Iniciativa për art dhe kulturë “StoryLab” nga Prishtina, në bashkëpunim me Shkollën e Arteve Digjitale (SODA) në Universitetin e Manchester-it, do të organizojnë një sërë punëtorish në kuadër të projektit “Memory Jam”, me ligjërues nga Kosova dhe Britania e Madhe.
Projekti “Memory Jam” do të mbahet më 8 dhe 20 shkurt, si dhe 4 mars 2025, ndërsa komunikimi në mes të artistëve kosovarë dhe atyre britanikë do të bëhet në mënyrë virtuale.
“StoryLab” përmes një komunikate ka bërë të ditur se punëtoritë në kuadër të projektit “Memory Jam” do të zbulojnë fuqinë e tregimit multimedial përmes “realitetit të shtuar, fotografisë, filmit dhe shkrimit kreativ”.
“Ky projekt bashkon studentë dhe profesionistë të rinj krijues nga Britania e Madhe dhe Kosova (e rajoni), për të zhvilluar punë që eksplorojnë identitetin, memorien dhe hapësirën virtuale. ‘Memory Jam’ eksploron memorien duke ‘i mveshur’ objektet fizike me një ‘kujtesë’ të zgjeruar virtuale, si tekst, audio apo video.” – thuhet në komunikatë.
Po sipas komunikatës pjesëmarrësit e projektit “Memory Jam” do të krijojnë një vepër digjitale, e cila do të ekspozohet online dhe do të publikohet në një revistë.
Takimet e krijuesve në kuadër të “Memory Jam” do të bëhen në mënyrë hibride, online dhe fizike.
Të gjithë pjesëmarrësit nga Kosova do të takohen në “Rezidencën 17” në Prishtinë dhe pjesëmarrësit nga Britania e Madhe do të takohen në SODA, ku të dy palët do të komunikojnë virtualisht.
Akademia e Shkencave dhe Arteve të Kosovës (ASHAK) ka mbajtur të mërkurën, më 29.01.2025, një mbledhje komemorative me rastin e vdekjes së anëtarit të saj, akademik Minir Dushi, i cili vdiq më 27.01.2025.
Gjatë kësaj mbledhjeje u tha se akademik Dushi gjatë gjithë jetës së tij kontribuoi në zhvillimin e arsimit dhe shkencës në Kosovës, veçmas asaj minerale.
Akademik Mehmet Kraja, Kryetar i ASHAK-ut, tha gjatë fjalës së tij se akademik Dushi ishe anëtar i ASHAK-ut për 50 vjet më radhë dhe se vdekja e tij ka lënë një zbrazëti të madhe në Akademi.
“Akademik Minir Dushi ka marrë pjesë në themelimin e institucioneve më prestigjioze të arsimit. Ai ishte inxhinieri i parë shqiptar që zbriti në galeritë e Trepçës, gjatë hartimit të Enciklopedisë së Kosovës. Më ka bërë përshtypje veçmas, se ai fliste dhe shkruante me një konsideratë të jashtëzakonshme për pasuritë tokësore e nëntokësore së Kosovës.” – tha ai, duke shtuar se ikja e akademik Dushi lë një vend të zbrazët në Akademi i cili, siç tha Kraja, për shumë kohë ishte emblema e këtij institucioni.
Ndërsa, Fetah Podvorica, anëtar korrespondent i ASHAK-ut, tha se akademik Dushi ka dhënë një kontribut në themelimin e Fakultetit të Xehetarisë – Metalurgjisë dhe Institutit të Plumbit dhe Zinkut të Kombinatit “Trepça” etj.
“Akademik Dushi dha kontribut edhe në hartimin Fjalorit Enciklopedik të Kosovës, ndërsa opusi shkencor i tij arrin mbi 180 Njësi bibliografike.” – tha Podvorica, Sekretari i Seksionit të Shkencave të natyrës në ASHAK.
Një fjalë rasti mbajti edhe djali i akademik Dushit, Baton Dushi. Ai tha se përveç familjes edhe Akademia e humbi anëtarin e saj të familjes akademike.
“Familja juaj e Akademisë humbi kolegun punëtor, derisa familja jonë humbi prindin fort të kujdesshëm dhe shumë punëtor. Respekt, mirënjohje për çdo ditë që prindi ynë gjeti respekt dhe ngrohtësinë tuaj.” – tha Dushi.
Një telegram ngushëllimi për vdekjen e akademik Dushit ka dërguar edhe Akademia e Shkencave të Shqipërisë.
Biografia e akademik Dushit
Akademik Minir Dushi u lind në Gjakovë në vitin 1929. Shkollën Fillore e kreu në vendlindje, ndërsa Shkollën e Mesme Teknike e mbaroi në Nish (1950).
Studioi në Fakultetin e Xehetarisë në Beograd, ku diplomoi më 1958, ndërsa doktoroi po në Universitetin e Beogradit në vitin 1965.
Një kohë punoi në Minierën e Trepçës, duke ushtruar edhe funksione të ndryshme udhëheqëse në këtë Kombinatin “Trepça”.
Ai ishte ndër themeluesit dhe drejtues i shumë institucioneve mësimore dhe shkencore, si: Shkollës së Lartë Teknike në Mitrovicë (1961-1966), Institutit të Plumbit dhe Zinkut të Kombinatit “Trepça” (1966-1973): Fakultetit të Xehetarisë dhe Metalurgjisë në Prishtinë (1970), e më vonë në Mitrovicë (1975-1979).
Në vitin 1969 u zgjodh profesor inordinar i Fakultetit Teknik të Prishtinës, ndërsa në vitin 1975 profesor ordinar i Fakultetit Xehtaro-Metalurgjik në Mitrovicë, ku ushtroi edhe detyrën e Dekanit për dy mandate.
Me themelimin e Universitetit të Prishtinës (1970) u zgjodh Zëvendësrektor i parë, kurse në vitin 1981 u bë Rektor i këtij Universiteti (1981-1983).
Anëtar korrespondent i ASHAK-ut u zgjodh që nga themelimi i Akademisë në vitin 1975, kurse në vitin 1978 u zgjodh anëtar i rregullt. Në vitin 1986 u bë anëtar i Kryesisë së KSA të Kosovës.
Opusi shkencor i akademik Minir Dushit arrin mbi 180 Njësi bibliografike. Nga fusha e Xehetarisë ka botuar 8 vepra e afro 70 punime shkencore dhe profesionale. Ka të botuara 18 libra shkencorë, nga të cilët 4 tekste universitare, si dhe 14 vepra të tjera të veçanta të botuara nga ASHAK-u dhe Universiteti i Prishtinës.
Akademik Minir Dushi është nderuar me një sërë çmimesh, dekoratash dhe mirënjohjesh. Akademik Minir Dushi ishte veteran i Luftës Antifashiste Nacionalçlirimtare dhe ishte shpallur edhe veteran i arsimit të Kosovës.
Në 25-vjetorin e Universitetit të Prishtinës, Senati i këtij Universiteti i dha titullin “Profesor emeritus”, kurse Këshilli Shkencor-Mësimor i Fakultetit Xehtaro-Metalurgjik në vitin 1996 e shpalli “Dekan nderi”.
Varrimi i akademik Minir Dushit bëhet sot, më 29.01.2025, në varrezat e qytetit të Gjakovës, në orën 16:00.
Pamje nga mbledhja komemorative për akademik Minir Dushin / Foto: KALLXO.com
Organizata “Nisma e të Rinjve për të Drejta të Njeriut” (Youth Initiative for Human Rights – Kosovo – YIHR) ka hapur Muzeun e Fëmijëve të Luftës në Prishtinë.
Muzeu i Fëmijëve të Luftës do të jetë një hapësirë kujtese për fëmijërinë e ndërprerë nga Lufta e Kosovës.
Hapja e këtij Muzeu u bë me inaugurimin e Ekspozitës “Loja e ndërprerë”, më 22.01.2025.
Ekspozita përfshin gjësende personale, video-dëshmi dhe eksponate të kuruara që theksojnë përvojat e fëmijëve gjatë luftës së fundit në Kosovë – dedikuar për ruajtjen e kujtimeve të fëmijërisë gjatë luftës në Kosovë.
Gjatë ceremonisë së hapjes së Muzeut të Fëmijëve të Luftës u tha se çdo objekt dhe rrëfim në këtë Ekspozitë shpalos të vërtetat dhe të kaluarën, që s’duhet të lejohet që të bëhet e tashme.
Drejtoresha e Muzeut të Fëmijëve të Luftës, Bjeshkë Guri ka thënë se ky Muze është një përpjekje simbolike që dënon luftën si mjet të dominimit, kurse loja e ndërprerë adreson pikërisht fëmijëri të ndërprera dhunshëm nga lufta.
Ekspozita “Loja e ndërprerë” adreson pikërisht fëmijëri të ndërprera dhunshëm nga lufta dhe fton njerëzit të reflektojnë për të kaluarën – jo vetëm në Kosovë, por edhe në botë.
“Ky Muze është një përpjekje simbolike që dënon luftën si mjet të dominimit dhe dhunës strukturore – duke avokuar për drejtësi sociale dhe paqe të qëndrueshme kudo në botë. Ky Muze na fton që të ndërtojmë një ardhme, ku çdo fëmijë do të mund të jetojë në fëmijëri të lumtur.” – tha Guri.
Kurse, Marigona Shabiu, Drejtoreshë Ekzekutive e YIHR-së në Kosovë, tha se ky Muze u kushtohet fëmijëve të mbijetuar nga lufta e fundit në Kosovë dhe se rrugëtimi për themelimin e këtij Muzeu ka filluar pesë vjet më parë.
“Ky Muze është përpjekje për të ndërtuar ura mes të kaluarës dhe të ardhmes, është një hapësirë për të dëgjuar zëra që shpesh harrohen për të kuptuar dhimbjen e së shkuarës – mësuar nga ajo. Ekspozita ‘Loja e ndërprerë’ trajton në mënyrë direkte një mënyrë simbolike të fëmijërisë, që fëmijët e mbajtur nga lufta e fundit (1998/1999) e përjetuan. Për pesë vjet kemi qenë hapësirë publike për të vendosur Muzeun, por të gjitha përpjekjet tona kanë dështuar, që tregon një mosgatishmëri të institucioneve publike për të mbështetur nisma të tilla.” – tha Shabiu.
Për realizmin e Muzeut dhe Ekspozitës ndihmuan krijuesit, Petrit Halilaj dhe Ervina Halili.
Gjatë fjalës së tij në ceremoninë e hapjes së Muzeut, Petrit Halilaj tha se shprehja përmes luftës ka qenë fillim i një shërimi shpirtëror.
Ai ka folur edhe për vizatimin e bërë në Kampin e refugjatëve gjatë luftës në Kukës, të cilin ia kërkon edhe ish-kreu i atëhershëm i OKB-së, Kofi Anan, por që Halilaj nuk ia dha.
“Kur Kofi Anan e vizitoi Kampin, e pa vizatimin dhe unë si fëmijë kam besuar se ai vizatim ka me ndiku me ndal luftën. Aq shumë ka pasë rëndësi për mua vizatimi dhe kur ma kërkoi vizatimin, vendosa të mos ia japë. Kështu, çdo vizatim dhe objekt këtu sjell një histori tepër të rëndësishme të luftës të secilit fëmijë të luftës.” – deklaroi Halilaj.
Ndërsa, Ervina Halili, studiuese e poete, tha se sot po i kushtohet rëndësi, jo vetëm arkivimit të ngjarjeve historike dhe dokumentacioneve, por edhe themelimit të Muzeve dhe arkivimit të historive orale.
“Kjo është shumë e rëndësishme, pasi në ditët e sotme kemi mundësi me prezervu edhe përjetimin e individëve që e kanë përjetuar ngjarjen. Kujtimi më i gjallë është kujtimi dhe memoria e fëmijëve.” – shtoi ajo.
Për shkak të mungesës së hapësirave publike, Muzeu i Fëmijëve të Luftës është hapur në një hapësirë private, por themeluesit thonë se Muzeu në këtë hapësirë publike është i përkohshëm dhe nuk do të heqin dorë deri në gjetjen e një hapësire publike për Muzeun e Fëmijëve të Luftës.
Muzeu i Fëmijëve të Luftës / Foto: KALLXO.comMuzeu i Fëmijëve të Luftës / Foto: KALLXO.comMuzeu i Fëmijëve të Luftës / Foto: KALLXO.com
Shfaqja “Bëje ose vdis” e Teatrit “Hadi Shehu” të Gjakovës, me regji të Blerta Nezirajt do të hapë Edicionin e 34-të të Festivalit të Dramës Origjinale shqipe, “Talia e Flakës”.
Festivali “Talia e Flakës 2025” hapet sot, e mërkurë, më 22.01.20025, në ora 20:00 në Teatrin e Qytetit në Gjilan.
Festivali “Talia e Flakë” mbahet nga 22 deri më 27 janar 2025 – në kuadër të manifestimit mbarëkombëtar “Flaka e Janari”, që po mbahet në Gjilan.
Edicioni i 34-të i manifestimit mbarëkombëtar “Flaka e Janarit” është hapur me 11 janar dhe mbyllet me Gala mbrëmje, në “Vali Ranch Resort”, më 31.01.2025.
Anvi Shkodra, nga Organizata “Varg e Vi” ka thënë për KALLXO.com, se në Edicionin e sivjetmë të “Talias së Flakës” do të shfaqen gjithsej 6 shfaqje teatrore nga Kosova, Shqipëria e Maqedonia e Veriut. Të gjitha shfaqjet jepen në Teatrin e Gjilanit.
Ai ka thënë se Festivali ka karakter garues dhe do të ndahen edhe disa çmime. Shkodra tha se risi e Edicionit të sivjetmë të “Talias së Flakës” është themelimi dhe ndarja edhe e çmimit për “Dramën më të mirë origjinale të shkruar”.
“Ideja (për themelimin e këtij çmimi) është që të përkrahet drama origjinale shqipe – duke krijuar mundësi që të paktën dikush t’ua lexojë dramat tekstshkruesve tanë. Tutje stimulimit dhe shpërblimit për dramë fituese e po ashtu me shumë gjasë edhe inskenimin e saj në Teatrin e Gjilanit.” – ka thënë ai.
Sipas tij, ky çmim dhe çmimet e tjera të Festivalit do të ndahen më 31.01.2025, në Gala mbrëmjen përmbyllëse të manifestimit “Flaka e Janarit”.
“Talia e Flakës 2025” – Orari i shfaqjeve.
Edicioni i 34-të i manifestimit mbarëkombëtar “Flaka e Janari” është hapur më 11 janar 2025.
Deri më tani, gjatë këtij manifestimi janë mbajtur një sërë aktivitetesh, si: homazhe për heronjtë e Kosovës, Akademi e Tryeza kushtuar personaliteteve të njohura historike e aktivitete kulturore. Ndërsa, deri në mbyllje të manifestimit do të mbahen edhe një sërë aktivitetesh kulturore.
Manifestimit Mbarëkombëtar “Flaka e Janarit” për të nderuar të rënët për liri.
Edicioni i sivjetmë i “Flakës së Janarit” mbyllet me gala mbrëmje në “Vali Ranch Resort”, më 31.01.2025.
Projekti “Ansamble në shpërfaqje: Ekologjitë në ndryshim” nga Erzë Dinarama do të përfaqësojë Kosovën në Ekspozitën e 19 Ndërkombëtare të Arkitekturës në Bienalen e Venedikut.
Ekspozita e 19 Ndërkombëtare e Arkitekturës do të mbahet nga 10 maji deri më 23 nëntor 2025 në Venedik të Italisë.
Për përfaqësimin e Kosovës në Bienalen e Arkitekturës në Venedik me projektin e Dinaramës ka vendosur një juri në përbërje të: Rozafa Basha, Marina Otero Verzier, Poliksen Qorri-Dragaj, Adela Demetja e Rudina Xhaferi.
Sipas Vendimit të kësaj jurie, përzgjedhja e projektit “Ansamble në shpërfaqje: Ekologjitë në ndryshim” për të përfaqësuar Kosovën në ekspozitën e 19 të Bienales së Arkitekturës në Venedik bazohet në qasjen inovative të projektit, thellësinë intelektuale, përputhshmërinë me temën e Bienales.
Sipas vlerësimit të jurisë, projekti ka qasje eksperimentale, dinamike e diskursive dhe ofron një platformë për formësimin e ideve gjatë muajve të Bienales, si dhe ofron përfitime afatgjata për ekspertet e fushës.
“Propozimi trajton njërën nga sfidat me urgjente globale: ndryshimet klimatike dhe ndikimin e tyre në ekosisteme – përmes lentës së migrimit të specieve. Ai e pozicionon këtë fenomen si çështje hapësinore dhe ekologjike me pasoja të thella kulturore, gjeopolitike dhe mjedisore.” – thuhet në Vendim.
Po sipas jurisë, projekti i Dinaramës integron në mënyrë efektive kontekstin specifik të Kosovës – duke theksuar sfidat me të cilat përballen rajonet më të dhëna ekologjike të kufizuara dhe rëndësinë e njohurive lokale në formësimin e strategjive përshtatëse.
“Propozimi bazohet në hulumtime shkencore gjithëpërfshirëse të jashtëzakonshme, përfshin kushte hapësinore specifike lokale në Kosovë dhe hap një diskurs ndërdisiplinor mbi pyetjen se si peisazhet dhe qytetet kosovare mund të reagojnë ndaj krizave të parashikueshme, siç është ndryshimi klimatik – duke u përshtatur dhe përmirësuar strategjitë ekzistuese.” – thuhet në Vendim.
Bienalja e Arkitekturës në Venedik (Itali) mbahet çdo dy vjet.
Në 2023, Kosova në këtë Bienale u përfaqësua me projektin “RKS2 Transcedent Locality” (RKS2 Lokaliteti Transcendent) të Poliksen Qorri-Dragaj dhe Hamdi Qorrit.
