Nëse i fiton zgjedhjet e 9 shkurtit, Lidhja Demokratike e Kosovës (LDK) zotohet se do t’i ndërtojë 80 çerdhe në gjithë vendin.
Ky investim, sipas parallogaritjeve të kësaj partie, ka një kosto prej rreth 60 milionë euro.
Lidhur me këtë, kandidatja për deputete e LDK-së, Fatlume Jaha, tha në “Debat Përnime” se në kuadër të prioriteteve të tyre është edhe realizimi i programit kombëtar për edukimin e hershëm.
“Qeverisja e LDK-së e ka prioritet të realizojë Programin kombëtar për edukimin e hershëm. Planifikojmë dhe synojmë të rrisim buxhetin çdo vit për nga 15 milionë euro dhe do të ndërtojmë nga 20 çerdhe, që nënkupton në mandatin e parë të rrisim numrin në 80 çerdhe të reja me një buxhet prej 60 milionë euro”- premtoi Jaha.
Ajo e sheh si shumë të nevojshme rritjen e numrit të çerdheve duke u bazuar në statistikat që sipas saj tregojnë se vijueshmëria e fëmijëve nën moshën 5 vjeçe në çerdhe momentalisht është vetëm 6.9% në Kosovë.
Me strategjinë e saj, LDK-ja parasheh që për tetë vite qeverisje, përqindja e fëmijëve që vijojnë çerdhet të jetë shumë më e lartë.
“Të përfshirja e fëmijëve në shkollimin e hershëm të moshave 3-6 vjec ne synojmë që për dy mandate qeverisëse këtë pjesëmarrje të kësaj grup moshe të fëmijëve në sistemin parashkollor ta rrisim deri në 95%”- ka thënë Jaha.
Synim tjetër në politika për arsim nga LDK-ë është edhe reformimi i klasave me nga 20 nxënës.
“Synimi ynë është i qartë, klasë me 20 nxënëse në koordinim me të gjitha komunat e Kosovës në tri vitet e para të qeverisjes sonë të bëjmë një planë nacional për infrastrukturën fizike dhe mbi bazën e nevojave dhe këtyre kërkesave ne do të rrisim edhe numrin e objekteve shkollore
Në programin e LDK-së, “Rruga e Re”, janë paraparë 30 milionë euro për ndërtimin e objekteve të reja shkollore.
“Debat Përnime” është format i cili do të transmetohet për një muaj rresht deri një ditë para Zgjedhjeve parlamentare të 9 shkurtit 2025. Kandidatët për deputetë nga partitë politike garuese, përveç që prezantojnë Programin e tyre, përballen me pyetjet e Jeta Xharrës, kryeredaktorit të KALLXO.com, Kreshnik Gashit dhe Visar Prebrezës nga “Krypometër”.
Lëvizja Vetëvendosje (LVV) ka zgjedhur që gjatë fushatës për Zgjedhjet e 9 shkurtit të mos marrë pjesë në disa nga mediat në Kosovë. Kjo parti e ka arsyetuar mospjesëmarrjen në emisionet politike të shfaqura në mediume të caktuara, me pretendimin se gjoja ato media janë në pronësi të oligarkëve. RTV Dukagjini është në listën e këtyre mediave të “piketuara” nga LVV, e pikërisht në këtë televizion transmetohet emisioni “Debat Përnime” – prodhim i KALLXO.com.
Mirëpo, për dallim nga partia në pushtet, partitë e tjera opozitare kanë pranuar të marrin pjesë në këtë Debat dhe t’u përgjigjen pyetjeve të gazetarëve të Kallxo-it.
Na s’jemi oligarkë. Asnjëri prej neve në KALLXO.com nuk jemi pasanika, as milionera e le më oligarka. Ne kemi qenë në RTK e na kanë largu prej RTK-së, saktë sepse kemi raportuar qysh oligarkët e kanë zhvat shtetin.” – ka deklaruar Jeta Xharra në hapje të Debatit të parë zgjedhor, në kuadër të “Debat Përnime”.
Lidhja Demokratike e Kosovës (LDK), në kuadër të programit zgjedhor ka paraparë sigurimin e teksteve për nxënësit e arsimit fillor në mënyrë të drejtpërdrejt në shkolla.
Praktiken të cilën viteve të fundit e ka zbatuar Qeveria Kurti, duke mundësuar subvencionimin e prindërve për blerjen e librave, kjo parti nuk e sheh të udhës ta bëjë nëse vjen në pushtet.
Lidhur më këtë foli kandidatja për deputete nga radhët e LDK-së, Fatlume Jaha, e cila tha se metoda e sigurimit të librave drejtpërdrejt në shkolla do të jetë më e lehtë për mësimdhënësit dhe për fëmijët.
“Ne si qeverisje e LDK-së do ta kemi synim kryesor që t’i sigurojmë tekstet në mënyrë të drejtpërdrejt për të gjithë nxënësit, në mënyrë që mos të shkaktohet hutia as të mësimdhënësit e as te nxënësit”- ka thënë Jaha, në “Debat Përnime”, më 15.01.2025.
Ndërsa, kandidatja tjetër, Jehona Lushaku-Sadriu tha se mënyra se si është praktikuar blerja e teksteve shkollore përmes subvencionimit të prindërve ka rezultuar me kosto tejet të lartë.
“Ne do t’i sigurojmë librat vetë sepse kostoja [sipas metodës së Qeverisë Kurti] ka qenë jashtëzakonisht e madhe. Nuk është njëjtë t’i subvencionosh qindra mijëra prindër vetë, dhe në anën tjetër t’u thoni blini librat me çmimin e tregut në librari. Por, ti si institucion kur shkon dhe negocion për shumicën e librave, normal që çmimi i librave do të jetë më i ulët”- ka thënë Lushaku-Sadriu.
“Debat Përnime” është format i cili do të transmetohet për një muaj rresht deri një ditë para Zgjedhjeve parlamentare të 9 shkurtit 2025. Kandidatët për deputetë nga partitë politike garuese, përveç që prezantojnë Programin e tyre, përballen me pyetjet e Jeta Xharrës, kryeredaktorit të KALLXO.com, Kreshnik Gashit dhe Visar Prebrezës nga “Krypometër”.
Lëvizja Vetëvendosje (LVV) ka zgjedhur që gjatë fushatës për Zgjedhjet e 9 shkurtit të mos marrë pjesë në disa nga mediat në Kosovë. Kjo parti e ka arsyetuar mospjesëmarrjen në emisionet politike të shfaqura në mediume të caktuara, me pretendimin se gjoja ato media janë në pronësi të oligarkëve. RTV Dukagjini është në listën e këtyre mediave të “piketuara” nga LVV, e pikërisht në këtë televizion transmetohet emisioni “Debat Përnime” – prodhim i KALLXO.com.
Mirëpo, për dallim nga partia në pushtet, partitë e tjera opozitare kanë pranuar të marrin pjesë në këtë Debat dhe t’u përgjigjen pyetjeve të gazetarëve të Kallxo-it.
“Na s’jemi oligarkë. Asnjëri prej neve në KALLXO.com nuk jemi pasanika, as milionera e le më oligarka. Ne kemi qenë në RTK e na kanë largu prej RTK-së, saktë sepse kemi raportuar qysh oligarkët e kanë zhvat shtetin.” – ka deklaruar Jeta Xharra në hapje të Debatit të parë zgjedhor, në kuadër të “Debat Përnime”.
Shtrirja e mësimit tërëditor në krejt Kosovën, profilizimi i universiteteve, ndërtimi 80 çerdheve, matja e performancës së mësimdhënësve e jo rivlerësimi i tyre, janë vetëm disa nga zotimet e Lidhjes Demokratike të Kosovës (LDK) gjatë fushatës për zgjedhje të nivelit qendror.
Prishtina, një prej komunave që më së shumti është qeverisur nga Lidhja Demokratike e Kosovës (LDK), ka shërbyer si ‘vend eksperimental’ për të provuar një prej reformave në arsim- mësimin tërëditor. Këtë sistem të aplikuar në pesë shkolla të kryeqytetit, tani kjo parti e qendrës së djathtë e ka shndërruar në zotim elektoral për ta shtrirë në nivel vendi.
Plani i LDK-së është që mësimi të zgjas tetë orë. Ndonëse, ende nuk e ka një projeksion të detajuar për këtë gjë, kjo parti beson që brenda dy mandateve mësimi tërëditor do të mund të jetësohet në të gjitha komunat e Kosovës.
Ky projekt, që për LDK-në është më i madhi i planifikuar në fushën e arsimit është vetëm një prej atyre që u dha si premtim në “Debat Përnime”, më 15.01.2025, nga kandidatët për deputetë të kësaj partie, nëse subjekti i tyre arrin të qeveris pas zgjedhjeve të 9 shkurtit 2025.
Ngritja e numrit të çerdheve, matja e performancës së mësimdhënësve, testi kombëtar për mësimdhënësit e rinj, sigurimi i librave shkollorë përmes Ministrisë të Arsimit, profilizimi i universiteteve dhe subvencionimi i atyre që janë më të suksesshme, janë disa nga zotimet që i kanë dhënë në emër të partisë katër kandidatët për deputetë nga LDK-ja.
Kandidatët e LDK-së për deputetë. Foto: Naser Fejza/KALLXO.com
A do të ketë mësim tërëditor dhe shujta të nxehta për nxënësit e të gjitha komunave?
Jehona Lushaku- Sadriu, kandidate për deputete njëherësh drejtoreshë e Arsimit në Prishtinë, duke shpalosur një pjesë të programit për arsim, u zotua që përpos se do të zgjatet orari i mësimit, do t’iu sigurohet një shujtë e nxehtë nxënësve dhe do të shtohen aktivitetet ekstra-kurrikulare.
“Detyrat e shtëpisë do të përfundohen në klasë nën përkujdesjen e mësueses. Mësueses do t’i hiqen orët e Edukatës Fizike, Arti dhe Muzika. Familjeve do t’u ulet kostoja pasi ata [aktualisht] paguajnë qendra ditore jashtë orës së mësimit”- shpjegoi ajo.
Ajo tha se kanë evidentuar 13 lloje të aktiviteteve që do të përfshihen në mësimin ekstra-kurrikularë që kanë të bëjnë me të nxënit e mësimit përmes lojës, artit, sportit dhe kulturës.
“Duke u bazuar edhe në rezultatet e PISA-s dhe nevojën për të ndërhyrë në ciklin 1-5, se duhet t’i forcojmë fëmijët tanë në kuptim, lexim dhe matematikën aplikative, me orarin që e kanë ky cikël, tani me katër orë mësim, nuk mund të arrihet deri aty”- tha Lushaku-Sadriu, e cila vetë kishte nisur mësimin tërëditor në pesë shkollat e Prishtinës e për të cilin thotë se ka kushtuar më pak se dy milionë euro.
Kandidatja e LDK-së Jehona Lushaku-Sadriu. Foto: Naser Fejza/KALLXO.com
Lushaku- Sadriu thotë që projektin synojnë që fillimisht ta shtrijnë tërësisht në pesë komuna, kurse në “të gjitha shkollat sa më shpejt që është e mundur”. Sipas saj, shtrirja në krejt Kosovën, është e mundur nëse kanë investime kapitale dhe nëse e rezervojnë buxhetin për shujtë.
“Nuk mund ta nisim reformën për krejt shkollat sepse kufizimet edhe buxhetore nuk e lejojnë atë. Nëse e nisim, unë jam e bindur që për tetë vite do të bëhet për krejt Kosovën”- tha ajo, duke shtuar se një projekt i tillë kontribuon në punësimin e grave.
Si Qeveri, Lushaku- Sadriu thotë se do ta ndajnë një grant të veçantë për shujtat të cilat do të bëhen menjëherë, ndërsa për objektet që iu duhen, ajo tha se disa prej tyre mund të rinovohen.
Në shkollat “Model-Qamil Batalli”, “Shkolla e Gjelbër”, “Xhemail Mustafa”, “Faik Konica” e “Nazim Gafurri”, mësimi tërëditor ka nisur nga shtatori 2024. Mësimi fillon rreth orës 08:20 dhe mbaron rreth orës 15:20, ndërsa vlen për nxënësit e klasave 1 – 5. Nxënësit e klasave 6 – 9 të shkollave në Prishtinë ku ka mësim tërëditor u është dashur të zhvendosen në shkolla tjera të afërta.
Lushaku – Sadriu u zotua se në nivelin fillor do të bëjnë një riorganizim të përgjithshëm të shkollave fillore duke i ndarë ato në cikle; shkollat fillore deri në të pestën në objekte të veçanta; cikli i mesëm i ulët në klasa 6-9 në objekte tjera të veçanta.
Kurse për reformën në digjitalizim, ajo tha se do të nisë që nga struktura e klasës e cila do të ketë një strukturë për banka dhe karrige e dollapë tjerë, por edhe tabela digjitale.
Në këtë formë, ajo tha se digjitalizimi nuk do të jetë vetëm një tabelë digjitale, por edhe një softuer për menaxhimin e të dhënave të shkollave që është mundësi e mirë për ta lidhur prindin, mësimdhënësin dhe menaxherin e shkollës për shkaqe sigurie në mënyrë që të marrin informata për gjendjen, vërejtjet dhe notat e nxënësit.
Test jo, matje të performancës po
Në emër të LDK-së, Jehona Lushaku- Sadriu, doli kundër testimit të mësimdhënësve të tanishëm nëpër shkollat e Kosovës – temë kjo që ka nxitur debate të ashpra që nga inicimi i kësaj ideje nga partia në pushtet- Lëvizja Vetëvendosje (LVV).
Ajo tha se për mësimdhënësit që janë në sistem parashohin matje të performancës e jo test klasik. Sipas saj, do të ketë simulim dhe motivim të mësimdhënësve për të punuar dhe për të dhënë maksimumin për ngritje të cilësisë.
“Matja e performancës fillon nga prindi, nga nxënësi, nga evaluimet e brendshme, nga cilësia e orës së mësimit, dhe kështu kurorëzohet përshtypja që ka menaxhmenti për mësimdhënësin. Pastaj kalon në nivelin e trajnimit dhe matet se trajnime ka përfunduar mësimdhënësi. Duhet të jetë proces që shkon në bashkërendim me nivelin komuna- shkolla- Ministria e Arsimit”- shpjegoi ajo.
E nëse mësimdhënësi nuk i përmbush kriteret, ajo nuk u shpreh shumë e qartë se kush do ta jap ‘dritën e gjelbër’, vetëm shtoi se edhe pse kontratat dhe punësimet i bën niveli komunal, komponenta dhe matja bëhet nga të gjithë faktorët dhe pastaj nuk është shumë e rëndësishme se kush e shkëput kontratën.
Kandidatja tjetër, Fatlume Jaha, e cila ka qenë edhe këshilltare politike në Ministri, tha se nën qeverisjen e tyre, shteti do ta ketë një sistem të trajnimeve për mësimdhënësit.
“Askush nuk mund t’i di të gjitha gjërat, për ata ekzistojnë trajnimet që mbi bazën e tyre pastaj të plotësohen ato mangësi që janë”- tha ajo.
Përveç saj, Lushaku- Sadriu tha se do ta realizojnë një provim kombëtar për mësimdhënësit e rinj, që teston të gjithë ata që hyjnë në sistem pas diplomimit.
Sipas saj, ky provim kombëtar rangon në nivel vendi suksesin dhe kandidatët me rezultate më të mira, në mënyrë që t’u jepet mundësia komunave që të punësojnë kandidatët më së suksesshëm.
Në katër vjet mandat të Qeverisë Kurti ka pasur një përplasje të dukshme mes institucioneve qendrore dhe Sindikatës së Bashkuar të Arsimit – lidhur me futjen në testim vlerësues të mësimdhënësve nëpër shkollat e Kosovës. Sindikata në vazhdimësi e ka kundërshtuar një gjë të tillë, duke vlerësuar se kjo ide është ofenduese ndaj mësimdhënësve, pasi ata janë të diplomuar dhe janë vlerësuar gjatë studimeve nga profesorët.
Ndërsa për Kontratën Kolektive, ajo nuk u përgjigj direkt nëse do ta vazhdojnë ose jo, por tha se do t’ia bëjnë një studim të kujdesshëm.
”Të drejtat e punëtorëve do të respektohen në plotni. Si qeveri duhet të zotohemi t’i marrim përsipër të gjitha kostot që i kanë pasur. Shumë shpesh komunave iu ka marr buxheti për shkak se nuk e kanë planifikuar në mënyrën e duhur. Për vazhdimin e kontratës duhet të ketë analiza, dhe të gjithë termat do të analizohen”- tha ajo.
Në vitin 2024, Sindikata e Arsimit protestoi para Ministrisë të Arsimit dhe Qeverisë që të nënshkruhet kontrata kolektive, të kenë rritje dinjitoze të pagave, përmirësim të kushteve të punës në institucione arsimore dhe të mos u mohohet kontributi i viteve të ‘90-ta.
Kontrata Kolektive që ishte nënshkruar në vitin 2021 dhe u shkëput në nëntor 2022 nga Ministria e Arsimit “për shkak të mungesës së bazës ligjore, shpërputhjes me dispozitat e rendit publik dhe mungesës së legjitimitetit të palës nënshkruese”.
Subvencionim i teksteve shkollore apo të blihen nga Ministria?
Fatlume Jaha premtoi se nëse qeverisin në katër vjetët e ardhshme, tekstet shkollore do t’i sigurojnë në mënyrë të drejtpërdrejtë për të gjithë nxënësit, në mënyrë që “mos të shkaktohet hutia te mësimdhënësit dhe te nxënësit”.
Kurse, kandidati Paris Guri tha se me këtë metodë, e cila në fakt ka ekzistuar para se të vije Qeveria Kurti në pushtet, përveç që çmimet do të jenë më të ulëta, do të lehtësohet edhe jeta e prindërve.
“Kjo ka me lehtësu blerjen e librave sepse kemi parë prindër që presin me orë të tëra për më i siguru librat. Ka qenë një maltretim dhe padrejtësi ndaj prindërve”- tha ai.
Më thellësisht këtë çështje e shpjegoi Jehona Lushaku- Sadriu, e cila tha se do t’i sigurojnë librat vetë, sepse “kostoja ka qenë jashtëzakonisht e madhe me metodën aktuale”.
“Nuk është njëjtë si t’i subvencionosh qindra mijëra prindër vetë, dhe në anën tjetër t’u thoni bleni librat me çmimin e tregut në librari. Por, ti si institucion kur shkon dhe negocion për shumicën e librave, normal që çmimi i librave do të jetë më i ulët”- tha ajo.
Në dy vitet e fundit blerja e librave për nxënësit është bërë përmes subvencionimit, pra librat i kanë blerë prindërit me paratë që i janë transferuar nga Qeveria e Kosovës. Një metodë e tillë gjeti edhe përkrahje, por edhe kundërshti. Ekzekutivi i ka dedikuar 13,875,138 euro për subvencionimin e blerjes së librave dhe mjeteve mësimore për vitin shkollor 2024/2025.
Para kësaj metode, vetë institucionet i kanë siguruar librat për nxënësit, por partia në pushtet e kishte ndryshuar me arsyetimin se paraja e shtetit ishte keqpërdorur dhe se bodrumet e shkollave kanë qenë të mbushura me tekste shkollore që janë blerë e nuk janë përdorur.
60 milionë euro për 80 çerdhe
Kandidatja Fatlume Jaha tha se nën qeverisjen e LDK-së do të rritet numri i çerdheve publike, më saktësisht në 80 sosh.
Sipas saj, ndërtimi i çerdheve të reja do të kap buxhet prej 60 milionë eurosh.
“Synojmë të rrisim buxhetin çdo vit për nga 15 milionë euro dhe do të ndërtojmë nga 20 çerdhe (për vit)”- tha ajo.
Jaha tha se aktualisht vetëm 6.9% e fëmijëve të moshës nën 5 vjeçare janë të përfshirë në sistemin parashkollor, e që sipas saj është përqindja ma e ulët në Europë.
Ajo tha se në shkollimin e hershëm të moshave 3-6 vjeç, synojnë që për dy mandate qeverisëse, pjesëmarrjen e kësaj grupmoshe në sistemin parashkollor ta rrisin deri në 95 për qind.
Kandidatja e LDK-së Fatlume Jaha. Foto: Naser Fejza/KALLXO.com.
Jaha u zotua se do t’i bëjnë klasat me 20 nxënës.
Kurse, Jehona Lushaku-Sadriu tha se secila shkollë që mbetet e zbrazët mund të adoptohet në kopsht, pasi që sipas saj nuk ka logjikë që 13 fshatra mos të kenë asnjë kopsht e t’i sjellin fëmijët p.sh në Prishtinë, “e aty të na rrinë shkolla me nga 12/13 nxënës”.
“Ju garantoj që asnjë mësimdhënës nuk do mbetet pa punë. Kjo është vetëm një lloj riorganzimi që sjellë cilësi”- tha ajo, duke u zotuar që secilën komunë do ta bëjnë me çerdhe.
E, për fëmijët e kategorive të veçanta që nuk do të arrijnë të regjistrohen në çerdhet publike, ajo tha se do t’i subvencionojnë në mënyrë që të regjistrohen në ato private.
“Subvencionimi do të bëhet në bazë se sa kushton kopshti. Shuma përcaktohet nga ana e autoritetit komunal. Nuk shkakton inflacion se bëhet në varësi me buxhetin e komunave”- u përgjigj ajo në pyetjen se çka nëse kopshti privat e ngrit çmimin.
Reforma në shkollimin e mesëm dhe atë universitar
Kandidatja Fatbardha Istrefi- Avdiu e cila njëherësh është profesoreshë në shkollën e mjekësisë në Mitrovicë të Jugut, premtoi se do të formojnë qendrat profesionale të cilat do ta lidhin shkollën me biznesin dhe do ta menaxhojnë praktikën.
Sipas saj, qendra do të krijojë mundësi që shkollat profesionale të ofrojnë shërbime dhe të krijojnë mjete vetanake, duke bashkëpunuar edhe me odat, siç është Oda Ekonomike dhe Zejtare dhe shoqatat profesionale të cilat ofrojnë mundësi.
Se si do bëhen shkollat me kompetenca përderisa drejtorët janë politikë, Istrefi-Avdiu tha se drejtorët do të zgjidhen në bazë të performancës së tyre.
“Sa i përket harmonizimit të plan-programeve, veç duhet një rishikim i profileve. Duhet të shtohen lëndët për shkollat me profil të caktuar dhe në bazë të qendrave dhe agjencive, të harmonizohen me praktikën profesionale- siç është mësimi dual”- tha ajo.
Kandidatja e LDK-së Fatbardha Istrefi-Avdiu. Foto: Naser Fejza/KALLXO.com.
Ajo tha se kurrikulat nuk ndërrohen përveç se mund t’ia ndihmojnë shkollave profesionale me digjitalizimin e librave. Kurse, në nivelin e shkollave profesionale, ajo tha se do t’i rishikojnë kurrikulat, t’i përshtatin ato me nevojat e tregut dhe t’i përafrojnë me atë se çfarë është kërkesë e bizneseve dhe tregut të Kosovës.
Kurse, Lushaku- Sadriu tha se në nivelin e arsimit të lartë do të fokusohen në nivelin e cilësisë, në profilizimin e universiteteve, në rangimin e universiteteve dhe subvencionimin e atyre që janë më të sukseshme me qëllim që të rritet konkurrrenca dhe cilësia edhe në universitetet publike.
“Dëshirojmë që t’i ndërlidhim drejtimet e studimeve me nevojave të tregut në mënyrë që të modernizohen universitetet publike, për atë që jemi shumë kritike nuk ka ka ndodhur në katër vitet e fundit”- tha ajo.
Ajo premtoi se do të investojnë maksimalisht në universitetet publike për ta kthyer cilësinë dhe për ta ngritur mundësinë e tyre për t’u bërë më bashkëkohor. Kjo, sipas saj, do të bëhet me investime në digjitalizim dhe në hulumtime shkencore.
“Nuk shkon që universitetet publike mos të kenë të hyra të tjera përveçse të shtetit. Ne dëshirojmë që ato të mbesin autonome dhe si të tilla të gjenerojnë të hyra”- tha ajo.
Diçka për rajonin 05
Kandidati tjetër, Paris Guri, i cili ka qenë pjesë e shoqërisë civile para se të bëhej pjesë e Rinisë së LDK-së, e tashmë edhe kandidat për deputet, tha se partia e tij i ka ndare 80 milionë euro për trajnimin e të rinjve në sektorin e ICT-së (Teknologji e Komunikimit dhe Informacionit).
Për rajonin e Ferizajt, Guri tha se kanë paraparë impiantin për ujëra të ndotura; ndërtimin e kinemasë dhe renovimin e tërësishëm të palestrës sportive.
Kandidati i LDK-së Paris Guri. Foto: Naser Fejza/KALLXO.com.
Ai tha se 80 milionë euro janë të ndara sa i përket Brezovicës, ku sipas tij, do të investohet në teleferik të ri dhe në ndërtimin e një qendre e cila do të jetë atraktive edhe për shtetet fqinje.
“Për Brezovicën, 20 për qind të investimit i takon shtetit të Kosovës, ndërsa pjesën tjetër e marrin kompanitë private”- tha ai.
Përvoja e LDK-së në pushtet
Lidhja Demokratike e Kosovës më së shpeshti e ka pasur fatin që të jetë në pushtet.
Pas mbarimit të luftës dhe ardhjes së administratës ndërkombëtare të Kombeve të Bashkuara (UNMIK), u mbajtën zgjedhjet e para në Kosovë, në vitin 2001.
LDK fitoi shumicën e votave dhe përfaqësoi shumicën e deputetëve në Kuvendin e Kosovës. Ibrahim Rugova u zgjodh president i Kosovës më 04.03. 2002, dhe LDK-ja formoi qeverinë e parë pas luftës.
Kjo parti fitoi përsëri zgjedhjet e vitit 2004 në krye me Ibrahim Rugovën, i cili ishte president deri në vitin 2006.
Ndërsa, në zgjedhjet e vitit 2014, LDK arriti të krijonte një koalicion qeverisës me partinë e Hashim Thaçit, Partinë Demokratike të Kosovës (PDK), dhe të formonte një qeveri të re në krye me Isa Mustafën.
Në zgjedhjet e vitit 2019, LDK humbi mundësinë për të formuar një qeveri, pasi LVV fitoi më shumë vota. LVV, bëri koalicion me LDK-në, por marrëveshja u prish pas disa muajsh kur Qeveria e Kurtit u rrëzua në Kuvend në mars 2020 përmes një Mocioni Mosbesimi.
Në këtë situatë, LDK-ja, nën udhëheqjen e Avdullah Hotit, arriti të formonte një koalicion me PDK-në dhe partitë e tjera të vogla. Në 22.03.2020, Hoti u zgjodh kryeministër i Kosovës.
Qeveria Hoti u rrëzua pas një Mocioni të dytë Mosbesimi në Kuvendin e Kosovës.
Kjo u pasua me zgjedhje të parakohshme të shkurtit të vitit 2021, në të cilat Lëvizja Vetëvendosje doli fituese.
Në zgjedhjet e fundit në vitin 2021, LDK-ja fitoi 12.64 % duke u renditur si partia e tretë për nga numri i votave.
Fatlume Jaha, kandidate për deputete nga LDK-ja, ka folur për fuqizimin e gruas gjatë emisionit “DebatPërnime”, më 12.01.2025.
Ajo tha se nuk ka formë më të mirë për t’i fuqizuar gratë se sa t’i fuqizosh ato në aspektin ekonomik.
E, sipas saj, LDK-ja veçse ka filluar ta bëjë këtë gjë.
“Konsideroj se LDK veçse e ka bërë hapin e parë për ta bërë këtë [fuqizimin e gruas] përmes shkollës tërëditore, sepse e ka bërë një lehtësi shumë të madhe për nënat.” – tha ajo.
Ndërsa, kandidatja tjetër për deputete, Sibel Halimi, e cila njëherësh është drejtoreshë e Kulturës në Komunën e Prishtinës, duke folur në nivel të konstatimeve tha se deri më tani nuk kanë parë asgjë konkrete nga partia në pushtet për ta parandaluar vrasjen e grave.
Halimi tha që është ithtare e përfshirjes së një lënde specifike në sistemin parauniversitar, e cila do të bënte me njohuritë mbi gjininë. Po ashtu, ajo premtoi që gratë do t’i përfshijnë në tregun e punës, do t’u ofrojnë politika miqësore, do të përfshijnë Ligjin e Prindërimit dhe ta zhdukin hendekun mes sferës publike dhe private për jetën e grave në Kosovë.
“Në këtë Sistem të Drejtësisë që është jashtëzakonisht i brishtë, me një diskurs publik i cili denigron të gjitha hallkat e funksionimit të Sistemit të Drejtësisë, natyrisht që gratë ndihen të pambrojtura dhe janë në një pozitë, ku më nuk u besojnë as institucioneve të sigurisë.” – tha Halimi.
Se a do t’i largojnë nga puna policët e Kosovës që i kanë rrahur bashkëshortet, Halimi tha se “jo vetëm nëse ndodhë akti i dhunës, por edhe në qoftë se përdoret gjuhë denigruese apo atakim emocional do të merren masa”.
“DebatPërnime” është format i cili do të transmetohet për një muaj rresht deri një ditë para Zgjedhjeve parlamentare të 09 shkurtit 2025. Kandidatët për deputetë nga partitë politike garuese përveç që prezantojnë Programin e tyre, përballen me pyetjet e Jeta Xharrës, kryeredaktorit të KALLXO.com, Kreshnik Gashi dhe Visar Prebrezës nga “Krypometër”.
Lëvizja Vetëvendosje (LVV) ka zgjedhur që gjatë fushatës për Zgjedhjet e 9 shkurtit të mos marrë pjesë në disa nga mediat në Kosovë. Kjo parti e ka arsyetuar mospjesëmarrjen në emisionet politike të shfaqura në mediume të caktuara, me pretendimin se gjoja ato media janë në pronësi të oligarkëve. RTV Dukagjini është në listën e këtyre mediave të “piketuara” nga LVV, e pikërisht në këtë televizion transmetohet emisioni “Debat Përnime” – prodhim i KALLXO.com.
Mirëpo, për dallim nga partia në pushtet, partitë e tjera opozitare kanë pranuar të marrin pjesë në këtë Debat dhe t’u përgjigjen pyetjeve të gazetarëve të Kallxo-it.
“Na s’jemi oligarkë. Asnjëri prej neve në KALLXO.com nuk jemi pasanika, as milionera e le më oligarka. Ne kemi qenë në RTK e na kanë largu prej RTK-së, saktë sepse kemi raportuar qysh oligarkët e kanë zhvat shtetin.” – ka deklaruar Jeta Xharra në hapje të Debatit të parë zgjedhor, në kuadër të “Debat Përnime”.
Me përvojë të gjatë në qeverisje, por tani nga tabori i opozitës, Lidhja Demokratike e Kosovës (LDK), synon që të rikthehet sërish në pushtet me premtimet për digjitalizim të sistemit të drejtësisë, përmbyllje të procesit të Vetting-ut si dhe realizimit të një sërë projektesh kapitale.
Lidhja Demokratike e Kosovës (LDK), partia që dikur udhëhiqej nga ish-presidenti, Ibrahim Rugova, për herë të parë synon që ta ulë në karrigen e kryeministrit, liderin e ri të saj, Lumir Abdixhikun.
Me 110 kandidatë për deputetë, prej tyre një pjesë e madhe figura të reja, synimi i kësaj partie është që kësaj radhe ta marrin mandatin me zotimet se do të bëjnë Kosovën një vend ku politika nuk prek fare sistemin e drejtësisë, me digjitalizim të lulëzuar dhe me projekte të mëdha kapitale.
Kjo parti e djathtë fushatën për zgjedhjet e 9 shkurtit 2025 e nisi herët dhe investimet në të u dukën dukshëm të mëdha në bazë të asaj që vetë e kanë shpërfaqur. Të ballafaquar me pyetje në “Debat Përnime”, shtatë nga kandidatët e kësaj partie treguan një pjesë të planeve në fushën e drejtësisë dhe për investimet në rajonin e Prishtinës, nëse arrijnë të zënë ulëse në Kuvendin e Kosovës.
Doarsa Kica- Xhelili, Shkëmb Manaj, Sibel Halimi, Alban Zogaj, Krenar Xhaferi, Besian Mustafa e Fatlume Jaha, mëtojnë që si parti ta bëjnë Vetting-un, t’i gjejnë zgjidhje “sistemit të pështjellur” të drejtësisë duke e digjitalizuar atë, ta ndërtojnë një Qendër të re Klinike Universitare të Kosovës dhe të investojnë 1.5 miliardë euro për një mandat në rajonin e Prishtinës.
LDK-ja ka numrin 124 në fletëvotimin e zgjedhjeve që do të mbahen më 09.02.2025.
A vihet në vend drejtësia me ndryshime teknike?
Me premtimet që do ta luftojnë korrupsionin pa parulla politike, LDK-ja ka dalë me një program të veçantë për digjitalizimin e sistemit të drejtësisë, madje duke përdorur ndihmën e Inteligjencës Artificiale. Në këndvështrimin e tyre, lëndët gjyqësore po zvarriten për shkak të burokracisë nëpër gjykata e prokurori.
E pyetur se si do ta luftojnë korrupsionin, kandidatja për deputete, Doarsa Kica-Xhelili, që me profesion është juriste, u shpreh në terma administrativ e lehtësues, se do ta luftojnë duke bërë digjitalizimin e sistemit të drejtësisë. Me planin që e shpërfaqi, ajo tha se do të shihet një transparencë në sistemin e drejtësisë “që nuk e keni parë kurrë më parë”.
“Zvarritja e lëndëve është një formë e interferimit në sistemin e drejtësisë. Dikush që don me iu zvarritë lënda, mënyrën më të lehtë e ka me zvarritë procesin me gjëra që nuk vërehen dhe duken të parëndësishme. Duke e digjitalizuar sistemin e drejtësisë, ne e lirojmë barrën e akterëve brenda institucionit të drejtësisë që duhet të merren me procese burokratike”- tha Kica-Xhelili.
Ajo premtoi se LDK do të evitojë hapat proceduralë të panevojshëm. Procedura pararake civile apo shqyrtimi fillestar në penale, sipas saj, do të bëhet në formë virtuale.
Kandidatet e LDK-së, Doarsa Kica-Xhelili dhe Fatlume Jaha. Foto: Naser Fejza/KALLXO.com
“Janë disa gjëra që nuk ka nevojë as të jesh në seancë fizikisht. Me hy dhe me pas qasjen në një sistem elektronik se pse një lëndë ka zgjat 20 seanca, e në atë sistem ti ke me i pasë me rend me tikë ato që janë përmbushur: a është dërgu lënda tek pala; a është ftuar eksperti; a është përmbyllur dokumentimi etj”- u shpreh ajo.
Fajin për gjendjen e sistemit të drejtësisë në Kosovë, ajo ia la procedurave, duke thënë se personat që i marrin shënimet nëpër institucione shkruajnë dhe kështu një lëndë që do duhej të zgjaste 30 minuta zgjat një orë e gjysmë minimalisht. Për të zhdukur këtë problematikë, ajo tha se do ta përdorim Inteligjencën Artificiale. Në fund, sipas saj, do të jenë personat zyrtarë që e konfirmojnë shkrimin e transkriptuar.
“Kjo i jep kohë më shumë gjyqtarit në një anë me trajtu aspektin profesional të lëndës, e në anën tjetër me kry një lëndë shumë më shpejt. Imagjino që krejt njoftimet që ka ardhë një padi, lëndë, të vijnë në mënyrë elektronike. Kështu i ke në krejt vendet e BE-së”- shtoi ajo.
Me programin e LDK-së, planifikohet që të përdoret potenciali i AI-së për të nxitur rritjen ekonomike dhe për të përmirësuar cilësinë e jetës së qytetarëve duke investuar 15 milionë euro për Programin Kombëtar të Inteligjencës Artificiale.
Sipas Kica-Xhelilit, në Kosovë sistemi i drejtësisë është shndërruar në një monstrum që nuk po funksionon për askënd, pasiqë prokurorët nuk kanë vullnet “kur shahen çdo mëngjes”, e kanë pagën e pamjaftueshme, nuk kanë ekip mbështetës dhe kohën që e kanë për t’u marr me atë që e kanë ekspertizë, duhet të merren me procedura burokratike.
Bashkëpartiaku i saj, Shkëmb Manaj, poashtu jurist tha që nëse fitojnë mandatin jo që nuk do të zvogëlohen pagat për prokurorë dhe gjyqtarë, por ato do të rriten.
“Në javën e parë do të bëhet koeficenti 150 euro. Por, te prokuroret dhe gjyqtarët është një çështje tjetër sepse atyre ua kanë zvogëluar pagat dhe na duhet ta kthejmë gjendjen në pikën ku ka qenë sipas vendimit të Gjykatës Kushtetuese”- shtoi ai.
Ndërsa për emërimin e Kryeprokurorit të Prokurorisë Speciale, Manaj tha se Këshilli Prokurorial dhe Presidentja e Kosovës është dashtë me i dhënë epilog procesit të përzgjedhjes të Kryeprokurorit.
“Qeverisja aktuale dikur thoshte që do të shkoj Lumezi e do të vjen Elezi, Lumezi nuk ka shkuar dhe nuk ka ardhur Elezi ende”- tha ai.
Kandidatët LDK-së, Sibel Halimi dhe Shkëmb Manaj. Foto: Naser Fejza/KALLXO.com
Ndërsa, për Doarsa Kica – Xhelilin, vetë fakti që ka adhur puna që pyetja për Kryeprokurorin t’i bëhet figurave politike, tregon se sa problematike është drejtësia e sotme në Kosovë.
“Politika duhet me i mbajë duart larg Kryeprokurorisë, se pikërisht personat që kanë ardhur në krye të atij institutcioni janë persona që nesër kanë me na hetu neve, potencialisht. Larg qoftë, nuk besoj që do të ketë nevojë”- tha ajo.
Një tjetër segment i drejtësisë i rëndësishëm është edhe çështja e pastrimit të parave, pyetje që kandidatëve iu parashtrua nga Visar Prebreza nga rubrika “Krypometri” në Kallxo.com. Prebreza pyeti se pse në 254 faqet e programit të LDK-së askund nuk figuron pastrimi i parave si terminologji.
Kica- Xhelili, tha se në programin e tyre nuk përmendet me terma as vrasja e grave, as dhunimi i të miturëve dhe as pastrimi i parave, pasiqë në botëkuptimin e tyre drejtësia nuk mund të shihet si një mënyrë e mikro-menaxhimit, por si diçka e tërësishme.
“Nëse e rregullon sistemin e drejtësisë asisoji që ajo me u marrë mirë me vetveten dhe në mënyrë transparent duke ia ofruar të gjitha mekanizmat, atëherë [drejtësia] do të merret edhe me pastrimin e parave, edhe me të gjitha të tjerat. Pra, arsyeja pse nuk është terminologjia, është se nuk kemi parulla populliste në programin tonë politik”- u përgjigj ajo.
Ndërkaq, kandidati tjetër, Alban Zogaj me profesion ekonomist që njëherësh është nënkryetar i Prishtinës, tha se në program i përmendin shumë terme të tjera që lidhen me luftën ndaj krimit.
“Ne e kemi shumë të fokusuar programin tonë në luftën ndaj krimit dhe informalitetit. Në ekonomi pastrimi i parave konsiderohet në pjesën e informalitetit”- tha ai.
Ndërsa, Shkëmb Manaj tha se këtë segment e kanë paraparë te plani i tyre për ndërtimin e Qendrës Hetimore, e cila sipas tij, është mekanizëm krejtësisht i ri që do të funksionojë si Njësi Speciale e Policisë të Kosovës, e që kontrollohet nga Prokuroria Speciale e Kosovës.
“Pjesë e specializuar e Policisë që menaxhohet drejtpërdrejtë nga Prokuroria e Kosovës. Ne duhet ta largojmë ndikimin politik te çështja e hetimeve. Nuk mund të ketë qendër të hetimeve në kuadër të Policisë, e cila udhëhiqet nga ministri i Punëve të Brendshme që është figurë politike”- shtoi ai.
Për themelimin e Byrosë për Sekuestrimim e Pasurisë të Pajustikueshme, Kicaj-Xhelili, tha se asgjë dhe askush nuk e ka penguar kryeministrin e vendit dhe Lëvizjen Vetëvendosje ta zgjedhin drejtësuesin e Njësisë për Inteligjencë Financiare, as të themelojë Task-Forcë për luftimin e korrupsionit. Por, sipas saj, Qeveria nuk ka dashur ta bëj një gjë të tillë edhe pse e ka pasur në duart e veta “mundësinë e artë”. Në vend të kësaj, sipas saj, Qeveria ka zgjedhur ta shtrij ushtrimin e kontrollit.
“Po ta kishte seriozisht [Albin Kurti] kthimin e parasë publike, duhet me pyet ku i ka Martin Berishaj të hollat e veta. Kthej njëherë paratë e tij pa Byro fare, më pas flasim për Byronë”- tha ajo.
A do të bëhet Vetting-u?
Qëllimin e parë dhe kryesor në sistemin e drejtësisë, Lidhja Demokratike e Kosovës thotë se e ka përmbylljen e procesit të Vetting-ut, “duke u larguar nga parullat e filozofisë politike për drejtësinë”.
Kica-Xhelili ka premtuar që Vettingu do të përmbyllet si proces gjatë mandatit të tyre të parë, duke e proceduar në një version të kombinuar.
Ajo thotë se versioni i LDK-së për Vetting-un është që në shkallë të parë të mbyllen amandamentet kushtetuese. Sipas saj, nuk mjafton që Vettingu të bëhet vetëm për krerët e Këshillit Gjyqësor dhe atij Prokurorial.
“Më pas do të vazhdojmë me hapin e dytë që është një Vetting i brendshëm, i qëndrueshëm që e veçon sistemin e drejtësisë nga vetë Këshillat në mënyrë të vazhdueshme. Kështu Këshillat e ndërvetësojnë kontrollin e integritetit të gjyqtarëve dhe prokurorëve në mënyrë sistematike”- thotë ajo, duke shtuar se do të bëjnë vlerësim vjetor dhe kontroll sistematik në çdo pesë vjet.
Nëse nuk voton pakica serbe në Kuvendin e Kosovës, gjë që e pengon procesin e Vettingut, Kicaj-Xhelili, tha se do të “bëjnë diçka”, ngase sipas saj, nuk mund të presin pafundësisht. Ajo thotë se maksimumi i pritjes mund të shkoj 6 muaj deri në 1 vit, në mënyrë që të mbetet hapësirë që të bëhen ndryshimet e nevojshme ligjore.
“Nëse dojmë me përmbyll Vettingun brenda një mandati, duhet me pas parasysh që nuk mundemi me prit pafundësisht që pakicat mos ta votojnë, edhe në vitin e tretë të na kujtohet se mund të shkojmë me hapin e dytë”- shtoi ajo.
Duke akuzuar Qeverinë Kurti, Kica-Xhelili, e cila për pak kohë ishte deputete e koalicionit LVV- Lista Guxo gjatë kësaj qeverisje, por më pas kaloi në LDK, tha se tani për tani kanë të bëjnë me një Qeveri që në shumicën e ligjeve ka elemente të kontrollit të pushtetit në drejtësi.
“Qeveri e cila reformën e drejtësisë e sheh në një fjali ‘po hymë na brenda se qashtu rregullohet drejtësia’”- tha ajo.
Juristi tjetër i kësaj partie, Shkëmb Manaj pretendon që Qeveria Kurti jo që ka bërë hapa pak, por ka bërë hapa mbrapa në procesin e Vettingut.
“Na ka kthyer në hapa mbrapa, dhe cilado Qeveri do të vjen tash, do të kemi një hap mbrapa- se nuk do të ketë Vetting të plotë në sistemin e drejtësisë”- tha Manaj.
Vettingu është një nga çështjet kryesore të përfolura në Kosovë që sa vite në fushën e drejtësisë. Ky është proces i rivlerësimit të figurës së prokurorëve dhe gjyqtarëve dhe ka për qëllim rritjen e tyre profesionale, luftimin e korrupsionit dhe ndikimin e krimit të organizuar, politikës apo elementëve të tjerë të paligjshëm në dhënien e drejtësisë.
Në pritje për zbardhje të krimeve të luftës
Kosova ka vetëm tre të prokurorë dhe 34-35 policë hetues për rastet e krimeve të luftës. Një numër i tillë vështirëson zbardhjen e rasteve të shumta, përderisa vitet po kalojnë e dëshmitarët po vdesin.
Shkëmb Manaj, premton se në minimum do të jenë 10-15 prokurorë për këto raste të ndjeshme.
“Ne menjëherë duhet ta bëjmë një strategji kombëtare e cila aprovohet në Kuvend, që ka afat 5 vjet që t’i trajtojë të gjitha krimet e luftës. Dhe në kuadër të strategjisë, të bëhet buxheti, të rritet numri i prokurorëve dhe policëve. Zbardhjen e krimeve të luftës mund ta bëjmë brenda pak viteve, për shkak se shumica e dëshmitarëve po vdesin e pastaj do të bëhet e pamundshme”- tha ai.
Ndërkaq, Kica- Xhelili tha se ajo çfarë duhet të bëhet është që politika të kryejë rolin e saj administrues dhe të sigurojë kapacitetet e nevojshme.
“Shkon e pyet prokurorin dhe gjyqtarin se çka po të duhet që me ma zbardhë këtë lëndë, sa persona po të duhen, sa pare po të duhen, sa prokurorë shtesë po të duhen; cilat institute botërore të duhen për ekspertizë që ne nuk i kemi kapacitetet. Dhe ti ia siguron …”- tha ajo.
Lufta në Kosovë la shumë viktima, të pagjetur, gra e burra të dhunuar e shumë dëme materiale, që ende nuk janë zbardhur. Me shkas, kërkohet që të merren hapa sa më parë që mos të kalojnë tri dekada nga përfundimi i luftës për t’i dhënë epilog pritjeve.
Për masakrat dhe krimet e tjera të luftës dhe krimet kundër njerëzimit të kryera në Kosovë nga forcat serbe e jugosllave gjatë luftës së viteve 1998/1999 ishin gjykuar, e disa edhe dënuar, ish-udhëheqësit më të lartë politikë dhe ushtarakë të Jugosllavisë së mbetur e të Serbisë.
Ish-presidenti i Jugosllavisë, Sllobodan Millosheviq ishte akuzuar për krime lufte dhe për krime kundër njerëzimit, të kryera nga forcat serbe e jugosllave në Kosovë. Millosheviq ishte akuzuar për krime lufte dhe krime kundër njerëzimit të kryera edhe në luftërat në Bosnjë e Hercegovinë dhe në Kroaci.
Parandalimi i dhunës ndaj grave
Kandidatja për deputete nga LDK, Sibel Halimi, e cila njëherësh është drejtoreshë e Kulturës në Komunën e Prishtinës, duke folur në nivel të konstatimeve tha se deri më tani nuk kanë parë asgjë konkrete nga partia në pushtet për ta parandaluar vrasjen e grave.
Halimi tha që është ithtare që të përfshijnë një lëndë specifike në sistemin parauniversitar që ka të bëjë më njohuritë mbi gjininë. Poashtu, ajo premtoi që gratë do t’i përfshijnë në tregun e punës, do të ofrojnë politika miqësore, do të përfshijnë ligjin e prindërimit dhe do ta zhdukin hendekun mes sferës publike dhe private për jetën e grave në Kosovë.
“Në këtë sistem të drejtësisë që është jashtëzakonisht i brishtë me një diskurs publik i cili denigron të gjitha hallkat e funksionimit të sistemit të drejtësisë natyrishtë që gratë ndihen të pambrojtura dhe janë në një pozitë ku më nuk i besojnë as institucioneve të sigurisë” – tha Halimi.
Kandidatët LDK-së, Sibel Halimi dhe Shkëmb Manaj. Foto: Naser Fejza/KALLXO.com
Kica- Xhelili përmendi që në fund të vitit 2022, LDK-ja e ka propozuar një rezolutë në Kuvendin e Kosovës që merret pikërisht me çështjen e dhunës ndaj grave, por se Lëvizja Vetëvendosje nuk e ka votuar.
“Po flasim për të drejtat e njeriut, mirëpo duhet të mos harrohet edhe një gjë, LDK-ja nuk iu përzihet deputetëve të saj se çka votojnë e cka nuk votojnë. Ne jemi parti e djathtë dhe kemi demokarci të skajshme të brendshme dhe deputetët tonë nuk i detyrojmë të votojnë në një mënyrë apo tjetrën”- tha ajo duke thumbuar partinë në pushtet.
Kurse, kandidatja Fatlume Jaha tha se nuk ka formë më të mirë për t’i fuqizuar gratë se sa t’i fuqizosh ato në aspektin ekonomik.
“Konsideroj se LDK veçse e ka bërë hapin e parë për ta bërë këtë përmes shkollës tërëditore, sepse ka bërë një lehtësi shumë të madhe për nënat”- tha ajo.
Kandidatet e LDK-së, Doarsa Kica-Xhelili dhe Fatlume Jaha. Foto: Naser Fejza/KALLXO.com
Premtimet për Prishtinën
Tetë nga 110 kandidatë për deputetë në Kuvendin e Kosovës nga radhët e LDK-së kanë pozita në Komunën e Prishtinës. Në planet e tyre si deputetë, ata parashohin ndryshime që do të shtrihen në rajonin e Prishtinës, e që më së shumti janë investime kapitale.
Në “DebatPërnime”, që si format në pjesën e dytë koncntrohet në punët që do të bëhen në rajonet e Kosovës, Sibel Halimi, Besian Mustafa, Krenar Xhaferi, Alban Zogaj dhe Fatlume Jaha u zotuan për ndryshime përmes projekteve të mëdha.
Dokumenti “Rruga e Re”, programi qeverisës i LDK-së, parasheh investime kapitale shtesë prej 5 miliardë eurove për katër vite mandat, me mbi 120 projekte të mëdha në vend,
Alban Zogaj tha se prej 5 miliardë euro investime kapitale në mandatin e parë, 1.5 miliardë janë të orientuara për rajonin e Prishtinës.
Një prej projekteve të mëdha të kryeqytetit, që është proklamuar edhe nga Lumir Abdixhiku dhe kryetari i Prishtinës, Përparim Rama është Unaza e Jashtme e Prishtinës.
Kandidati për deputet, Krenar Xhaferi, fajësoi Qeverinë Kurti, duke thënë se projekti për Unazën e Jashtme të Qytetit që dy vjet nuk e merr garancionin nga Qeveria e Kurtit.
“Ky garancion vjen me ditët e para [të qeverisjes së LDK-së] dhe për katër vjet ne e kemi të përfunduar Unazën e Kryeqytetit” – tha ai.
Zogaj tha se Unaza e Jashtme është një projekt i madh kapital me 350 milionë euro investime, të zotuara për kredi nga Banka Europiane për Rindërtim dhe Zhvillim, e që sipas tij, aktualisht nuk po nënshkruhet nga Qeveria aktuale.
Kandidatët e LDK-së, Alban Zogaj dhe Besian Mustafa. Foto: Naser Fejza/KALLXO.com
“Projekti i dytë i madh për kryeqytetin është “Qendra Kombëtare e Sportit” me rreth 200 milionë euro investime. Kjo qendër do të ndërtohet në perfieri të Prishtinës dhe i ndihmon Lojërave Mesdhetare që do të mbahen në Prishtinë në vitin 2030”- tha Zogaj, duke shtuar se aty përfshihet edhe Stadiumi Kombëtar me një kosto prej 50 milionë euro.
Për Spitalin e ri, Zogaj tha se është projekt tjetër i madh që do të zhvendoset nga lokacioni aktual ku është QKUK, e do të ndërtohet në periferi të Prishtinës, me 500 milionë euro investime.
Sipas tij, projekti i pestë i madh i kryeqytetit është projekti i kogjenerimit, ngrohja qendrore në kryeqytetin e Prishtinës ku parashihet dyfishimi i kapaciteteve në mënyrë që Prishtina në pesë vitet e ardhshme të ketë energji nga ngrohja.
Tjera projekte që u premtuan nga kandidatët e LDK-së, janë projekti i solareve në vlerë 100 milionë eur, pastaj rruga Prishtinë- Podujevë; rruga Prishtinë- Gjilan; rruga Prishtinë- Mitrovicë; ndërtimi i rrugës Prishtinë- Pejë.
Zogaj tha se financat për këto investime kapitale do t’i marrin në tri burime të financimit; e para përmes buxhetit; e dyta përmes kredive ndëkombetëre dhe kredive dypalëshe; dhe e treta do ta shtyjnë modelin e Partneritetit Publiko-Privat (PPP).
Besian Mustafa, i cili ishte ministër i Bujqësisë në Qeverinë Hoti, tha se do ta ndërtojnë centralin me gaz në komunën e Ferizajt përmes fondeve të Trustit Pensional.
“Nuk është problemi te mungesa e marrëveshjeve ndërkombëtare dhe financimit ndërkombëtar, por është mungesa e ekzekutimit të këtyre fondeve nga ana e kësaj Qeverie”- tha ai.
Mustafa premtoi edhe Parkun Teknologjik në dalje të Prishtinës, që sipas tij, do të ketë një sistem që përfshin të gjitha hallkat e zinxhirit të këtyre teknologjive, me një investim prej 30 milionë eurove.
Sibel Halimi, tha se LDK e ka programin e saj politik për kulturën të ndarë në tri shtylla kryesore; e para ka të bëjë me investimet kapitale që brenda një sistemi 4 vjecar t’i rehatojnë institucionet dhe hapësirat e veçanta për artistët; dhe e dyta ka të bëjë më decentralizimin me institucionet vartëse.
“LDK do të ndërtoj një Teatër te ri Kombëtar”- tha ajo.
Përvoja e LDK-së në pushtet
Lidhja Demokratike e Kosovës më së shpeshti e ka pasur fatin që të jetë në pushtet.
Pas mbarimit të luftës dhe ardhjes së administratës ndërkombëtare të Kombeve të Bashkuara (UNMIK), u mbajtën zgjedhjet e para në Kosovë, në vitin 2001.
LDK fitoi shumicën e votave dhe përfaqësoi shumicën e deputetëve në Kuvendin e Kosovës. Ibrahim Rugova u zgjodh president i Kosovës më 04.03. 2002, dhe LDK-ja formoi qeverinë e parë pas luftës. Rugova ishte president deri në vitin 2006.
Kjo parti fitoi përsëri zgjedhjet e vitit 2004 në krye me Ibrahim Rugovën.
Ndërsa, në zgjedhjet e vitit 2014, LDK arriti të krijonte një koalicion qeverisës me partinë e Hashim Thaçit, Partinë Demokratike të Kosovës (PDK), dhe të formonte një qeveri të re në krye me Isa Mustafën.
Në zgjedhjet e vitit 2019, LDK humbi mundësinë për të formuar një qeveri, pasi LVV fitoi më shumë vota. LVV, bëri një koalicion të mundshëm me LDK-në, por marrëveshja u shkatërrua pas disa muajsh kur Qeveria e Kurtit u rrëzua në Kuvend në mars 2020 përmes një Mocioni Mosbesimi.
Në këtë situatë, LDK-ja, nën udhëheqjen e Avdullah Hotit, arriti të formonte një koalicion me PDK-në dhe partitë e tjera të vogla. Në 22.03.2020, Hoti u zgjodh kryeministër i Kosovës.
Qeveria Hoti u rrëzua pas një Mocioni të dytë Mosbesimi në Kuvendin e Kosovës.
Kjo u pasua me zgjedhje të parakohshme të shkurtit të vitit 2021, në të cilat Lëvizja Vetëvendosje doli fituese.
Në zgjedhjet e fundit në vitin 2021, LDK-ja fitoi 12.64 % duke u renditur si partia e tretë për nga numri i votave.
