 shkurtit 2025. Kandidatët për deputetë nga partitë politike garuese, përveç që prezantojnë Programin e tyre, përballen me pyetjet e Jeta Xharrës, kryeredaktorit të KALLXO.com, Kreshnik Gashit dhe Visar Prebrezës nga “Krypometër”.
Lëvizja Vetëvendosje (LVV) ka zgjedhur që gjatë fushatës për Zgjedhjet e 9 shkurtit të mos marrë pjesë në disa nga mediat në Kosovë. Kjo parti e ka arsyetuar mospjesëmarrjen në emisionet politike të shfaqura në mediume të caktuara, me pretendimin se gjoja ato media janë në pronësi të oligarkëve. RTV Dukagjini është në listën e këtyre mediave të “piketuara” nga LVV, e pikërisht në këtë televizion transmetohet emisioni “Debat Përnime” – prodhim i KALLXO.com.
Aleanca për Ardhmërinë e Kosovës (AAK) së bashku me partnerët e saj të koalicionit, në Programin zgjedhor për fushën e sigurisë kanë paraparë edhe një Departament Policor – shtesë.
I emërtuar si “Departamenti i Policisë Mjedisore”, ky Departament hyn në kuadër të reformave që ky koalicion i ka paraparë për secilin Stacion Policor në Kosovë – nëse del fitues në Zgjedhjet e 9 shkurtit.
Për këtë Departament foli kandidati për deputet, Fatmir Matoshi” në “Debat Përnime”, më 17.01.2025.
“Secili Stacion Policor në Kosovë duhet me i pasë zyrtarët e vetë policorë, që punojnë në kuadër të Departamentit të Policisë Mjedisore, sepse mjedisi është ka degradohet çdo ditë dhe nuk ka një dorë të fuqishme ta parandalojë krejt atë krim mjedisor.” – tha Matoshi.
Mbrojtjen e ambientit, Matoshi e sheh si shumë të nevojshme.
Sipas tij, këtë nuk mund ta bëjnë vetëm OJQ-të dhe inspektorët e mjedisit dhe ata komunal. Prandaj, siç ka thënë ai, duhet një polici e trajnuar mirë në këtë fushë.
Fillimisht është paraparë angazhimi i rreth 200 policëve në nivel vendi në këtë Departament.
“Debat Përnime” është format i cili do të transmetohet për një muaj rresht deri një ditë para Zgjedhjeve parlamentare të 9 shkurtit 2025. Kandidatët për deputetë nga partitë politike garuese, përveç që prezantojnë Programin e tyre, përballen me pyetjet e Jeta Xharrës, kryeredaktorit të KALLXO.com, Kreshnik Gashit dhe Visar Prebrezës nga “Krypometër”.
Lëvizja Vetëvendosje (LVV) ka zgjedhur që gjatë fushatës për Zgjedhjet e 9 shkurtit të mos marrë pjesë në disa nga mediat në Kosovë. Kjo parti e ka arsyetuar mospjesëmarrjen në emisionet politike të shfaqura në mediume të caktuara, me pretendimin se gjoja ato media janë në pronësi të oligarkëve. RTV Dukagjini është në listën e këtyre mediave të “piketuara” nga LVV, e pikërisht në këtë televizion transmetohet emisioni “Debat Përnime” – prodhim i KALLXO.com.
Mirëpo, për dallim nga partia në pushtet, partitë e tjera opozitare kanë pranuar të marrin pjesë në këtë Debat dhe t’u përgjigjen pyetjeve të gazetarëve të Kallxo-it.
Na s’jemi oligarkë. Asnjëri prej neve në KALLXO.com nuk jemi pasanika, as milionera e le më oligarka. Ne kemi qenë në RTK e na kanë largu prej RTK-së, saktë sepse kemi raportuar qysh oligarkët e kanë zhvat shtetin.” – ka deklaruar Jeta Xharra në hapje të Debatit të parë zgjedhor, në kuadër të “Debat Përnime”.
Anëtarësimi i Kosovës në Aleancën Veri-Atlantike (NATO) është një prej synimeve kryesore që i ka dhënë vetes koalicioni AAK-Nisma dhe të tjerët, të cilin zotohet se do ta përmbushë nëse e merr drejtimin e Qeverisë, pas Zgjedhjeve të 9 shkurtit 2025.
Koalicioni i AAK-së me Nismën, Konservatorët, Forumin Intelektual E-30 dhe Listën Ideal beson që mund ta anëtarësojë Kosovën në NATO – qëllim të cilin e kanë pasur të gjitha partitë që kanë qeverisur vendin ndër vite, por që nuk kanë arritur ta jetësojnë deri më tani. Rruga për t’u bërë pjesë e NATO-s nuk është e lehtë, duke e marrë parasysh faktin që Kosovën nuk e kanë njohur ende disa shtete, që janë anëtare të kësaj Aleance.
Në vitin e kaluar, Asambleja Parlamentare e NATO-s e miratoi rekomandimin për avancimin e statusit të Kosovës nga anëtare vëzhguese në anëtare të asociuar. Megjithatë, duhet ende punë që vendi të kalojë në hapa më specifik për anëtarësim.
Kandidatët e koalicionit AAK-Nisma. Foto: Naser Fejza/KALLXO.com
Duke shpalosur zotimet në fushën e sigurisë, katër kandidatë për deputetë nga koalicioni AAK-NISMA, u zotuan në “Debat Përnime”, më 17.01.2025, se pos angazhimit për anëtarësimin e vendit në NATO, do t’i përmirësojnë raportet me SHBA-në, do të rrisin buxhetin për Forcën e Sigurisë së Kosovës (FSK), do të bëjnë Vetting në Policinë e Kosovës, si dhe do të themelojnë Departamentin për Mjedis brenda në Polici.
Ndërsa, për planet për rajonin e Prizrenit, ata premtuan se nëse do të qeverisin do ta përfundojnë autostradën Prizren-Tetovë, do ta bartin Presidencën atje dhe do të zhvillojnë Qendrat e Skijimit në Brod dhe Brezovicë.
“Direkt në NATO”
Slogani i Aleancës për Ardhmërinë e Kosovës (AAK) është “Direkt në NATO”.
Ahmet Isufi, kandidat për deputet i cili kaherë është pjesë e kësaj partie ka deklaruar se në plan të parë e kanë fuqizimin e raporteve me SHBA-në dhe se në fokus të tyre do të jetë angazhimi për siguri, përkatësisht anëtarësimi në NATO.
“Ne e kemi në Programin tonë, edhe sloganin i cili është ‘Direkt në NATO’. Dhe, qëllimisht e kemi bërë këtë, sepse konsiderojmë që pa siguri nuk ka asnjë zhvillim tjetër, që mund të jetë efikas për qytetarët e Kosovës dhe për vendin tonë.” – tha Isufi.
Kandidati tjetër për deputet, Besnik Krasniqi shpalosi disa nga projeksionet konkrete që kanë planifikuar për anëtarësim në NATO.
“Do të punojmë për të përmbushur kriteret një nga një, për t’u anëtarësuar në NATO.” – tha ai, duke shtuar se kanë në plan që të fillojnë një Dialog politik konkret për anëtarësim direkt dhe qysh në fillim të mandatit ta nënshkruajnë Planin për anëtarësim.
Kandidati i koalicionit AAK-Nisma, Ahmet Isufi. Foto: Naser Fejza/KALLXO.com
Përveç këtyre, ai tha se planifikojnë që ta krijojnë një ekip të plotë të diplomatëve, të cilët do të akreditohen në NATO dhe me urgjencë të hapen Ambasada në të gjitha shtetet e NATO-së: aty ku nuk ka, kurse në ato ekzistuese t’i shtojnë diplomatët e fushëveprimit të sigurisë.
Prej nisjes së luftës në Ukrainë, autoritetet e Kosovës kanë bërë thirrje për anëtarësimin e Kosovës në Aleancën Veri-atlantike. Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani kishte thënë se anëtarësimi i Kosovës në NATO është i domosdoshëm që të ruhet paqja në rajon.
Edhe pse trupat e NATO-s ndodhen në Kosovë që nga lufta e fundit 1998/1999, shteti më i ri në Europë nuk ka zënë ende vend aty. Më 09.02. 2022, Qeveria e Kosovës kishte marrë Vendim për Themelimin e Grupit punues ndërinstitucional për anëtarësimin e Kosovës në NATO.
Kryeministri Albin Kurti, kandidat për Kryeministër edhe për një mandat, kishte thënë se objektivi kryesor i këtij Grupi do të jetë avancimi i procesit të integrimit në NATO, fuqizimi i pranisë së Kosovës në organizata dhe mekanizma rajonalë e ndërkombëtarë të sigurisë, si dhe bashkëpunimi me aleatët strategjikë ndërkombëtarë.
Blerja e armatimit
Kosova ka nënshkruar Marrëveshje me Turqinë për Ndërtimin e fabrikës së parë të municionit. Me një Marrëveshje të nënshkruar më 16.12.2024, me kompaninë turke të armëve – MKE, Kosova synon të ndërtojë një fabrikë të municioneve të kalibrave të ndryshëm, të parën në vend.
Se çka do të bëjë koalicioni AAK-Nisma për këtë fabrikë të municionit, Ahmet Isufi tha se duhet të vlerësohet dhe të shikohet paraprakisht kjo gjë.
“Të gjitha Marrëveshjet të cilat janë obligative për shtetin e Kosovës, e që janë të dakorduara me faktorë ndërkombëtarë duhet të shikohen; duhet të bëhet vlerësimi dhe duhet të bëhet implementimi i tyre, sepse ne kemi të bëjmë me elemente të cilat e stabilizojnë Kosovën dhe e forcojnë shtetin.” – tha ai.
Për fabrikën e municionit, ai tha që më shumë është një propagandë që është përdorur nga Qeveria Kurti, pak para Zgjedhjeve. Megjithatë, ai shtoi se duhet të analizohet gjendja. Fundja, sipas tij, pse mos të ketë fabrikë të municionit në Kosovë, derisa shtetet e tjera kanë avancuar në këtë drejtim.
“Shumë deklarime e premtime që janë dhanë ne i dimë që s’janë realizuar nga kjo Qeveri. Prandaj, edhe këtë e shohim si një veprim për propagandë të fushatës zgjedhore.” – theksoi ai.
Për blerje të armatimit, Isufi tha se do të shkojnë konform të gjitha interesave të Kosovës dhe të aleatëve.
Kurse, Besnik Krasniqi tha se kanë në plan të bëjnë blerje të armatimit me Pentagonin, siç e bëjnë disa shtete të tjera.
Buxheti për Ministrinë e Mbrojtjes në Kosovë do të jetë 207.8 milionë euro në vitin 2025, apo 54 milionë euro më shumë sesa në vitin 2024.
Kosova, viteve të fundit, ka siguruar armë edhe nga dy fuqi të NATO-s: SHBA-ja dhe Turqia.
Ushqimi dhe buxheti për FSK-në
Ushqimin për ushtarët e Forcës të Sigurisë, Ahmet Isufi thotë se si AAK, e kanë në plan ta rregullojnë në bazë të Ligjeve fuqi, por nuk shpalosi diçka më konkrete.
AAK është një ndër partitë që si opozitë më së shumti ka fajësuar Qeverinë e tanishme, në lidhje me ushqimin e ushtarëve.
“Të gjitha do të jenë konform buxhetit, si dhe zbatimit të Ligjit dhe mosndërhyrjes politike në ushtri, sepse janë segmente të cilat duhen vëmendje, më shumë në funksionim e në profesionalizëm sesa ndërhyrje për të plotësuar apetite politike.” – tha ai.
Isufi deklaroi se në planin e tyre nuk kanë përcaktuar ndonjë shifër se sa do ta rrisin buxhetin për FSK-në.
“Nuk kemi përcaktuar shifër të buxhetit, sepse do të bëjmë analizën e brendshme e të mos japim premtime blanco, por të shkojmë në ngritjen nga 2% në 3 deri në 5%.” – tha ai.
Kandidati i koalicionit AAK-Nisma, Zafir Berisha. Foto: Naser Fejza/KALLXO.com
Kurse, Zafir Berisha, i cili ka mbajtur postin e Koordinatorit Nacional për Siguri Kibernetike në Qeverinë Haradinaj, tha se ka pritur sidomos prej ministrit të Forcës të Sigurisë, Ejup Maqedonci, që të jetë më i kujdesshëm në këtë aspekt.
“Me fol për shujta për policët dhe ushtrinë është gjëja më minore që nuk duhet me qenë as pjesë e debateve publike.” – tha ai
Problemi me ushqimin e ushtarëve të Kosovës ishte krijuar pasi që Kontrata për tenderin e fundit të shpallur nuk ishte nënshkruar. Në anën tjetër, tenderit paraprak i ka skaduar Kontrata, më 30.09.2024.
Ministria e Mbrojtjes që nga tetori i vitit 2023 e deri në shtator 2024 ka dhënë tre tenderë me procedurë të negociuar pa publikimit të njoftimit për Kontratë, kompanive të cilat ishin shpallur të papërgjegjshme nga ana e Organit Shqyrtues të Prokurimit (OSHP), të njohur ndryshe si Gjykata e Tenderëve.
Kontratat e dhëna janë në vlerë miliona euro, ndërsa janë për furnizim me ushqim për nevojat e FSK-së.
Për tenderët njëburimor, kandidati i AAK-së, Fatmir Matoshi tha se në ditën që vijnë në qeverisje do t’i hapin të gjitha dosjet e tenderëve njëburimor që janë dhënë gjatë qeverisjes Kurti.
“Do t’i hapim për të gjithë ata që janë të interesuar.” – tha ai për këto Dosje, duke përjashtuar ato që janë sekrete.
Ndërsa, Zafir Berisha në lidhje me këta tenderë e akuzoi Qeverinë Kurti për hajni, anipse nuk ofroi një zgjidhje konkrete.
“Ku ke pa ti që tenderët njëburimor me u jep për një objekt. Mundet me prit edhe 2 muaj qysh ka prit 25 vjet. Këta prej pandemisë… për shkak të emergjencës botërore ia kanë vazhdu me dhënë tender njëburimor edhe për asfalt.” – theksoi ai.
A do t’i kthejnë policët serbë në institucione?
Mbi 500 policë nga radhët e komunitetit serb në veri të Kosovës kanë dhënë dorëheqje në nëntor të vitit 2022, në kuadër të tërheqjes kolektive të serbëve nga institucionet e Kosovës, për shkak të përpjekjeve të Qeverisë së Kosovës për zëvendësimin e targave serbe të makinave me targa RKS.
Se a e ka plan koalicioni AAK-Nisma që t’i kthejë këta policë përsëri në pozitat e tyre, Zafir Berisha tha se nuk bëjnë marrëveshje në çështje profesionale.
“Unë konsideroj se ajo është një kapitull i mbyllur. Këta që e kanë lëshuar Policinë me urdhër të Vuçiqit, unë mendoj se nuk kanë vend në Policinë e Kosovës… Ata duhet t’i nënshtrohen një procedure të rregullt të inkuadrimit dhe natyrisht duhet të përshtaten me realitetin që është krijuar.” – tha ai.
Më 28. 12. 2022, kryeministri i Kosovës, Albin Kurti tha se “zbrazëtia” e krijuar pas “dorëheqjeve të detyruara” duhet të plotësohet dhe u bëri thirrje të gjithë serbëve të Kosovës, veçanërisht atyre që nuk kanë pasur mundësi për të pasur një vend pune deri më tani, për të aplikuar për vende të reja pune.
Komuniteti ndërkombëtar në disa raste u ka bërë thirrje serbëve që të kthehen në institucione, por edhe Kosovës që ta lehtësojë kthimin e tyre.
Beogradi zyrtar e ka përkrahur largimin e serbëve nga institucionet e Kosovës dhe në këmbim, atyre iu dha Kontrata në bazë të së cilave, përveç pagës, rregulloheshin edhe marrëdhëniet e punës juridike, si pensioni dhe sigurimi shëndetësor.
Një premtim tjetër në lidhje me Policinë e shpërfaqi kandidati Fatmir Matoshi, i cili në Qeverinë Haradinaj ka qenë ministër i Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor tha se duhet që të krijohet një Departament i Policisë Mjedisore, në mënyrë që të hetohen shkatërrimet që bëhen në mjedis.
Kandidati i koalicionit AAK-Nisma, Fatmir Matoshi. Foto: Naser Fejza/KALLXO.com
Matoshi tha se secili Stacion Policor në Kosovë duhet t’i ketë zyrtarët e vetë policorë, që punojnë në kuadër të Departamentit të Policisë Mjedisore. Siç parashikoi ai, duhen rreth 200 sosh të shpërndahen nëpër Stacionet e Kosovës.
“Nuk ka një dorë të fuqishme dhe të fortë që po e parandalon krejt atë që bëhet gjithandej nëpër Kosovë. Mjafton me dal me i pa pyjet dhe brezin rrugor. Gjithandej vazhdon me pas degradime nga mbeturinat. Ky kish me qenë një prej Departamenteve të duhura.” – tha ai, duke shtuar se duhet të shihet prania e Policisë në këto ambiente.
Kurse në përgjithësi për Policinë e Kosovës, Zafir Berisha tha se Drejtoria e Përgjithshme dhe mekanizmat udhëheqës brenda Policisë duhet të kenë certifikatën e pastërtisë në momentin e avancimit në pozicione të ndryshme.
“Duhet me kalu nëpër disa filtra, që për fatin e keq deri tash nuk janë bërë.” – tha ai.
Planet për Prizrenin
Kandidati Besnik Krasniqi tha se projektin e autostradës Prizren-Tetovë do të përfundojnë, anipse nuk e quajti autostradë, por “një rrugë rajonale”.
“Ne jemi duke përcjellë punimet. E kemi parë projektin. E kemi parë Kontratën-Bazë-Kornizë. Është një rrugë rajonale. Kanë filluar punimet me intensitet shumë të ulët. Sigurisht që do ta ndryshojmë këtë projekt dhe ta shndërrojmë në një autostradë moderne, siç kemi bërë edhe në të kaluarën me autostradën “Ibrahim Rugova” dhe “Arbën Xhaferi.” – tha ai.
Sipas tij, kostoja varion nga 100 milionë deri në 240 milionë, varësisht prej trasesë kah do të shtrohet kjo rrugë.
Kandidati i koalicionit AAK-Nisma, Besnik Krasniqi. Foto: Naser Fejza/KALLXO.com
Një premtim tjetër i këtij koalicioni, të cilin e shpalosi Krasniqi, ishte bartja e Presidencës të Kosovës nga Prishtina në Prizren.
“[Ky projekt] Nuk e prek Pakon e Ahtisaarit, sepse e kemi trajtuar me ekspertë të fushës së Kushtetueses. Do të prek vetëm dy Ligje, atë për Presidencën e Kosovës dhe të Kryeqytetit të Kosovës, të cilat me një shumicë të thjeshtë mund të plotësohen e të ndryshohen, në mënyrë që këto institucione të kalohen në qytetin historik.” – tha ai.
Ndërsa për Qendrat e Skijimit në Brod dhe në Sharr, ai theksoi se e kanë në plan që t’i zhvillojnë përmes Partneritetit Publiko-Privat.
“Ne konsiderojmë që kjo është mënyra e vetme për të zhvilluar këta sektorë të industrisë: edhe Prevallën, edhe Dragashin, por edhe pjesë të tjera të Sharrit të cilat kanë potencialë të jashtëzakonshëm.” – tha ai.
Përvoja e Aleancës në pushtet
Në Zgjedhjet e fundit të vitit 2021, AAK fitoi 7.07% të votave. Me këtë zuri 8 ulëse në Kuvendin e Kosovës.
Ramush Haradinaj në vitin 2005 ishte për tre muaj Kryeministër i Kosovës. Në atë kohë, ai dha dorëheqje pas 100 ditësh qeverisjeje, pasi u akuzua nga Tribunali i Hagës për “krime lufte”.
Kjo parti e mori pushtetin edhe njëherë në vitin 2017, por kësaj radhe në koalicion me Partinë Demokratike të Kosovës dhe NISMA-n, i njohur si PAN. Qeveria Haradinaj e filloi mandatin më 09.19.2017, pas humbjes së Isa Mustafës dhe zgjati deri më 3 shkurt 2020 pas humbjes në Zgjedhjet parlamentare të vitit 2019.
Qeveria Haradinaj ishte formuar gjatë një seance maratonike në Kuvendin e Kosovës, me 61 vota – minimumi që i duhet një Qeverie për ta marrë besimin e deputetëve.
Votimi i Ekzekutivit kosovar ishte mundësuar falë votave të deputetëve të subjektit politik nga radhët e komunitetit serb, Listës Serbe, e cila u largua më vonë nga Qeveria. Rrjedhimisht, kjo bëri që koalicioni qeverisës që përbëhej nga PDK-AAK-NISMA të mos i ketë votat e duhura për vendimmarrje në Kuvendin e Kosovës.
AAK në Zgjedhjet e 9 shkurtit 2025 garon në koalicion me Nismën, Konservatorët, Forumin Intelektual E30 dhe me Listën Idealin.
“Debat Përnime” është format i cili do të transmetohet për një muaj rresht deri një ditë para Zgjedhjeve parlamentare të 9 shkurtit 2025. Kandidatët për deputetë nga partitë politike garuese, përveç që prezantojnë Programin e tyre, përballen me pyetjet e Jeta Xharrës, kryeredaktorit të KALLXO.com, Kreshnik Gashit dhe Visar Prebrezës nga “Krypometër”.
Lëvizja Vetëvendosje (LVV) ka zgjedhur që gjatë fushatës për Zgjedhjet e 9 shkurtit të mos marrë pjesë në disa nga mediat në Kosovë. Kjo parti e ka arsyetuar mospjesëmarrjen në emisionet politike të shfaqura në mediume të caktuara, me pretendimin se gjoja ato media janë në pronësi të oligarkëve. RTV Dukagjini është në listën e këtyre mediave të “piketuara” nga LVV, e pikërisht në këtë televizion transmetohet emisioni “Debat Përnime” – prodhim i KALLXO.com.
