Etiketë: jehona lushaku- sadriu

Zbatim të Marrëveshjes së Uashingtonit e jo edhe të asaj të Ohrit, themelim të Agjencisë për Mërgatës dhe rikthim të Ministrisë të Integrimeve Europiane, janë planet kryesore të Lidhjes Demokratike të Kosovës në politikën e jashtme.

Kandidatët për deputetë nga LDK-ja zotohen se nëse qeverisë kandidati i tyre për kryeministër, Lumir Abdixhiku, nuk do ta zbatojnë Marrëveshjen e Ohrit, por do ta zbatojnë Marrëveshjen e Uashingtonit, po që se kjo e fundit hidhet mbi tavolinë.

Në rrafshin e politikës së jashtme, kjo parti planifikon themelimin e Agjencisë për Mërgatën si dhe rikthimin e Ministrisë për Integrime Europiane, të cilën vetë kjo parti e kishin shuar në kohën e kryeministrit Avdullah Hotit, në vitin 2020.

Lutfi Haziri, Jehona Lushaku- Sadriu dhe Armend Zemaj e fajësojnë Qeverinë Kurti për “izolim të Kosovës” në fushën e politikës së jashtme, me pretendimin se kjo qeveri i ka prishur marrëdhëniet me aleatët, e ka vënë vendin nën sanksione të Bashkimit Europian, dhe ka stagnuar dialogun në Bruksel.

Në “Debat Përnime”, më 29.01.2025, këta tre anëtarë të LDK-së, premtuan që do të punojnë për heqjen e sanksioneve ndaj Kosovës, të ecin në Dialog, dhe t’ia kthejnë Kosovës imazhin dhe besimin tek aleatët.

Jo Marrëveshjes së Ohrit

Lutfi Haziri ka kritikuar Marrëveshjen e Ohrit, duke e cilësuar atë si “kthesën më të madhe që i ka ndodhur Dialogut katër vitet e fundit”.

Ai e ka cilësuar këtë marrëveshje të keqe për Kosovën në katër nene.

Haziri ka theksuar se qëndrimi i LDK rreth Dialogut Kosovë-Serbi, është se nuk vlen asnjë marrëveshje përderisa nuk ka marrëveshje gjithëpërfshirëse.

“Nuk vlen dhe nuk implementohet asnjë marrëveshje përderisa nuk implementohet marrëveshja gjithëpërfshirëse. Nuk kemi mbërri te një marrëveshje gjithëpërfshirëse”- tha ai.

Duke folur për parimet mbi të cilat duhet të vazhdojë Dialogu, Haziri ka deklaruar se në radhë të parë është që bisedimet të vazhdojnë në vende neutrale, ndërmjetësi të mbetet Bashkimi Europian me mandat të OKB-së, dhe garantues të jetë SHBA-ja me rol të sforcuar.

“Ne nuk jemi ne negociata me Serbinë, Kosova është në bisedime me BE-në dhe SHBA-në”, ka deklaruar Haziri. Ai ka shtuar se “SHBA-ja është në anën tonë dhe ajo e lehtëson procesin.

Haziri është shprehur se Kosova nuk ka negociuar kurrë drejtpërdrejt me Serbinë, por ka negociuar me BE-në, nën garancitë e kësaj të fundit, ndërkohë që BE-ja është ajo që negocion me Serbinë.

“Zotëri Kurti i ka lënë Kosovës bomba të kurdisura në politikën e jashtme e në veçanti në procesin e dialogut”- tha ai.

Ky kandidat për deputet foli edhe për raportin e Kurtit me Vuçiqin.

“Vuçiqi dhe Serbia karshi Kosovës nuk kanë bërë asnjë lloj dallimi. Dhe Republika e Kosovës nuk ka bërë asnjë lloj dallimi. Kosova nuk guxon me leju këtë raport që zotëri Kurti e ka ndërtuar. Ai raportin me Vuçiqin dhe Serbinë e ka përvetësuar, e ka personalizuar duke e ndarë si raport të tijin, që nuk është i vërtetë”- tha Haziri.

Më 18.03. 2023, Kosova dhe Serbia në Ohër të Maqedonisë së Veriut u dakorduan për Aneksin e zbatimit të Marrëveshjes drejt normalizimit të datës 27.02.2023 e nënshkruar në Bruksel për normalizimin e marrëdhënieve mes Kosovës dhe Serbisë. Palët nuk e nënshkruan marrëveshjen, por BE-ja dhe Shtetet e Bashkuara janë deklaruar se pavarësisht se nuk është firmosur, ajo është marrëveshje e obligueshme për palët.

Marrëveshja, prej 11 nenesh, nuk përmend në mënyrë specifike njohjen e ndërsjellë. Megjithatë, dokumenti kërkon nga të dyja vendet që t’i pranojnë dokumentet dhe simbolet e njëra-tjetrës, përfshirë: pasaportat, diplomat dhe targat.

Marrëveshja e Ohrit përmban afatet e zbatimit të Marrëveshjes bazë, e njohur si ‘Plani Franko-Gjerman’ për normalizimin e marrëdhënieve mes Kosovës dhe Serbisë.

A do të zbatohet Marrëveshja e Uashingtonit?

Marrëveshja e Uashingtonit, e nënshkruar më 4 shtator 2020, mbetet një nga dokumentet kyçe të nënshkruara në Shtëpinë e Bardhë.

Haziri bëri të ditur se janë kontaktuar në lidhje me këtë Marrëveshje, e cila sipas tij, po riaktualizohet me rikthimin e Donald Trumpit në krye të SHBA-së.

Ish- kryeministri Avdullah Hoti (LDK) dhe presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, arritën në shtator të vitit 2020, marrëveshjen për normalizim ekonomik në Shtëpinë e Bardhë, në prani të presidentit amerikan të asaj kohe, Donald Trump. Ndër të tjera, nga kjo marrëveshje Kosova siguroi njohjen nga Izraeli, ndërsa për një vit stopoi lobimin për anëtarësim në organizata ndërkombëtare dhe njohje të reja.

“LDK e ka të qartë dhe është kontaktuar nga këto nivele (për Marrëveshjen e Uashingtonit) dhe deri të zbardhet në tërësi kjo politikë, ne po presim që roli jonë të jetë determinues në riparimin e dëmeve që ka shkaktuar edhe draft-dokumenti i zotëri Kurtit që është në tavolinë- me gjithë  Marrëveshjen kornizë të  28 shkurtit 2023”- tha Haziri.

Për më tepër, Haziri theksoi se “ne po presim që ta zbardhin deri në fund këtë qëndrim,” duke u shprehur optimist për një trajtim të mundshëm të këtij dokumenti nga ana e Qeverisë së Kosovës nëse i fitojnë zgjedhjet e 9 shkurtit 2025.

Ai vuri në dukje se “hapi i dytë është koordinimi me BE-në”, i cili është një element kyç për implementimin e marrëveshjes, duke theksuar se “do të ndodhë një koordinim mes SHBA-së dhe BE-së sa i përket kësaj çështje”.

“Presidenti Joe Biden e ka konfirmuar dhe legalizuar Marrëveshjen e 4 shtatorit si dokument i cili ka fjet në Shtëpinë e Bardhë 4 vite, për shkak se në radhë të parë Kosova e ka përjashtuar si mundësi implementimin e asaj marrëveshje”- tha ai.

Sipas tij, Serbia në anën tjetër e ka heshtur këtë dokument. Haziri thotë se janë afër 6 milionë dollarë të mobilizuara në Beograd, tash e tri vite që presin zbatimin e një klauzole të parimit ekonomik që është vendosur.

Ai gjithashtu theksoi se ky dokument ka një fokus më të theksuar në aspektin ekonomik të normalizimit të marrëdhënieve, sesa me politikën.

Kurse, kandidatja Jehona Lushaku-Sadriu, ka theksuar rëndësinë e respektimit të të gjitha marrëveshjeve ndërkombëtare që Kosova ka nënshkruar.

“Si shtet dhe si parti serioze që e trajton politikën e jashtme me seriozitet, dëshirojmë që të gjitha marrëveshjet tona ndërkombëtare që i kemi nënshkruar t’i respektojmë, duke respektuar edhe Kushtetutën e Kosovës”- tha ajo.

Lushaku-Sadriu gjithashtu ka theksuar se ardhja e Donald Trump në pushtet ka ndryshuar disa prioritete ndërkombëtare, por Kosova duhet të nxjerrë përfitime të mëdha nga kjo marrëveshje.

“Ne duhet ta nxjerrim më të mirën nga kjo marrëveshje dhe absolutisht që qëndrojmë mbrapa që ta implementojmë secilën pikë që është në të mirën e Kosovës dhe në harmoni me Kushtetutën e Kosovës”- shtoi ajo.

Rikthimi i Ministrisë të Integrimeve

LDK-ja synon rikthimin e Ministrisë të Integrimeve Europiane nëse rikthehet në pushtet.

“Me prioritet do ta bëjmë Ministrinë e Integrimeve Europiane që procesi i menaxhimit të plotësimit të kritereve për anëtarësim në BE të jetë strukturor dhe i organizuar”- tha Jehona Lushaku-Sadriu.

Ajo fajësoi Qeverinë Kurti për “cenim dhe stagnim” të proceseve integruese, përkatësisht të procesit formal të anëtarësimit të Kosovës në BE.

Sipas programit të LDK-së, synohet të rikthehet Ministria e Integrimit Evropian, në mënyrë që i gjithë procesi i integrimit europian të ketë një adresë të qartë. Përveç kësaj, Ministria e Integrimit të menaxhojë dhe të koordinojë edhe procesin e bashkëpunimit rajonal dhe të gjitha iniciativat në kuadër të këtij bashkëpunimi (siç është Procesi i Berlinit). 

Megjithatë është LDK-ja e cila kur ishte në pushtet me Avdullah Hotin si kryeministër, në vitin 2020 e kishte ka shuar Ministrinë e Integrimit Europian.

Lushaku-Sadriu ka theksuar se Qeveria për shkak të gjuhës që ka përdorur ndaj shteteve anëtare të BE-së dhe për moskoordinimin në mes këtyre shteteve dhe institucioneve të BE-së, ka cenuar dhe e ka sjellë Kosovën në një pozitë ku jemi vendosur në listën e të sanksionuarve.

Ajo theksoi se si pasojë e kësaj gjendjeje, Kosova ka humbur qindra milionë euro që mund të kishin hyrë në ekonomi dhe ishin destinuar për zhvillimin e projekteve të rëndësishme infrastrukturore dhe kapitale.

Sipas saj, edhe mbështetja për reformat gjyqësore ka humbur për shkak të fondeve që duhet të vinin, por janë ndalë si pasojë e sanksioneve.

“Imagjinojeni Kosova që ka marr deri në 60 milionë euro për vit për reformat gjyqësore, nuk i ka më”- tha ajo.

Shtetet e Bashkimit Europian ende nuk e kanë një qëndrim unik rreth heqjes së tyre. Masat ndëshkuese u aplikuan në qershor të vitit 2023, e shpresat që ato të hiqeshin sivjet ishin të mëdha në Kosovë.

Në muajin qershor 2024, kryediplomati i Bashkimit Europian, Josep Borrell, ua kishte dorëzuar vendeve anëtare të BE-së raportin lidhur me masat që i janë vënë Kosovës. Në raport është bërë ishte vlerësimi nëse duhet hequr masat ndaj Kosovës, të vëna për shkak të tensionimit të situatës në veri të vendit në maj dhe qershor të vitit 2023.

Ajo pretendoi sa ka ambasadorë që janë shkarkuar në mënyrë të jashtëligjshme, duke ndërprerë lidhjet e Kosovës me këto shtete. Në kontekst të kësaj, ajo përmendi edhe komunikimet formale dhe të papërshtatshme nga ministrja e Punëve të Jashtme.

“Personalisht kam takuar diplomat edhe politikanë europianë që vërtetë nuk kanë dëshirë as ta takojnë ministren tonë të Punëve të Jashtme për shkak të një sjelljeje jo të matur të saj”- tha Lushaku- Sadriu.

Ajo ka theksuar nevojën për një qasje më të strukturuar dhe të organizuar për menaxhimin e procesit të integrimit europian, duke vënë theksin në prioritetet për ngritjen e përfaqësimit të Kosovës në iniciativat rajonale dhe forcimin e lidhjeve me shtetet e BE-së dhe rajonin e Ballkanit Perëndimor.

Ndërkaq, Lutfi Haziri tha se do të shfrytëzohen të gjithë mekanizmat në politikën e jashtme që përfshijnë edhe diplomacinë parlamentare dhe të gjitha kanalet tjera politike që të rikthehet besimi në shtetin e Kosovës.

“Një imazh i cili Kosovën e kthen në një pamje krejt tjetër që e ka pas për shkak se kjo politikë pa vizion, jo që krijoi raporte konfliktuoze në shumë raste me partnerët strategjikë dhe me vendet partnere, por krijoi edhe një raport të ri në dekadën e re. Kjo politikë tashmë është në marrëdhënie të kushtëzuara dhe [raportet] me institucionet e BE-së, SHBA-në dhe NATO-n janë në pikën më të ulët sot”- tha ai.

Qëndrimi i LDK-së: Shkarkimi i Martin Berishaj

Në situatën aktuale të diplomacisë kosovare, pyetja për shkarkimin e ambasadorit të Kosovës në Kroaci, Martin Berishaj, ka bërë jehonë në diskutimet publike.

Lutfi Haziri, thekson se Kosova nuk mund të përfshihet në skandale të tilla. Qëndrimi i tyre është që Berishaj të shkarkohet.

“Definitivisht, në ditën e parë njerëzit që kanë pasur probleme me ligjin, njerëzit që janë përfshirë në nivele rajonale, kurdisje tenderësh … Kosova nuk lejon të përfshihet në raporte të këqija”- u përgjigj ai kur u pyet nëse e kanë në plan ta shkarkojnë Berishajn.

Ai mendon se diplomatët dhe ambasadorët duhet të jenë figura të besueshme dhe të respektojnë standardet më të larta etike, për të shmangur përfshirjen e vendit në çështje të dyshimta.

Haziri gjithashtu ka theksuar se është e rëndësishme që Kosova të respektojë kuotat dhe ndarjen e të drejtave në politikën e jashtme, duke shtuar se LDK respekton ato kuota të caktuara nga ligji dhe nuk ka kaluar në emërime që tejkalojnë ato kufizime.

Në ditët e para të administratës, Haziri nënvizon se një nga prioritetet e tij është vendosja e rendit dhe meritokracisë, duke siguruar që diplomatët dhe konsujt të punojnë sipas standardeve të larta dhe të jenë figura të besueshme për qytetarët e Kosovës.

Nga ana tjetër, kandidati Armend Zemaj, ka shprehur një qëndrim më të ashpër ndaj mundësisë së mbrojtjes së individëve që janë të përfshirë në skandale të korruptuara. 

“Mendoj se as nuk duhet të diskutohet shkarkimi i njerëzve të tillë, sidomos i këtij personi (Martin Berishaj), por hetimet duhet të fillojnë nga ajo që është marrë si temë bazë- nënshtetësia e tij, e rastet tjera- tërheqja e milionave nga bankat”- tha ai.

Zemaj përmend se kandidati për kryeministër, Lumir Abdixhiku, ka premtuar se nuk do të ketë mbrojtje për individë të përfshirë në korrupsion, duke e konsideruar të papranueshme mbrojtjen e atyre që përballen me akuza për krime të organizuara dhe pastrim parash.

“Jo që shkarkohet që ka aktakuzë, por nuk do të ketë mbrojtje, e para çka është më elementare për një qeveri me duar të pastra. E para, as që diskutohet mbrojtja e njerëzve të tillë dhe e dyta shkarkimi as që diskutohet në LDK”- tha ai.

Më 29.03.2024, ambasadori Martin Berishaj ka përfunduar intervistimin e tij në Prokurorinë Speciale pas disa orë qëndrim brenda. Berishaj po dyshohet për 3 vepra të ndryshme penale. Berishaj bëri jehonë në vitin 2022, kur u përfol në mediat sllovene nën dyshimin se ka transferuar rreth 600 mijë euro te një kompani private në Mal të Zi.

Jo Ministri, por Agjenci për Mërgatën

LDK ka përfshirë në programin e saj krijimin e Agjencisë për Mërgatën, një strukturë që në planet e tyre do të operojë nën përkujdesjen direkte të Kryeministrit.

Armend Zemaj, theksoi rëndësinë e këtij projekti, duke shpjeguar se Agjencia do të ketë si qëllim kryesor integrimin e mërgatës, forcimin e lidhjeve me Kosovën, nxitjen e investimeve dhe kthimin e trurit.

Kosova aktualisht ka Ministrinë e Punëve të Jashtme dhe të Diasporës në kuadër të së cilës përfshihet mërgata.

Zemaj theksoi se Agjencia do të ketë një rol të rëndësishëm në nivel qeveritar dhe do të mundësojë zhvillimin e një lidhjeje më të fortë mes shqiptarëve.

Kurse, kandidatja Jehona- Lushaku, tha se Agjencia do të ketë funksion ekzekutiv që merr masa direkte, ndërton relacione me shtetin ku ka mërgatë, zyrtarisht ndan fonde, që bashkë me shtetin ku mësohet gjuha shqipe- të jetë shqipja si gjuhë e zgjedhjes ku jetojnë shqiptarët.

Zemaj tha se në LDK është formuar gjithashtu një grup i veçantë politik për mërgatën, i cili do të përqendrohet në organizimin e mësimit të gjuhës shqipe, promovimin e ambasadave kulturore dhe krijimin e një kornize investimesh, që sipas tij, do të kontribuojnë në zhvillimin e mëtejshëm të lidhjeve me diasporën.

“Gjatë verës dhe në pushime tjera, fëmijët që janë lindur dhe rritur në mërgatë kur të vijnë këtu, jo vetëm të njihen me familjarët e tyre në dasma dhe pjesës mortore, por edhe [të njihën përmes] lidhjeve të tyre me edukimin, institucionet dhe ekonominë”- tha ai.

Për më tepër, LDK ka ndërmend të bëjë dërgimin e librave shkollorë në mërgatë si pjesë të një programi të institucioneve shtetërore.

“Ne do ta rikthejmë jo si pjesë vullnetare por institucionale dërgimin e librave në mërgatë”- tha Zemaj.

Përvoja e LDK-së në pushtet

Lidhja Demokratike e Kosovës më së shpeshti e ka pasur fatin që të jetë në pushtet.

Pas mbarimit të luftës dhe ardhjes së Administratës Ndërkombëtare të Kombeve të Bashkuara (UNMIK) u mbajtën Zgjedhjet e para në Kosovë, në vitin 2001.

LDK fitoi shumicën e votave dhe përfaqësoi shumicën e deputetëve në Kuvendin e Kosovës. Ibrahim Rugova u zgjodh President i Kosovës më 04.03. 2002 dhe LDK-ja formoi Qeverinë e parë pas luftës.

Kjo parti fitoi përsëri Zgjedhjet e vitit 2004, në krye me Ibrahim Rugovën, i cili ishte President deri në vitin 2006.

Ndërsa, në Zgjedhjet e vitit 2014, LDK arriti të krijonte një koalicion qeverisës me partinë e Hashim Thaçit, Partinë Demokratike të Kosovës (PDK) dhe të formonte një Qeveri të re në krye me Isa Mustafën.

Në Zgjedhjet e vitit 2019, LDK humbi mundësinë për të formuar një Qeveri, pasi LVV fitoi më shumë vota. LVV bëri koalicion me LDK-në, por Marrëveshja u prish pas disamuajsh kur Qeveria e Kurti u rrëzua në Kuvend në mars 2020, përmes një Mocioni Mosbesimi.

Në këtë situatë, LDK-ja, nën udhëheqjen e Avdullah Hotit, arriti të formonte një koalicion me PDK-në dhe partitë e tjera të vogla. Më 22.03.2020, Hoti u zgjodh Kryeministër i Kosovës.

Qeveria Hoti u rrëzua pas një Mocioni të dytë Mosbesimi në Kuvendin e Kosovës.

Kjo u pasua me Zgjedhje të parakohshme të shkurtit të vitit 2021, në të cilat Lëvizja Vetëvendosje doli fituese.Në Zgjedhjet e fundit në vitin 2021, LDK-ja fitoi 12.64 % – duke u renditur si partia e tretë, për nga numri i votave.

“DebatPërnime” është format i cili do të transmetohet për një muaj rresht deri një ditë para Zgjedhjeve parlamentare të 09 shkurtit 2025. Kandidatët për deputetë nga partitë politike garuese përveç që prezantojnë Programin e tyre, përballen me pyetjet e Jeta Xharrës, kryeredaktorit të KALLXO.com, Kreshnik Gashi dhe Visar Prebrezës nga “Krypometër”.

Lëvizja Vetëvendosje (LVV) ka zgjedhur që gjatë fushatës për Zgjedhjet e 9 shkurtit të mos marrë pjesë në disa nga mediat në Kosovë. Kjo parti e ka arsyetuar mospjesëmarrjen në emisionet politike të shfaqura në mediume të caktuara, me pretendimin se gjoja ato media janë në pronësi të oligarkëve.

RTV Dukagjini është në listën e këtyre mediave të “piketuara” nga LVV, e pikërisht në këtë televizion transmetohet emisioni “Debat Përnime” – prodhim i KALLXO.com.

Mirëpo, për dallim nga partia në pushtet, partitë e tjera opozitare kanë pranuar të marrin pjesë në këtë Debat dhe t’u përgjigjen pyetjeve të gazetarëve të Kallxo-it.

Jeta Xharra, drejtuese e “Debat Përnime” tha në nisje të debatit për politikën e jashtme se “Donika Gërvalla si ministre e Punëve të Jashtme, Glauk Konjufca si Kryetar i Kuvendit, Vjosa si Presidente, deri tani edhe komplet Qeveria Kurti 2, me gjithë respektin ndaj tyre, janë udhëheqësia e parë pas shpalljes së Pavarësisë që po e përfundon mandatin e plotë pa asnjë njohje të vetme”.