Ballina

Etiketë: BE

  • Osmani takohet me ekipin vëzhgues të zgjedhjeve të BE-së, kërkon fokus në përfaqësimin e grave në këtë proces

    Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, më 16.01.2025 priti në takim ekipin e Misionit Vëzhgues të Zgjedhjeve të Bashkimit Europian, të kryesuar nga Nathalie Loiseau, njëherësh deputete e Parlamentit Europian.

    Ky takim thuhet se u zhvillua në kuadër të “angazhimeve të përbashkëta për të siguruar një proces zgjedhor të lirë, të ndershëm dhe demokratik në zgjedhjet e përgjithshme parlamentare të 9 shkurtit në Kosovë.”

    Sipas njoftimit, në takim diskutuan rëndësinë e një procesi zgjedhor të lirë, të ndershëm dhe transparent, duke nënvizuar se Kosova tashmë ka dëshmuar përkushtimin e saj në organizimin e zgjedhjeve demokratike.

    Në takim, Osmani ka ritheksuar kërkesën e bërë edhe në letrën dërguar të Josep Borrell, në mënyrë që ky mision të përfshijë gjithashtu një fokus të veçantë në përfaqësimin e grave në të gjitha fazat e procesit zgjedhor.

    “Ajo theksoi rëndësinë e përfaqësimit të grave në listat zgjedhore, buxhetimin gjinor, praninë e tyre në media, si dhe trajtimin e çështjeve të dhunës me bazë gjinore gjatë fushatës, përfshirë dhunën në internet. Në këtë kontekst, Presidentja Osmani, gjithashtu ritheksoi kërkesën që ky mision, të fokusohet edhe në respektimin  e të drejtave të personave me aftësi të kufizuara, posaçërisht sa i përket qasjes së tyre në vendvotime”- thuhet në njoftim.

    Ndërsa tutje është bërë e ditur që Osmani vlerësoi se barazia gjinore është një nga parimet themelore të demokracisë dhe duhet të reflektohet në të gjitha aspektet e procesit zgjedhor.

    Tutje thuhet se Osmani bazuar në raportet e mbarëvajtjes së zgjedhjeve të kaluara, përfshirë raportet e misioneve vëzhguese të BE-së, të cilat kanë konstatuar se në komunat veriore të Republikës së Kosovës ka pasur ndërhyrje të paligjshme, frikësim dhe pengim të realizimit të së drejtës për votim të lirë, shtroi nevojën që vëzhguesit e këtij Misioni të BE-së, të sigurohen se e monitorojnë se a po realizohet e drejta e votës së lirë në plotëni, konform  standardeve më të larta demokratike në të gjithë territorin e Republikës së Kosovës.

    Osmani përmes një letre të dërguar më 03.09.2023, për përfaqësuesin e Lartë të BE-së për Politikë të Jashtme dhe Siguri, Josep Borrell, ka kërkuar dërgimin e një Misioni të Vëzhgimit të Zgjedhjeve.

    Sipas njoftimit, në këtë kontekst, Osmani ka shprehur mirënjohjen për angazhimin e vazhdueshëm të BE-së në mbështetje të demokracisë në Kosovë dhe rikujtoi rëndësinë e misioneve vëzhguese të BE-së që nga viti 2013.

    Zgjedhjet nacionale në Kosovë do të mbahen më 09.02.2025.

  • BE thotë se Qeveria mbylli strukturat ilegale në mes të fushatës, ia përmend edhe masat

    Bashkimi Europian (BE) ka deklaruar se veprimet e fundit të Kosovës kundër dhe mbyllja e strukturave të mbështetura nga Serbia, të kryera në mes të fushatës zgjedhore për Zgjedhjet parlamentare të 9 shkurtit 2025, bien ndesh me detyrimet e saj ndaj Bashkimit Europian në kuadër të procesit të normalizimit. 

    Sipas BE-së, statusi i strukturave të mbështetura nga Serbia parashikohet të zgjidhet përmes Dialogut të lehtësuar nga BE-ja.

    “Kosova duhet të demonstrojë dhe të qëndrojë konsistente me detyrimet e saj në kuadër të Dialogut të lehtësuar nga BE-ja dhe riangazhimit të saj të fundit ndaj tij.” – shkruan në reagim.

    Ndër të tjera janë përmendur edhe masat ndaj Kosovës, duke shtuar se këto veprime të Kosovës janë të pafavorshme për t’ia hequr masat.

    “Siç thuhet në konkluzionet e Këshillit të vitit 2024 për zgjerimin, BE-ja gradualisht do të heqë masat ndaj Kosovës paralelisht me hapat e mëtejshëm të Kosovës për të depërshkallëzuar tensionet në Veri. Këto veprime nuk janë të favorshme për këtë qëllim.” – shkruan në reagim.

    Shtetet e Bashkimit Europian ende nuk e kanë një qëndrim unik rreth heqjes së tyre. Masat ndëshkuese u aplikuan në qershor të vitit 2023, pas tensioneve në Veri të vendit, e shpresat që ato të hiqeshin vitin e kaluar ishin të mëdha.

    Në muajin qershor 2024, kryediplomati i Bashkimit Europian, Josep Borrell ua kishte dorëzuar vendeve anëtare të BE-së Raportin lidhur me masat që i janë vënë Kosovës. Në Raport është bërë vlerësimi nëse duhet hequr masat ndaj Kosovës, të vëna për shkak të tensionimit të situatës në Veri të vendit, në maj dhe në qershor të vitit 2023.

    Edhe Ambasada e SHBA-së në Kosovë ka reaguar duke vlerësuar se veprimet e Qeverisë së Kosovës për mbylljen e institucioneve të drejtuara nga Serbia “dobësojnë besimin në marrëdhënie dhe kufizojnë aftësinë tonë për të ndihmuar Kosovën të sigurojë të ardhmen më të mirë dhe më të ndritshme për të gjithë njerëzit e saj”

    Policia e Kosovës kreu bastisje në disa Komuna të Kosovës, ku u mbyllën rreth 30 objekte të strukturave paralele, të mërkurën më 15.01.2025.

    Ambasada në disa përgjigjje për KALLXO.com ka thënë se këto veprime mund të minojnë aspiratat e Kosovës për t’iu bashkuar komunitetit euroatlantik dhe ndikojnë negativisht në qytetarët e Kosovës – serbët etnikë dhe komunitetet e tjera.

    https://kallxo.com/lajm/prokuroria-e-prishtines-refuzoi-bastisjet-ne-objektet-e-strukturave-paralele/

  • Komisionarja për Zgjerim: Presim lëvizje në Kosovë pas Zgjedhjeve

    Komisionarja e Bashkimit Evropian për Zgjerim, Marta Kos e përmendi shkurtimisht Kosovën, duke folur para deputetëve në Komisionin për Politikë të Jashtme të Parlamentit Evropian në Bruksel, më 14.01.2025.

    Ajo tha se zgjerimi i BE-së sot është ndryshe nga mënyra se si ishte para katër a pesë vjetësh dhe se tash “kemi një moment të ri pozitiv në BE”.

    “Për herë të parë në dhjetë vjetët e fundit kemi mundësinë që gjatë mandatit tonë të anëtarësojmë në BE një, dy apo tri vende të reja. Por, u kam thënë partnerëve javëve të fundit se nuk do të ketë lëshime, kur bëhet fjalë për kriteret themelore dhe vlerat e BE-së.” – tha ajo.

    Për Kosovën, ajo foli krejt në fund kur u pyet nga një deputet i Parlamentit Evropian se çfarë pret nga Zgjedhjet në Kosovë.

    “Kosova… Nuk e përmenda Kosovën. Atje do të ketë Zgjedhje. Nuk pres se do të mund të lëvizim para Zgjedhjeve, por shpejt pas Zgjedhjeve duhet të lëvizim. Sepse nuk mund të flasim për rajonin e Ballkanit Perëndimor, nëse nuk flasim për Dialogun ndërmjet Beogradit dhe Prishtinës ose ndaras se çfarë është duke bërë Kosova e çfarë është duke bërë Serbia.” – tha Kos.

    Komisionarja shtoi se këtë vit pret zhvillime pozitive në procesin e zgjerimit dhe se pret progres më të madh, sesa që ka pasur në dhjetë vjetët e fundit.

    “Mund të kemi përparim gjatë Presidencës polake më shumë, sesa që kishim në dhjetë vjetët e fundit, Mund të kemi deri në dhjetë Konferenca ndërqeveritare.” – theksoi ajo.

    Kos paralajmëroi, gjithashtu, se së shpejti do të vizitojë Malin e Zi dhe Shqipërinë – vende të cilat ajo i sheh si më të avancuarat në procesin e zgjerimit.

    “Mali i Zi ka vizion t’i përmbyllë negociatat deri më 2026 dhe Shqipëria deri më 2027. Ne do t’i mbështesim ato, por duhet një punë shumë e madhe. Parimi i procesit të bazuar në merita duhet të jetë i vlefshëm edhe për vendet kandidate, por edhe për vendet anëtare të BE-së. Pra, kur kandidatët t’i përmbushin kriteret, atëherë vendet e BE-së duhet të mundësojnë ecjen përpara.“ – deklaroi Kos.

    Pas Zgjedhjeve që mbahen më 9 shkurt në Kosovë, pritet që shefja e re për politikë të jashtme e BE-së, Kaja Kallas të realizojë turneun e parë të saj në rajonin e Ballkanit Perëndimor.

    Në anën tjetër, i dërguari i Bashkimit Evropian për Dialogun mes Kosovës dhe Serbisë, Mirosllav Lajçak ka paralajmëruar se fokusi i kësaj jave në Bruksel do të jetë te takimi i parë i Komisionit të Përbashkët për Personat e Zhdukur në Luftën e Fundit në Kosovë.

    Komisioni i Përbashkët është pjesë e Deklaratës së Përbashkët për Personat e Zhdukur, të cilën Kosova dhe Serbia e kanë arritur në vitin 2023 – në kuadër të Dialogut për normalizimin e marrëdhënieve.

    Në takimin e fundit në Bruksel, më 17.12.2024, kryenegociatori i Kosovës, Besnik Bislimi dhe ai i Serbisë, Petar Petkoviq kanë thënë se janë pajtuar për zbatimin e plotë të Deklaratës për Personat e Zhdukur./REL

  • Çfarë pritet nga BE-ja gjatë këtij viti?

    Është e vështirë të anashkalohet inaugurimi i presidentit amerikan, Donald Trump, më 20 janar, kur parashikohet politika e Bashkimit Evropian për vitin 2025.

    Radio Evropa e Lirë ka biseduar me disa zyrtarë në bllokun evropian në javët e fundit dhe të gjithë duket se po presin se si të reagojnë ndaj shumë sfidave të ndryshme që Administrata e re amerikane mund të paraqesë për bllokun. Kjo paparashikueshmëri, që pikë së pari duket se i bënë ata nervozë, së fundi u shpërfaq edhe me interesimin e Trumpit për Grenlandën, territorin danez.

    Por, ka edhe çështje të tjera për të cilat zyrtarët evropianë po përgatiten. Njëra nga to do të jenë tarifat, duke besuar se premtimi zgjedhor i Trumpit për një tarifë universale prej 10 deri në 20% ndaj importeve mund të ndodhë dhe kjo do të ishte e menaxhueshme, edhe pse ka frikë se disa produkte të caktuara do të goditen me tarifa më të larta. Një tjetër çështje ka të bëjë me kërkesën për shpenzime më të mëdha të mbrojtjes, me Presidentin e ardhshëm që kohëve të fundit ka sugjeruar që 5% e Bruto Prodhimit Vendor t’i kushtohet Ushtrisë, teksa shumica e anëtarëve evropianë të NATO-s mezi arrijnë të përmbushin objektivin e mëparshëm prej 2%.

    Ukraina

    E ardhmja e Ukrainës sigurisht që do të jetë në qendër të vëmendjes, veçmas nëse ndonjë marrëveshje për paqe apo për armëpushim mund të ndodhë gjatë vitit 2025. Sërish, në Bruksel duket se është Trumpi dhe jo evropianët që do të duhet të ketë vëmendjen për këtë çështje. Në shumë mënyra, qëllimi për ta është që të paktën të sigurohet një “ulëse në tavolinë” – gjë që nuk është krejtësisht e sigurt. Fakti qëndron se evropianëve po u shterojnë idetë dhe nismat, kur bëhet fjalë për Kievin.

    Këtu vlen të përmendet propozimi i fundit i bërë nga presidenti ukrainas, Volodymyr Zelensky, i cili ka kërkuar që asetet e ngrira ruse në Perëndim, në vlerë prej miliarda dollarësh, t’i jepen Ukrainës për të blerë armë amerikane. Ky është shembulli perfekt i shmangies së Evropës në disa mënyra. Në radhë të parë, sepse paratë do të shkonin në buxhetin e SHBA-së në vend të shteteve evropiane dhe së dyti, për shkak se shumica e parave ruse janë në BE. Kjo do të thotë se potencialisht do të minonte Eurozonën si vend i mirë për investime nga shtetet e treta. BE-ja ka përdorur këto asete të ngrira si garanci për kredinë e fundit të G7-ës për Ukrainën, që do të mbulojë shpenzimet e Kievit për të paktën për vitin 2025. Dhe, kjo është më e shumta që Evropa është e gatshme të bëjë deri në këto momente.

    Sanksionet ndaj Rusisë

    Ajo që është e sigurt është se BE-ja do të synojë t’i shkaktojë më shumë dhimbje Rusisë përmes sanksioneve. Gjatë Presidencës të Hungarisë të Këshillit të BE-së, në pjesën e dytë të vitit të kaluar, Brukseli miratoi masat më të dobëta, me qëllim që të mos përplasej me Budapestin, që është kritik i çdo mase kufizuese ndaj Moskës.

    Tani, me Poloninë që ka marrë udhëheqjen e Presidencës, në Bruksel ka shpresë për një Paketë të re që do të jetë e gatshme në 3-vjetorin e nisjes së pushtimit të Ukrainës, më 24 shkurt. Ka ide të ndryshme, sikurse shënjestrimi i gazit të lëngshëm natyror rus dhe këto ide do të shtyhen përpara nga disa shtete, por ka pak të ngjarë që të ketë pajtim në mesin e 27 shteteve anëtare – pajtim që kërkohet që Paketa të miratohet.

    Por, ka edhe aspekte të tjera në këtë çështje. Hungaria ende nuk ka hequr dorë nga kundërshtimi për sanksionet aktuale ekonomike të BE-së ndaj Rusisë. Afati për të dhënë miratimin është deri më 31 janar dhe diplomatët me të cilët ka biseduar REL-i thanë se Budapesti ka kërkuar që fillimisht të ndodhë inaugurimi i Trumpit, para se blloku të marrë ndonjë vendim. Ata thanë, po ashtu, se Hungaria ende nuk ka dhënë sinjale se ndonjë aspekt i sanksioneve duhet të zbutet ose nëse Budapesti dëshiron t’i jepen disa fonde të ngrira të BE-së – në mënyrë që të thotë ‘Po’ për sanksionet. Megjithatë, kjo çështje mund të zgjidhet gjatë takimit të ministrave të Jashtëm më 27 janar në Bruksel, apo në ndonjë Samit emergjent më vonë gjatë kësaj jave.

    Raportet Kosovë-Serbi

    Dialogu për normalizimin e raporteve mes Kosovës dhe Serbisë, që ndërmjetësohet nga BE-ja që nga viti 2011, do të vazhdojë të jetë kyç për rajonin.

    Do të ketë përpjekje për ringjalljen e bisedimeve në nivelin më të lartë pas Zgjedhjeve parlamentare të 9 shkurtit në Kosovë.

    Pas Zgjedhjeve, pritet që shefja e re për politikë të jashtme e BE-së, Kaja Kallas, të realizojë turneun e parë të saj në rajonin e Ballkanit Perëndimor. Pyetja është nëse ajo do të mund të arrijë ndonjë rezultat, duke pasur parasysh se kryeministri aktual i Kosovës, Albin Kurti dhe presidenti i Serbisë, Aleksandër Vuçiq, deri më tani kanë shfaqur pak vullnet që bisedimet të kenë sukses. Për t’i dalë në ndihmë, ajo me gjasë do të zgjedhë danezin, diplomat karriere dhe ish-përfaqësuesin e posaçëm të BE-së për Bosnjë e Hercegovinë, Peter Sorensen, për të ndërmjetësuar Dialogun. Ai pritet të ketë rolin që ka ushtruar ish-ministri i Jashtëm sllovak, Mirosllav Lajçak, në pesë vjetët e fundit, kur diplomacinë evropiane e udhëhiqte Josep Borrell.

    Ndërkaq, në mesin e shteteve të Ballkanit Perëndimor aspirante për në BE, Shqipëria do të vazhdojë drejt anëtarësimit, duke hapur kapituj të tjerë negocimi, teksa në gjysmën e dytë të vitit 2024 hapi shtatë.

    Maqedonia e Veriut dhe Bosnjë e Hercegovina do të vazhdojnë me gjasë të jenë të bllokuara në rrugën drejt BE-së për shkak të mungesës së reformave, ndërkaq Mali i Zi, që veçse ka hapur të gjithë kapitujt, synon t’i afrohet edhe më shumë bllokut. Deri më tani, shteti ka arritur të përfundojë bisedimet përreth një të pestën e tyre dhe ka vullnet në Bruksel që shteti të bëhet anëtari i 28 i bllokut deri në fund të dekadës – dëshmi se zgjerimi i BE-së ende është i mundur. Prandaj, komisionarja e re për Zgjerim, Marta Kos, me gjasë do ta ketë Podgoricën destinacion të parë gjatë vizitës në rajon, që do të zhvillojë në fillim të këtij viti.

    Moldavia, Serbia, Ukraina më afër BE-së

    Pjesë e zgjerimit janë edhe shtete të tjera. Për Ukrainën dhe Moldavinë pritet të ketë një vendim historik për hapjen e disa nga 33 kapitujt e zgjerimit gjatë Presidencës polake. Por, kjo nuk nënkupton se puna do të kryhet. Në mënyrë që të gjitha shtetet të vazhdojnë integrimin, duhet pajtimi i të gjithëve – përfshirë edhe i skeptikëve si Hungaria dhe Sllovakia që janë gjithnjë e më shumë kritikë ndaj integrimit të Kievit në BE.

    Ka gjasa që Serbia të hapë po ashtu kapituj të rinj, për herë të parë që nga nisja e pushtimit rus të Ukrainës. Shtetet kundërshtare, sikurse ato në Baltik, Polonia, e madje edhe Holanda duhet të pajtohen për këtë, edhe pse ato kanë shprehur zemërimin e tyre me afërsinë e Beogradit me Rusinë dhe për kthimin prapa të sundimit të ligjit.

    Megjithatë, Gjeorgjia do të qëndrojë në vendnumëro. Në BE ende nuk ka një qëndrim sesi të sillen me Tbilisin, teksa Ekzekutivi atje ka ndërmarrë një sërë vendimesh kundërthënëse që janë kritikuar nga Perëndimi. Për sanksione ndaj personave të lidhur me partinë në pushtet Ëndrra Gjeorgjiane, sikurse vendosi SHBA-ja, nuk ka konsensus, por ka të ngjarë që BE-ja të suspendojë liberalizimin e vizave.

    Në Bruksel mendojnë se Gjeorgjia tani do të jetë në pozitë të njëjtë si Turqia, zyrtarisht kandidate për anëtarësim në BE, por de facto rruga e saj e anëtarësimit do të bllokohet.

    Situata në shtetet e tjera

    Evropa, në aspektin politik, gjithnjë e më shumë po rrethohet nga forca populiste, që po fitojnë terren gjithandej në kontinent.

    Më 2025, disa shtete të mëdha të BE-së do të jenë dukshëm më të dobëta. Gjermania do të nisë vitin me periudhë zgjedhore, pasi më 23 shkurt ajo do të mbajë Zgjedhjet parlamentare. Përderisa një koalicion mes qendrës së djathtë, CDU dhe qendrës së majtë, SPD ka të ngjarë të formohet pas Zgjedhjeve, partia e ekstremit të djathtë, AfD me gjasë do të fitojë 20% të votave – që do të ishte rezultati më i mirë i arritur në nivel kombëtar.

    Në Francë situata është më e paqëndrueshme për shkak të Qeverisë jostabile që ka mbështetjen e heshtur nga ekstremi i djathtë, derisa të mbahen Zgjedhjet e reja në korrik.

    Qeveritë në Spanjë dhe Holandë janë të lëkundura dhe mund të rrëzohen gjatë këtij viti. Më në lindje, miliarderi çek, populisti Andrej Babis, me gjasë do të fitojë Zgjedhjet në tetor, duke e sjellë Pragën politikisht më afër Hungarisë dhe Sllovakisë. Ndërkaq, në Austri, FPO-ja e ekstremit të djathtë së fundi mori për herë të parë mandatin për formimin e Qeverisë – gjë që potencialisht mund ta rreshtojë edhe Vjenën në bllokun populist të Evropës Qendrore.

    Sa i përket Polonisë, ekziston një mendim se lideri i saj, properëndimori Donald Tusk, tani është politikani më i fortë në BE. Ai ndihmohet, po ashtu, edhe nga udhëheqja e Presidencës së BE-së, ka marrëdhënie të mira me Uashingtonin dhe ka qenë shpenzuesi më i madh ushtarak, sa i përket përqindjes së Bruto Prodhimit Vendor në NATO.

    Por, edhe Varshava do të jetë e shpërqendruar nga Zgjedhjet, pasi do të mbajë Zgjedhjet presidenciale më 18 maj dhe raundin e dytë më 1 qershor.

    Aleati i Tuskut, kryetari i Varshavës, Rafal Trzaskowski konsiderohet favorit në këto Zgjedhje dhe nëse ai fiton, Tusk do të konsolidonte pushtetin në vend. Por, kandidati konservator Karol Nawrocki pritet të jetë kundërkandidat i tij dhe fushata zgjedhore do të marrë vëmendjen e vendit gjatë pranverës./REL

  • Shtrenjtimi i energjisë elektrike në Gjermani

    Në Gjermani energjia elektrike është më e shtrenjta në Evropë. Kjo rëndon si konsumatorët, ashtu edhe ekonominë e dobësuar. Politikanët po kërkojnë një zgjidhje.

    Në fillim të vitit kishte shumë erëra, impiantet punonin me të gjitha kapacitetet. Gjatë vitit kishte edhe shumë diell. Ndaj sipas të dhënave të Institutit Fraunhofer për Sistemet e Energjisë Diellore në Gjermani, prodhimi i energjisë elektrike nga burimet e rinovueshme arriti në 125% të nevojave. Prodhimi i tepërt shkaktoi edhe rënie drastike të çmimit të energjisë elektrike në bursa. Kishte gjatë ditës madje edhe energji elektrike, falas për disa orë.

    Vitin e kaluar, burimet e rinovueshme mbuluan 59% të nevojës për energji elektrike. Por prodhimi është shpesh shumë më i ulët në dimër. Për shembull, më 12 dhjetor 2024, vetëm 18% e totalit të energjisë elektrike të kërkuar për Gjermaninë vinte nga burime të rinovueshme. Pjesa tjetër e nevojave është mbuluar nga termocentralet me qymyr ose gaz, si dhe nga importi i energjisë elektrike. Çmimi i një megavat orë në bursë shkoi madje në 936 euro, ndërsa çmimi normal është nga 60 deri në 100 euro.

    Tarifat

    Konsumatorët privatë, si dhe kompanitë me Kontrata afatgjata, nuk i ndjejnë shumë këto luhatje të çmimeve. Ata paguajnë një çmim fiks për një periudhë kohore të përcaktuar në Kontratë. Por, që nga fillimi i këtij viti, distributorët e energjisë elektrike duhet të ofrojnë tarifa të tjera. Kjo duhet të inkurajojë konsumatorët e mëdhenj, që ta drejtojnë konsumin e tyre në periudhën kur energjia elektrike është e lirë, për shkak të shpenzimeve.

    Instituti Federal për Parandalimin e Formimit të Karteleve shtroi pyetjen nëse rritja e çmimeve është gjithmonë vetëm rezultat i prodhimit të reduktuar të burimeve të rinovueshme. Nëse ky institucion zbulon se prodhuesit kanë arritur Marrëveshje për çmimin, atëherë mund t’i gjobisë pjesëmarrësit në Marrëveshje.

    Presidenti i Institutit, Andreas Munt bëri të ditur se do të kontrollohen rritjet e mëdha të çmimeve për shkak të dyshimeve për keqpërdorime, për të ndikuar në rritjen e çmimeve me ofertë të reduktuar. Munt thotë se Gjermania duhet të kalojë dimrin me një numër të reduktuar të termocentraleve për herë të parë, ndaj mund të pritet një rritje e re e çmimeve, e cila mund të jetë rezultat i një mekanizmi normal të tregut. “Por, për të qenë të sigurt, ne do të rishikojmë formimin e çmimeve.” – shtoi Munt.

    Pasojat e braktisjes së qymyrit dhe energjisë atomike

    Reduktimi i numrit të termocentraleve është rezultat i vendimit politik për të hequr dorë nga energjia me qymyr. Vitin e kaluar, prodhimi i energjisë elektrike në bazë të linjitit ka rënë për 8%, ndërsa nga qymyri me 27%. Që nga viti 2015, pjesa e qymyrit në prodhimin e përgjithshëm të energjisë elektrike është përgjysmuar. Kështu, emetimi i gazrave të dëmshëm është zvogëluar ndjeshëm.

    Vitin e kaluar, për herë të parë, vendi hoqi dorë plotësisht nga energjia elektrike nga termocentralet bërthamore. Tre termocentralet e fundit bërthamore u hoqën nga rrjeti në vitin 2023, në kohën kur ato përbënin 6% të prodhimit të përgjithshëm të energjisë elektrike në Gjermani.

    Tregu i Bashkimit Evropian për energjinë elektrike

    Brenda Bashkimit Evropian, vendet do të duhej të ndihmojnë njëra-tjetrën energjikisht. Kur në Gjermani ka shumë erë dhe diell ajo eksporton energji, e kur nuk i ka këto kushte e importon. Gjermania mbulon shumicën e nevojave të saj nga Franca, e cila prodhon 70% të energjisë elektrike në termocentralet bërthamore. Danimarka është në vendin e dytë, Zvicra në vendin e tretë. Të tre vendet eksportuan dukshëm më shumë energji në Gjermani sesa importuan prej saj. Dhe atë me çmimet që formohen në bursë.

    Çmimi i konsumit të energjisë elektrike në Gjermani rëndohet edhe nga taksat, të cilat përbëjnë 30% të shumës përfundimtare.

    Në Gjermani, çmimi është më i shtrenjti

    Sipas Entit Federal të Statistikave të Gjermanisë, një familje me tre ose katër anëtarë ka paguar rreth 40 cent për kilovat-orë vitin e kaluar. Në Irlandë dhe Danimarkë ata paguan 37 cent, në Çeki, Belgjikë dhe Itali rreth 33 cent. Në Hungari dhe Bullgari, energjia elektrike subvencionohej nga shteti, kështu që konsumatorët paguanin vetëm dhjetë cent për kilovat/orë.

    Në Gjermani ka edhe subvencione, por për industrinë. Megjithatë, kompanitë që përdorin një sasi të madhe të energjisë elektrike ankohen gjithnjë e më shumë për kostot që ulin konkurrencën e tyre.

    Në vitin 2021, industria paguante 12 cent për kilovat-orë, por pas sulmit të Rusisë ndaj Ukrainës, çmimi u rrit në 50 cent. Nga korriku 2022, taksat për kompanitë janë ulur. Ndërkohë çmimi i kilovat-orës është 17 cent. Por edhe kjo është dukshëm më shumë se çmimet që paguajnë kompanitë më të rëndësishme konkurruese në vendet e tjera. Për shembull, në vitin 2023, prodhuesit gjermanë të makinave paguanin dyfishin e çmimit të energjisë elektrike në krahasim me kompanitë konkurruese në Kinë, e madje tre herë më shumë se kompani të tilla në Shtetet e Bashkuara.

    Kancelari gjerman, Olaf Scholz i propozoi Komisionit të Bashkimit Evropian që të autorizojë shtetet anëtare të BE-së për të vendosur subvencione për kompanitë që konsumojnë shumë energji ose prodhojnë bateri.

    Demokristianët, të kryesuar nga kandidati për kancelar, Friedrich Mertz kërkojnë që të përgjysmohen shpenzimet dhe taksat që rrisin çmimin e energjisë elektrike. Ai propozon të ulet taksa për konsumin e energjisë elektrike për kompanitë që varen nga konsumi intensiv. Por nuk është e qartë se si do të financohej e gjithë kjo. Megjithatë, është e sigurt se ndërtimi shtesë i burimeve të rinovueshme të energjisë, rrjeteve të energjisë dhe kapaciteteve për ruajtjen e energjisë do të sjellë rritje të kostove për vite me radhë./DW