Ballina

Etiketë: Albin Kurti

  • Marrëveshjet për normalizim të marrëdhënieve me Serbinë, sfidë për Qeverinë e re të Kosovës

    Cilado Parti a cilido Koalicion që e krijon Qeverinë e re në Kosovë pas Zgjedhjeve të 9 shkurtit pritet ta ketë në Agjendë Dialogun për normalizim të marrëdhënieve me Serbinë, të ndërmjetësuar nga Bashkimi Europian. Si proces i nisur qysh në vitin 2011, Dialogu paraqitet si obligim i palëve për të trazuar rrugën e tyre drejt integrimit në BE.

    Kaja Kallas, pas takimeve të para që ka pasur me kryeministrin kosovar Albin Kurti dhe presidentin serb Aleksandër Vuçiq, pas emërimit të saj si Shefe e Diplomacisë në BE, më 03.12.2024, ka theksuar se normalizimi i marrëdhënieve duhet të bëhet duke u bazuar në Marrëveshjen e Ohrit.

    “Rruga e vetme për anëtarësim në BE është normalizimi i marrëdhënieve të tyre, në bazë të Marrëveshjes së Ohrit.” – ka shkruar Kallas në platformën “X”.

    Me përjashtim të partisë që ende është në pushtet, Lëvizjes Vetëvendosje, mbi të cilën për katër vjet ka rënë barra e dialogimit në Bruksel, partitë dhe koalicionet tjera parazgjedhore e kanë përfshirë Dialogun në Programet e tyre zgjedhore.

    Gjatë fushatës zgjedhore, më 25.01.2025, kandidati për Kryeministër nga LVV-ja, njëherësh kryeministri aktual Albin Kurti, teksa ka shpalosur Programin zgjedhor nuk e ka përmendur fare Dialogun.

    Ndryshe nga LVV-ja, PDK parasheh që nëse vjen në pushtet do të përkushtohet për të zbatuar obligimet që rrjedhin nga Marrëveshjet e nënshkruara deri më tani.

    Në Programin e kësaj partie parashihet ristrukturimi i plotë i procesit të Dialogut.

    “Ky përfshin demokratizimin dhe institucionalizimin e përfaqësimit të Kosovës, miratimin e një platforme të qartë në Kuvendin e Kosovës dhe krijimin e një strukture gjithëpërfshirëse.” – thuhet në Programin e PDK-së. Në strukturën gjithëpërfshirëse, kjo parti parasheh edhe pjesëmarrjen e shoqërisë civile, qytetarëve dhe bizneseve.

    Synim i PDK-së është që brenda vitit 2026 të nënshkruhet një Marrëveshje që përfshin njohjen reciproke.

    Në Program megjithatë nuk përmendet decidivisht krijimi i Asociacionit të Komunave me Shumicë Serbe.

    Edhe LDK-ja synon njohjen e ndërsjellë përmes procesit të Dialogut me Serbinë.

    “Ky Dialog, në fakt, nuk është vetëm me Serbinë, por në thelb edhe me komunitetin më të gjerë ndërkombëtar, në veçanti me komunitetin euro-atlantik. Ndërsa qëllimi ynë përfundimtar është njohja reciproke, është gjithashtu thelbësore të pranojmë se rezultatet në procesin dialogues hapin rrugën tonë drejt anëtarësimit në NATO dhe BE.” – thuhet mes tjerash në Programin e LDK-së.

    Lidhja Demokratike e Kosovës parasheh që të respektojë Marrëveshjet e arritura deri më tani në kuadër të Dialogut. Këtu përfshihen Marrëveshjet e vitit 2013 e 2015 e deri te Marrëveshja e Ohrit e vitit 2023.

    “Angazhimi ynë do të mbetet brenda kornizave implementuese të kësaj Marrëveshjeje, me të gjitha pjesët e saja integrale – përfshirë dhe Asociacionin Kushtetues – duke mos bërë asnjë kompromis me Kushtetutën e Republikës së Kosovës, integritetin territorial të Kosovës e karakterin unitar të shtetit tonë.” – thuhet tutje në Programin zgjedhor të LDK-së.

    Ndërkaq, Koalicioni AAK-NISMA-Lista Konservatore-Forumi Intelektual E-30, në Programin zgjedhor parasheh ‘shembjen’ e themeleve të autonomisë për Komunat me shumicë serbe.

    “Kosova do ta përmbyllë Dialogun dhe t’i rikthehet Marrëveshjes gjithëpërfshirëse dhe obligative me njohje reciproke.” – thuhet në Programin e këtij Koalicioni.

    Njohja reciproke sipas këtij Koalicioni do të vendoste themelet e një paqeje të përhershme.

    Marrëveshjet e dakorduara duhet të zbatohen, pavarësisht kush vjen në pushtet

    Ndonëse partitë politike duan ndryshime në procesin e Dialogut, Marrëveshjet e deritashme – përfshirë formimin e Asociacionit të Komunave me Shumicë Serbe – nga njohësit e çështjeve politike konsiderohen si obligime që duhen përmbushur nga Qeveria e re.

    Abit Hoxha, Asistent Profesor dhe Hulumtues Shkencor në Universitetin Agder në Norvegji konsideron se për Agjendën e Dialogut, Bashkimi Europian dhe partnerët e tjerë ndërkombëtarë presin ndryshime politike, në mënyrë që kjo Agjendë të shtyhet përpara.

    “As nuk ka ndryshuar e as nuk do të ndryshojë në vija të trasha në kuptimin e rezultatit, por ndryshon në hapa, kohë dhe mënyrë të implementimit. Sa Kosova ka dëshirë dhe Agjendë politike të integrimit, dikton mënyrën e implementimit të Dialogut.” – thotë Hoxha.

    Profesori i Marrëdhënieve Ndërkombëtare, Dritëro Arifi, thotë se pavarësisht se kush do jetë në Qeveri pas 9 shkurtit, presioni ndërkombëtar për zbatimin e Marrëveshjeve, do të jetë jashtëzakonisht i madh.

    “Më 10 shkurt po them në mënyrë figurative do të vijnë kërkesat nga BE-ja dhe SHBA-ja për zbatimin e Marrëveshjeve të arritura deri tash. Gjithashtu, pavarësisht se cila Qeveri do të jetë në pushtet është e obliguar që të zbatojë të gjitha Marrëveshjet që janë të dakorduara në mes të Prishtinës dhe të Brukselit. Mendoj që cilado Qeveri që do jetë në pushtet pas 9 shkurtit janë të detyruar që ta zbatojnë edhe Asociacionin e Komunave me Shumicë Serbe. Po flasim gjithmonë nga këndvështrimi i rrethanave aktuale.” – thotë Arifi.

    Hoxha, nga ana e tij, konsideron se pavarësisht se disa nga partitë në Programin e tyre kanë ide të ndryshme për Dialogun, kjo mund të ndikojë në mbarëvajtjen e procesit, por jo në Agjendën e tij.

    “Përgjithësisht, Dialogu ka për qëllim normalizimin mes Kosovës dhe Serbisë në kontekst europian, që do të thotë Marrëveshje për ndalimin e konfliktit, fqinjësi të mirë dhe ndoshta edhe integrim në BE. Pra, partitë përgjatë fushatave mund të ndryshojnë mënyrën se si rrjedh ky Dialog, por qëllimi është i njëjtë. Pjesët për të cilat palët janë marrë vesh deri më tani janë domosdoshmërisht të obligueshme dhe duhet të implementohen duke përfshirë Asociacionin, jo si favor ndaj Serbisë apo BE, por sepse janë në interesin më të mirë të Kosovës.” – shton Hoxha.

    Ndërsa Arifi përkujton se partitë ka pasur raste kur kanë kundërshtuar çështje të caktuara, por që kur kanë ardhur në pushtet, situata ka ndryshuar.

    “Historia është mësimi më i mirë. I kemi dy parti që e kanë kundërshtuar demarkacionin dhe kur kanë ardhur në pushtet e kanë votuar të njëjtën gjë. Njëjtë edhe Vetëvendosja ka lejuar që të zbatohet Vendimi për tokat e Manastirit të Deçanit. Është kalkulim i partive politike që kinse janë jashtëzakonisht shumë të vrazhda dhe populiste, por kur vijnë në pushtet, ndryshon gjatë rrugës gjithçka.” – shton Arifi.

    Një Marrëveshje finale sipas Hoxhës deri tani nuk është mundur të arrihet përmes Dialogut për shkak se Serbisë nuk i ka konvenuar, për sa kohë që përkohësisht as Kosova nuk ka shfaqur interes për Marrëveshje.

    “Tekefundit Kosova do të duhej të shqyrtojë mundësinë që Marrëveshjet t’i vendosë më shumë vis-à-vis BE-së sesa Serbisë dhe kjo do të thotë se duhet t’i implementojë të gjitha Marrëveshjet njëanshëm dhe të ecë para me BE-në dhe të mos varet nga Agjenda karshi Serbisë.” – përfundon Hoxha.

    Rruga e gjatë e dialogimit

    Kosova dhe Serbia janë në bisedime të ndërmjetësuara nga Bashkimi Europian për normalizimin e marrëdhënieve, që nga viti 2011.

    Ky proces kishte nisur fillimisht për çështje teknike, për të kaluar më pas në nivel politik.

    Më 18 mars 2023 Kosova dhe Serbia në Ohër të Maqedonisë së Veriut u dakorduan për Aneksin e zbatimit të Marrëveshjes drejt normalizimit.

    Dy liderët u pajtuan që Kosova dhe Serbia të zhvillonin marrëdhënie normale të fqinjësisë së mirë me njëra-tjetrën dhe ndër të tjera t’i njihnin dokumentet relevante dhe simbolet kombëtare të njëra-tjetrës – përfshirë pasaportat, diplomat, targat e automjeteve dhe vulat doganore, ndonëse nuk përmend njohjen e ndërsjellë.

    Kosova merrte obligime për t’i zbatuar Marrëveshjet e arritura më herët – përfshirë atë që e parasheh krijimin e Asociacionit të Komunave me Shumicë Serbe – ndërsa Serbia nuk do ta kundërshtonte anëtarësimin e Kosovës në asnjë Organizatë Ndërkombëtare. E, si “shpërblim” për zbatimin e Marrëveshjes bazë, BE-ja kishte marrë përsipër të organizonte një Konferencë donatorësh brenda 150 ditësh, për të krijuar një paketë investimesh dhe ndihmë financiare për Kosovën dhe Serbinë. Por, asnjë shpërndarje nuk do të ndodhë përpara se BE-ja të përcaktojë se të gjitha dispozitat e Marrëveshjes janë zbatuar plotësisht. Dhe, me gjithë pritjet se gjërat po merrnin rrjedhë pozitive, zhvillimet e mëvonshme në terren quan procesin në kah krejt të kundërt. E, Marrëveshja mbeti vetëm në letër.

    Palët nuk e nënshkruan Marrëveshjen, por BE-ja dhe Shtetet e Bashkuara janë deklaruar se pavarësisht se nuk është firmosur, ajo është Marrëveshje e obligueshme për palët.

    Kurti kërkoi të nënshkruhet Marrëveshja e Ohrit nga palët – duke insistuar se vetëm ashtu garantohet zbatimi.

    “Presidenti i Serbisë nuk ishte i gatshëm ta respektonte asnjërën. Ne jemi për Dialog për normalizim. Kjo bëhet me pranimin në tërësi të Marrëveshjes dhe zbatimin e saj.” – kishte deklaruar Kurti, më 28.06.2024, në një mbledhje të Qeverisë së Kosovës.

    Sipas tij nënshkrimi i Marrëveshjes nënkupton formalizim, kurse dorëzimi i Radoiçiqit do të kuptonte vendosje të drejtësisë.

    Ndaj 45 personave – në krye të të cilëve qëndron ish-nënkryetari i Listës Serbe, Millan Radoiçiq – është ngritur Aktakuzë, më 11.09.2024, nga Prokuroria Speciale e Kosovës.

    Sipas Aktakuzës në mbi 45 të akuzuarit rëndojnë veprat penale për: “terrorizëm”, “financim terrorizmi” dhe “shpëlarje e parasë”. Kjo pasi të njëjtit akuzohen se më 24.09.2023 kanë kryer sulm terrorist në Banjskë të Zveçanit – duke lënë të vrarë zyrtarin policor Afrim Bunjaku.

    https://kallxo.com/gjate/dialogu-ne-kome/

  • Ambasadori britanik takohet me Kurtin, flasin për fushatën zgjedhore

    Ambasadori i Britanisë së Madhe në Kosovë, Jonathan Hargreaves po vazhdon takimet me liderët e partive politike në Kosovë, në prag të Zgjedhjeve parlamentare të cilat do të mbahen më 09.02.2025.

    Hargreaves ka njoftuar se sot më 29.01.2025 është takuar me liderin e Lëvizjes Vetëvendosje, Albin Kurti, njëherësh kandidat i kësaj partie për Kryeministër.

    Ai ka thënë se me Kurtin diskutuan për fushatën zgjedhore.

    “Ambasada Britanike po vazhdon takimet me liderët e partive politike, në prag të Zgjedhjeve të përgjithshme në Kosovë. Sot ishte mirë të flisja me liderin e Vetëvendosjes, kryeministrin Albin Kurti dhe Besnik Bislimin. Diskutuam fushatën zgjedhore dhe rëndësinë e institucioneve të fuqishme, të pavarura të Kosovës.” – ka njoftuar ai.

    Më 22.01.2025, ambasadori britanik ka zhvilluar takim me kryetarin e LDK-së, Lumir Abdixhiku.

    Në këto ditë fushate, Abdixhiku e ka njoftuar Ambasadorin për rrjedhën e tubimeve elektorale.

    Sipas njoftimit, ai tha se u zotua që pas 9 shkurtit me Qeverinë e re të LDK-së, Kosova do të rikuperojë pozicionin e saj ndërkombëtar dhe do të avancojë interesat strategjike.

    Fushata pёr Zgjedhjet parlamentare nё Kosovё ka filluar zyrtarisht, mё 11.01.2025.

    Për këto Zgjedhje janë certifikuar 28 subjekte politike, me 1,280 kandidatë.

    Këto do të jenë Zgjedhjet e para të rregullta që Kosova mban, që nga shpallja e Pavarësisë më 2008 – duke ftuar qytetarët për mobilizim masiv për të arritur numrin rekord të daljes së grave dhe vajzave në votime.

    Zgjedhjet e vitit 2025 për Kuvend të Kosovës janë Zgjedhjet e gjashta me radhë që do mbahen në Kosovë, që nga shpallja e pavarësisë së Kosovës më 17 shkurt 2008.

  • Kurti: Qeveria e Kosovës ka planifikuar projekte kyçe infrastrukturore në Therandë

    Lëvizja Vetëvendosje në kuadër të fushatës zgjedhore ka mbajtur një tubim në Suharekë më 28.01.2025.

    Në tubimin me qytetarë, kandidati për kryeministër i LVV-së, Albin Kurti, deklaroi se Qeveria e Kosovës ka planifikuar projekte kyçe infrastrukturore në Suharekë, të cilës ai i është referuar si Therandë.

    Ndërsa ka theksuar autostradën e re dhe digën në Dragaqinë.

    “Qeveria e Kosovës ka planifikuar projekte kyçe infrastrukturore në Therandë, si autostradën e re dhe digën në Dragaqinë. Shumë projekte kapitale në Therandë mbulohen nga buxheti qendror por hiqet tabela treguese sepse provohen të përvetësohen. Rreth 88.5% e buxhetit të komunës së Therandës vjen si grant qeveritar, që është një dëshmi e përkushtimit të qeverisë tonë për ta ndihmuar Therandën, pavarësisht përkatësisë politike”- ka thënë ai.

    Tutje Kurti ka thënë në qeverisjen e tij, prona e “Damper”-it iu kthye shtetit.

    “Me ish-qeveritë, ish-punëtorët e Ballkanit për 20 vjet pritën shpagimin e djersës së tyre dhe prona e ‘Damper’-it pritej të bëhej supermarket. Me qeverinë tonë, pronën e ‘Damper’-it ia kthyem shtetit, shteti ia kaloi ushtrisë sonë, e me paratë që shteti i siguroi nga kjo, 20 vjet pas i pagoi ish-punëtorët e Ballkanit. Nuk ka grevë të punëtorëve, ka ushtri të Kosovës, mirëqenie dhe siguri për Therandën”- ka thënë ai.

    Në mbledhjen e mbajtur më 30.05.2024, Qeveria e Kosovës ka miratuar vendimin përfundimtar për shpronësim për interes publik të pronave të paluajtshme ish-shoqërore të IGK “Ballkan”, njësia “Damper” (ish-kampi “Casablanka”), për nevoja të Ministrisë së Mbrojtjes dhe Forcës së Sigurisë së Kosovës në komunën e Suharekës.

    Mirëpo, në vitin 2018 Qeveria e Kosovës e asaj kohe kishte marrë vendim që e tërë prona me sipërfaqe mbi 30 hektarë, e njohur si “Damperi” t’i kalojë në pronësi Komunës së Suharekës.

    Fushata pёr zgjedhjet parlamentare nё Kosovё ka filluar zyrtarisht mё 11.01.2025.

    Për njё muaj, partitë politike pritet të mbajnë tubime elektorale me qytetarët, për të fituar besimin e tyre në garën për zgjedhjet parlamentare të 09.02.2025.

    Për këto zgjedhje janë certifikuar 28 subjekte politike me 1,280 kandidatë.

    Sipas Ligjit, gjatë periudhës së fushatës zgjedhore subjektet politike kanë të drejtë:

    – të organizojnë dhe të mbajnë tubime/ngjarje politike, tryeza të rrumbullakëta, konferenca për shtyp, fjalime, ose ndonjë aktivitet tjetër të ngjashëm, përmes së cilave ata mund t’i shprehin lirisht mendimet e tyre – me qëllim të fitimit të përkrahjes nga votuesit e tyre;

    – të publikojnë dhe të shpërndajnë afishe, reklama dhe material tjetër lidhur me një fushatë zgjedhore; të bëjnë fushatë përmes cilitdo operator televiziv, të radios apo kabllor, gjithashtu edhe përmes revistave, shtypit, rrjetit telefonik, sistemit postar ose çdo lloj mjeti tjetër reklamues – në pajtim me rregullat e KQZ-së dhe ligjet tjera në fuqi.

    Këto do të jenë zgjedhjet e para të rregullta që Kosova mban që nga shpallja e Pavarësisë më 2008.

  • Shumë nga 220 të punësuarit e fundit janë nga fshati i Kryeshefit – KEK-u e mban të fshehur listën e të punësuarve

    Korporata Energjetike e Kosovës (KEK) pranoi 220 punëtorë të rinj më 06.01.2025. Në ditën e pranimit të tyre në punë, kryeministri i Kosovës Albin Kurti për disa prej tyre shpërndau kartelat e punës.

    Kurti mori pjesë në këtë ceremoni pak ditë para fillimit të fushatës zgjedhore, e cila filloi më 11.01.2025 për Zgjedhjet për Kuvendin e Kosovës të 9 shkurtit 2025.

    Në ceremoni përveç Kryeministrit mori pjesë edhe ministrja e Ekonomisë, Artane Rizvanolli dhe u.d. kryeshefi ekzekutiv i KEK-ut, Bekir Gërguri, si dhe kryesuesi i Bordit të KEK-ut, Valdrin Krasniqi.

    Në media dhe në rrjetin social TikTok është folur për këta të punësuar. Aty pretendohet se shumica nga 220 të punësuarit janë nga fshati Bardh, prej nga vjen edhe u.d. kryeshefi i KEK-ut, Bekir Gërguri (shih: këtu, këtu dhe këtu).

    KALLXO.com kishte dërguar pyetje me e-mail për këtë çështje te KEK-u, më 06.01.2025, 14.01.2025, 16.01.2025 dhe 23.01.2025.

    Këto pyetje për punësimet në KEK mbetën pa përgjigje nga Korporata Energjetike e Kosovës (KEK).

    Për këtë çështje, KALLXO.com ka biseduar edhe direkt me Bekir Gërgurin, Ushtrues Detyre i Kryeshefit të KEK-ut.

    Në pyetjen se a është e vërtetë që shumë prej 220 të puënsuave në KEK janë nga fshati Bardh, prej nga vjen edhe vetë Gërguri, ai u përgjigj me “Është e vërtetë”.

    “Është e vërtetë, se edhe Mihja Sipërfaqësore e ka emrin Mihja e Bardhit. Nuk e ka emrin Mihja e Prishtinës, por është e Bardhit. Nuk është e vërtetë. Numri 220 është numri i përgjithshëm. Kanë pasë të drejtë më marrë të barabartën secili kandidat, barabartë.” – deklaroi Gërguri për KALLXO.com.

    Ai nuk u përgjigj në pyetjen se sa të punësuar janë nga fshati Bardh – duke drejtuar ekipin që pyetjet të dërgohen te zëdhënësi i KEK-ut.

    Edhe më 23.01.2025, në ditën kur ekipi foli me Gërgurin, pyetje iu drejtuan zëdhënësit të KEK-ut duke kërkuar listën e këtyre të punësuarve dhe se a është e vërtetë që 74 nga 220 të punësuarit janë nga ky fshat. As në këtë ditë, KALLXO.com nuk ka marrë përgjigje.

    Ekipi i KALLXO.com e ka pritur u.d. kryeshefin Gërguri në hyrje të objektit të KEK-ut, për shkak që nuk mori përgjigje ashtu siç edhe tha Gërguri, por ai nuk doli nga dera që hyri në mëngjes.

    Sigurimi i tha ekipit që U.D. Kryeshefi është larguar rreth orës 16:05 ose 16:10. Ekipi e ka pritur para hymjes Gërgurin nga ora 15:20 deri në ora 16:30.

    Historiku i Ndërmarrjes

    Korporata Energjetike e Kosovës sh.a. (KEK sh.a.) është Ndërmarrja kryesore energjetike në Republikën e Kosovës.

    Ajo është e integruar vertikalisht dhe është korporatizuar në fund të vitit 2005. Asetet e Korporatës janë nën pronësi të plotë të Qeverisë së Republikës së Kosovës. Në periudha të ndryshme kohore KEK sh.a. iu nënshtrua ndryshimeve të shumta.

    Për një kohë të gjatë, Sistemi energjetik i Kosovës ka qenë pjesë përbërëse e Sistemit energjetik të ish-Jugosllavisë. Gjatë asaj periudhe, prodhimi i energjisë elektrike në Kosovë ka qenë i koncentruar në prodhimin e energjisë elektrike nga qymyri (termo) dhe në një sasi shumë të vogla nga uji (hidro).

    Gjatë kësaj kohe furnizimi me energji elektrike nuk është bërë vetëm nga Termocentralet e Kosovës, por edhe nga burimet e tjera që prodhonin energjinë elektrike e që ishin të shpërndara në tërë territorin e ish-Jugosllavisë.

    Pas vitit 1999, KEK-u kaloi nëpër disa faza të ristrukturimit dhe ndryshimeve organizative e operative, për të shenjuar së fundmi procesin e ndarjes së plotë dhe më pas edhe të privatizimit të afarizmit të shpërndarjes dhe furnizimit me energji elektrike, e cila përfundoi në vitin 2013 dhe tani ky afarizëm është nën pronësi private, me përgjegjësi të plotë ligjore për shpërndarje dhe furnizim të konsumatorëve me energji elektrike.

    Sot, funksion parësor i Korporatës është prodhimi i qymyrit dhe gjenerimi i energjisë elektrike. Për të përmbushur këto dy funksione, KEK-u është i organizuar në dy Divizione qenësore: Divizionin e Mihjeve dhe Divizionin e Gjenerimit. Korporata operon me mihjen sipërfaqësore të linjitit, gjegjësisht Mihjen e Sibovcit Jugperëndimor; dy termocentrale, TC “Kosova A” dhe TC “Kosova B”.

    Funksionet e Korporatës rregullohen përmes politikave të Zyrës së Rregullatorit për Energji të Republikës së Kosovës. Korporata ka të punësuar rreth 4700 punonjës të fushave të ndryshme të operimit.

     

  • Verifikimi i fakteve nga BIRN: A po ia kthen Kosova shpinën varfërisë qysh pretendon kryeministri?

    Prodhimi ekonomik është në rritje dhe shkalla e varfërisë ka shënuar rënie të lehtë, por ekonomia e Kosovës vazhdon të mbetet me të madhe e varur prej konsumit dhe investimeve të diasporës në pasuri të paluajtshme, e asnjëra prej tyre nuk do të krijojnë shumë vende pune ose ta vënë vendin në binarët e prosperitetit real

    Në kohën e fushatës për zgjedhjet parlamentare të 09.02.2025, kryeministri Albin Kurti pretendoi gjatë muajit se Kosova ka bërë “hapa enormë të daljes nga varfëria”.

    “Prodhimi i Brendshëm Bruto (PBB) është rritur për 50 për qind krahasuar me vitin parapandemik 2019” – ka thënë ai.

    Megjithatë nuk është bash ashtu, së paku bazuar në të dhënat e Bankës Botërore dhe të Fondit Monetar Ndërkombëtar (FMN), që sugjerojnë se PBB-ja është rritur për 41.4 për qind ndërmjet viteve 2019 dhe 2024.

    Duke u faktorizuar shkaku i inflacionit, shkalla e vërtetë e vlerësuar e rritjes së PBB-së së Kosovës në 2024 ishte 3.8 për qind, pra më e ulët se 4.8 për qind sa ishte regjistruar më 2019. Hiseja më e madhe e saj kishte ardhur shkaku i konsumit dhe i investimit të diasporës në sektorin e patundshmërive, asnjëra prej të cilave nuk paraqesin bazë të shëndoshë për zhvillimit të qëndrueshëm ekonomik.

    Pretendimi i Kurtit u tha disa ditë pasi Jane Sprouster, zëvendësmenaxhere për Kosovë e Bankës Botërore, deklaroi për “Kosova Press” se të ardhurat për kokë banori në Kosovë “mbesin të ulëta” krahasuar me mesataren e Bashkimin Europian dhe se “shkalla e varfërisë mbetet e lartë”, me pak mbi 19 për qind të popullsisë që jetojnë me më pak se pesë euro në ditë.

    Banka Botërore vlerëson se në vitin 2024, shkalla e varfërisë ka rënë 2.2 pikë të përqindjes në 19.2 për qind; në vendet e Ballkanit Perëndimor, vetëm Shqipëria ka shkallë më të ulët – 20.1 për qind – porse është përmirësuar më shpejtësi më të madhe se ajo e Kosovës në pesë vitet e fundit.

    Sa për të ardhurat për kokë banori, Kosova ngel prapa pjesës tjetër të Ballkanit Perëndimor, përfshirë Shqipërinë, me një mesatare prej 5.889 euro në vit.

    Në Europë, vetëm Ukraina, e cila është në luftë me forcat pushtuese ruse që nga viti 2022, ka mesatare më të ulët për kokë banori, diku nja 600 euro më pak.

    Kritikat për ngritjet e pagave dhe “lëmoshave” sociale

    Qeveria e Kurtit është e para që do të mbarojë një mandat të plotë katërvjeçar prejse Kosova e shpalli Pavarësinë prej Serbisë më 2008, pothuajse një dekadë pasi ishte shpallur protektorat i Kombeve të Bashkuara pas luftës së viteve 1998-99.

    Stabiliteti ishte rezultat i fitores bindëse në zgjedhjet e fundit parlamentare, por qeveria është kritikuar për dështim për investim në rritje ekonomike dhe, së fundmi për ngritjen e pagave dhe shtesave sociale, për të cilat kritikët i panë me sy të dyshimtë si lëmoshë parazgjedhore.

    Ato përfshinin një “shtesë” prej 100 eurosh në fundvit për pensionistët dhe fëmijët, kumtuar nga Kurti më 22 dhjetor, dhe një ngritje pensioni prej 20 për qind në tetor. Këtë muaj, Kurti bëri të ditur një ngritje tjetër prej 20 për qind për “kategoritë të lidhura me luftën”; familjet e dëshmorëve, invalidët e luftës, veteranët e luftës, viktimat e dhunës seksuale të luftës, viktimat civile të luftës dhe familjet e tyre.

    Hykmete Bajrami, ish-ministre Financash nga radhët e LDK-së në opozitë, i ka përshkruar masat si “skemë e korrupsionit publik”.

    Shtesa prej 100 eurosh veçanërisht duken “më shumë si një shpërndarje e parave në kohë fushate, sesa si një masë e bazuar në analizë dhe targetim social”, ka deklaruar në dhjetor Naim Jakaj, hulumtues në Institutin e Kosovës për Drejtësisë (IKD), për Radio Europën e Lirë. Këto shtesë përbëjnë “asistencë të përkohshme”, ka thënë ai, “por nuk përbëjnë një politikë publike të mirëfilltë dhe të qëndrueshme”.

    Më herët në gusht, Kurti kishte thënë se Qeveria e tij kishte rritur pagën minimale në 350 euro nga 170 euro për personat ndërmjet 35 dhe 65 vjeç dhe 130 për ata nën 35 vjeç. Në fund të tetorit, zyrtarëve publikë iu premtua një rritje prej 55 eurosh duke nisur nga janari.

    Ekspertët atëherë i deklaruan BIRN-it se dyfishimi i pagës minimale mujore para taksave me gjasë nuk do të ketë efekt të rëndësishëm në ekonomi duke pasur parasysh se paratë do të shpenzohen kryesisht për nevoja elementare sesa për të përshpejtuar rritjen ekonomike.

    Visar Vokrri, ekonomist në grupin e pavarur të mendimit, Instituti Riinvest, në Prishtinë, ka thënë për BIRN-in se ngritja minimale u duk si “një masë e mirëmenduar e fushatës parazgjedhore nga qeveria”, e kalibruar për t’i kënaqur punëtorët pa i frikësuar pronarët e bizneseve “për të treguar se qeveria po bën ndryshime pozitive”.

    Masat pasuan ndryshime të ngjashme të mëhershme në mandatin e qeverisë, si shtesa e përmuajshme financiare për prindërit që kanë fëmijë nën 16 vjeç, duke nisur nga 10 e 30 euro në muaj.

    Megjithatë, varfëria dhe kostoja e jetesës mbeten shqetësime të vërtetë për shumë kosovarë.

    Në raportin e korrikut 2023 të Programit të Zhvillimit të Kombeve të Bashkuara (UNDP) nxirrej përfundimi se “krahasuar me vitin 2021, në vitin 2023 një shtesë prej dhjetë për qind e familjeve të anketuara po jetonin poshtë pragut prej 1.85 eurosh në ditë kur shtohen edhe ngritjet e çmimeve”.

    Në vitin 2023, BIRN-i raportoi për një ngritje të kostos së përjavshme mesatare të shportës familjare në 82 euro krahasuar me 62 euro në vitin 2021.

    Rritja e paqëndrueshme ekonomike

    Në raportin ekonomik të vjeshtës 2024 për Ballkanin Perëndimor, Banka Btërore shkruante për Kosovën: “Modeli i rritjes ekonomik i Kosovës bazohet kryesisht në konsum dhe investim ndërtimtarie, të financuar theksueshëm prej diasporës së vendit”.

    “Investimet e huaja të drejtpërdrejta në vitin 2024 vazhdojnë të rriten, por mbesin kryesisht të qendërsuara në patundshmëri”.

    Në një verifikim të fakteve në shtatorin e vitit 2023 pasi Kurti pretendoi se kishte dyfishuar investimet e huaja të drejtpërdrejta, BIRN-i raportoi se të dhënat tregonin se pothuajse dy të tretat e investimeve të huaja të drejtpërdrejta në vitin 2022 shkuan në patundshmëri, specifikisht në blerjen e pronave prej shqiptarëve të Kosovës që jetojnë jashtë vendit, dhe jo në sektorë të lidhur tradicionalisht me krijim të vendeve të punës ose rritjes ekonomike.

    Bazuar në të dhënat e Bankës Qendrore, periudha ndërmjet janarit dhe shtatorit 2024 rezultoi me 657.3 milionë euro investime të huaja të drejtpërdrejta, një rritje prej 6.2 për qind, ose 38.5 milion euro krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit 2023 kur patundshmëritë gjithashtu kishin tërhequr shumicën e investimeve, apo rreth 71 për qind.

    “Këto nuk janë investime të qëndrueshme, por investim diaspore në blerje patundshmërish”, ka thënë për BIRN-in në shtator 2023 Emrush Ujkani, drejtor ekzekutiv i Këshillit të Investitorëve Europianë në Kosovë, një shoqatë e investitorëve të huaj të mëdhenj.

    Sipas Bankës Botërore, “rritja e konsumit privat (9.7 për qind në vit) pati kontributin më të madh” për PBB-në dhe “në anën e ofertës, taksat të lidhura me produktet e konsumit kontribuuan më së shumti rritjes ekonomike”./BalkanInsight.com