Ballina

Kategori: Kulturë

  • Gjykata vërteton diskriminimin në pagë të aktorit të Teatrit Kombëtar

    Gjykata Themelore në Prishtinë (GJTHP), Departamenti i përgjithshëm ka vërtetuar diskriminimin në pagë nga ana e Ministrisë së Kulturës, Rinisë dhe Sportit ndaj aktorit Naim Berisha, anëtar i Trupës Rezidente të Teatrit Kombëtar të Kosovës, për periudhën 01.07.2011 deri 30.04.2015.

    Përmes Aktgjykimit të datës 19.12.2024, GJTHP e ka aprovuar në tërësi si të themeltë Kërkesëpadinë e aktorit Naim Berisha kundër MKRS-së – duke e detyruar këtë të fundit që t’ia paguajë aktorit Berisha diferencën e ndryshimit në pagë për periudhën kohore 01.07.2011 – 30.04.2015.

    Aktgjykimi i datës 19.12.2024 i GJTHP-së vjen pas Aktgjykimit të Gjykatës Kushtetuese – KI137/23, të datës 18. 01.2024, publikuar më 20.02. 2024, përmes së cilës konstatohet se tre Aktgjykimet paraprake të Gjykatës së rregullt – përfshirë Aktgjykimin e Gjykatës Themelore në Prishtinë (2015), Gjykatës së Apelit (2019) dhe Gjykatës Supreme (2022) – nëpërmjet të cilëve i ishte refuzuar Kërkesëpadia aktorit Berisha, ishin nxjerrë në kundërshtim me Kushtetutën, provat dhe Ligjet e aplikueshme në Kosovë.

    Kushtetuesja, më 19.01. 2024, konstatoi se Aktgjykimi i Supremes ka pasur shkelje të së drejtës për gjykim të drejtë dhe të paanshëm të paraparë me Nenin 31, Paragrafi 1 të Kushtetutës në ndërlidhje me të drejtën për një proces të rregullt të paraparë me Nenin 6, Paragrafi 1 të Konventës Evropiane për të Drejtat e Njeriut.

    Vendimi i Kushtetueses bëri që rasti i Berishës të rigjykohet.

    Aktgjykimi i Gjykatës

    Më 19.12.2024, GJTHP e ka vërtetuar diskriminimin në pagë për periudhën 4 vjeçare (2011-2015) të aktorit Berisha nga MKRS-ja – duke e obliguar këtë të fundit të paguajë diferencën në pagë, diferencën e kontributit pensional, tatimit dhe kamatën ligjore.

    Më 2012 Berisha kishte ushtruar padi në Gjykatë për diskriminim në pagë, në raport me kolegët e tij.

    Sipas Vendimit të GJTHP-së, MKRS me mospagesën e njëjtë të Berishës në raport me kolegët e tij, ka shkelur të drejtat e tij që kanë të bëjë me kushtet e punësimit dhe pagesës – duke bërë diskriminim të drejtpërdrejtë, përkatësisht duke shkelur Ligjin për Mbrojtje nga Diskriminimi.

    “Përfundimisht, Gjykata vlerëson se e paditura (MKRS) me rastin e mospagesës së njëjtë të paditësit, sikurse kolegët e tij për punën e njëjtë ka bërë diskriminim të drejtpërdrejtë ndaj tij – duke e trajtuar në mënyrë më pak të favorshme sesa janë trajtuar të punësuarit e tjerë në pozitat e përmendura.” – thuhet në Aktgjykim.

    Po sipas këtij Aktgjykimi, meqë Gjykata gjeti se e paditura (MKRS) me veprimet e saj ka bërë diskriminim të drejtpërdrejtë ndaj paditësit (Naim Berisha) vendosi të detyrojë të paditurën (MKRS) që paditësit t’ia kompensojë shumën e caktuar sipas Aktgjykimit.

    Rruga e gjatë për drejtësi e aktorit Naim Berisha

    Aktori Berisha tha për KALLXO.com se fatura që i është dashur të paguajë për shkak të përcaktimit të tij për mbrojtje të të drejtave të punëtorëve dhe ligjshmërisë në Teatrin Kombëtar ka qenë shumë e shtrenjtë.

    Diskriminimi në pagë ka thënë ai është vetëm njëri ndër sulmet që atij i janë bërë gjatë kësaj qëndrese për drejtësi.

    “Gjykata më në fund pas 14 vjetëve aprovoi padinë dhe konfirmoi diskriminimin. Kërkimi i drejtësisë në Gjykatë ishte i rëndë, po aq sa diskriminimi. Kjo lëndë është refuzuar fillimisht nga tre instancat e Gjykatës së rregullt – përfshirë Gjykatën Themelore, Gjykatën e Apelit dhe Gjykatën Supreme.” – tha Berisha për KALLXO.com.

    Berisha ka thënë se vetëm pas aprovimit nga Gjykata Kushtetuese dhe shkeljeve që kjo Gjykatë konstatoi, ky rast arriti të marrë rrugën drejt zgjidhjes, i cili pas shqyrtimit të dytë nga Gjykata Supreme u aprovua për të arritur në këtë epilog ku jemi tani, ku Gjykata e faktit, respektivisht Gjykata Themelore në Prishtinë, aprovon padinë – duke e vërtetuar diskriminimin.

    “Vlen të përmendet se nga Teatri Kombëtar i Kosovës dhe Ministria e Kulturës nëpërmjet gradimeve të paligjshme vazhdoj të jem i diskriminuar, në kundërshtim me përvojën dhe përgatitjen akademike. Madje, TKK  ka mbi një vjet që nuk e zbaton Vendimin e Komisionit të Ankesave të MKRS-së, nëpërmjet të cilit vërtetohet se unë në kundërshtim me përvojën, rrethanat dhe përgatitjen akademike jam kategorizuar në kategori jomeritore.” – ka thënë Berisha.

    Ndërsa MKRS nuk i është përgjigjur interesimit të KALLXO.com – lidhur me Aktgjykimin e GJTHP-së.

    Përgjegjësia për gradimin e aktorëve në TKK bie mbi Këshillin Drejtues të tij. Ky i fundit nuk është përgjigjur në interesimin e KALLXO.com – lidhur me pretendimet e Berishës se ende vazhdon të jetë diskriminuar si aktor i TKK-së, përkatësisht moszbatimin e Vendimit të Komisionit të Ankesave.

    Më 2011 Qeveria miratoi Rregulloren për gradimin dhe pagat e krijuesve dhe performuesve të kulturës dhe punonjësve profesionalë të trashëgimisë kulturore. Miratimi i saj i hapi rrugë legalizimit të vendeve të punës edhe të aktorëve të TKK-së. Por, pavarësisht shkollimit superior, përvojës dhe vlerësimeve të larta për interpretim në skenë nga kritika, Berisha diskriminohet në pagë në raport me kolegët e tij, i cili për punën e njëjtë për katër vjet me radhë u pagua dukshëm më pak (gjysmë page), se sa kolegët e tij me të njëjtin status, me të njëjtën përvojë pune dhe me të njëjtën përgatitje akademike.

     

     

  • Klodiana Millona dhe Endi Tupja, fituese të çmimit “Gjon Mili” – FOTO

    Vepra “Kisha pambuk të bardhë në oborr, e ushqeva, e vadita” e autorëve Klodiana Millona dhe Endi Tupja ka fituar çmimin “Gjon Mili”, që ndahet në kuadër të Ekspozitës Ndërkombëtare të Fotografisë dhe Imazhit Lëvizës, “Gjon Mili”.

    Edicioni 17 i kësaj Ekspozite të titulluar “Ajo që ia thotë këngës…” është hapur më 23.01.2025. Ekspozita dhe çmimi “Gjon Mili” organizohet nga Galeria Kombëtare e Kosovës (GKK).

    GKK ka bërë të ditur se çmimi “Gjon Mili” është ndarë nga një juri në përbërje të: Marina Grzinic (Slloveni), Zef Paci (Shqipëri) dhe Stamatis Schizakis (Greqi).

    “Çmimi i ndahet veprës ‘Kisha pambuk të bardhë në oborr, e ushqeva, e vadita’ nga Klodiana Millona dhe Endi Tupja. Kjo vepër sintetizon elementet më kritike të temës së Ekspozitës – duke zgjeruar dhe forcuar idenë e fuqisë dhe dukshmërisë. Vepra mishëron tensionet midis përkatësisë dhe mospërkatësisë, midis gjuhës dhe etnicitetit – çështje thellësisht karakteristike për rajonin e Ballkanit. Juria u prek nga mënyra se si vepra i trajton këto tema në një mënyrë të angazhuar dhe të ndjeshme.” – thuhet në njoftimin e GKK-së.

    Ekspozita e 17 Ndërkombëtare e Fotografisë dhe Imazhit Lëvizës, “Gjon Mili”, e titullar  “Ajo që ia thotë këngës…” është kuruar nga Valentina Umansky.

    Në këtë Ekspozitë janë përfshirë veprat e 23 artistëve – pjesa më e madhe e tyre nga Ballkani, të përzgjedhur përmes një thirrjeje të hapur.

    Ekspozita do të qëndrojë e hapur në GKK deri më 30.03.2025.

    Pamje nga ekspozita “Gjon Mili” 2025 / Foto: KALLXO.com
    Pamje nga ekspozita “Gjon Mili” 2025 / Foto: KALLXO.com

     

    Vepra fituese e ekspozitës “Gjon Mili” 2025 / Foto: GKK

     

    Pamje nga Ekspozita “Gjon Mili” 2025 / Foto: KALLXO.com

     

    Pamje nga Ekspozita “Gjon Mili” 2025 / Foto: KALLXO.com

  • QKK-ja e merr me qira për 200 euro në muaj Kino ABC-në, synon pronësinë e saj

    Nga janari i vitit 2025 Qendra Kinematografike e Kosovës ka marrë me qira Kinemanë ABC (Kino ABC) në Prishtinë.

    Marrja e Kino ABC-së nën menaxhim nga Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit përmes QKK-së, është konfirmuar për KALLXO.com nga drejtoresha e kësaj të fundit, Blerta Zeqiri.

    Por, MKRS dhe QKK-ja planifikojnë ta marrin në tërësi në pronësi Kinemanë ABC (Kino ABC), duke përfshirë edhe Ndërmarrjen për Distribuimin dhe Shfaqjen e Filmave “Genci”, e cila menaxhonte me KINO ABC-në. NDSHF “Genci” duke përfshirë edhe Kino ABC-në është nën të menaxhim të Agjencia Kosovare e Privatizimit.

    Më 27.12.2024, QKK-ja përmes një njoftimi pati bërë të ditur se në bashkëpunim me MKRS ka marrë në shfrytëzim këtë kinema.

    Vendimi për dhënien me qira të Kino ABC-së është marrë nga Agjencia Kosovare e Privatizimit (AKP) më 27 dhjetor 2024.

    Pas këtij vendimi, më 3 janar 2025, përmes Facebook-ut, Kino ABC njoftoi për ndërpreje të përkohshme të shfaqjes së filmave.

    Me Ligji për Kinematografinë i cili ka hyrë në fuqi më 16.07.2023, fusha e kinematografisë është shpalur me interesat të veçantë. Nisur nga ky fakt, po sipas këtij ligji, edhe kinematë publike janë shpallur institucione të interesit të veçantë.

    Marrëveshja për qiranë

    Drejtoresha e QKK-së, Blerta Zeqiri ka thënë për KALLXO.com se QKK e ka marrë me qira KINO ABC-në për 200 euro në muaj dhe synon marrje në peronës të NDSHF “Genci”.

    “Kinemaja ABC është marrë me qira nga janari i vitit 2025, me një pagesë mujore prej 200 eurosh. Marrëveshja është planifikuar të zgjasë deri në përfundimin e procesit të shpronësimit. Kjo periudhë e qirasë siguron që kinemaja të vazhdojë të funksionojë pa ndërprerje, ndërkohë që punojmë për ta integruar atë plotësisht në pronësi publike, duke garantuar mbrojtjen dhe zhvillimin e mëtejshëm të këtij institucioni të rëndësishëm kulturor”- ka thënë Zeqiri.

    Drejtoresha Zeqiri ka thënë se vendimi për marrjen me qira të Kino ABC-së nga QKK-ja marrë më 27.12. 2024 nga Agjencia Kosovare e Privatizimit (AKP).

    “Vendimi bazohet në nenet 4, 7 dhe 8 të Ligjit Nr. 03/L-139 për Shpronësimin e Pronës së Paluajtshme, si dhe në Ligjin Nr. 03/L-205 për Ndryshimin dhe Plotësimin e këtij ligji. Pas miratimit të kërkesës së QKK-së për marrjen me qira të kinemasë ABC, prona është transferuar nga administrimi i AKP-së në pronë publike.  Ajo do të administrohet nga Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit (MKRS) përmes QKK-së, duke mbështetur misionin për zhvillimin e qëndrueshëm të infrastrukturës kulturore në Kosovë”- ka thënë Zeqiri për KALLXO.com.

    Zeqiri ka thënë se rifillimi i punës në kinemanë ABC pritet në muajin shkurt 2025.  Zeqiri thotë se, MKRS dhe QKK vlerësuan se ishte e domosdoshme të ndërhyhej për të ruajtur këtë kinema (Kino ABC) si një trashëgimi të çmuar të kulturës kinematografike në Kosovë.

    “Ne synojmë që ky institucion i dashur kulturor të vazhdojë të jetë një vend i gjallë për artin dhe kinematografinë, duke i qëndruar besnik traditës së tij si një hapësirë ku audienca e Prishtinës dhe më gjerë mund të shijojë magjinë e filmave”- ka thënë ajo, duke shtuar se  QKK do të rikthej në vendet e tyre të punës punëtorët që kanë kontribuar ndër vite në funksionimin e Kino ABC-së.

    Ndërsa, marrë në pronësi edhe të NDSHF “Genci”, së bashku me strukturën menaxhuese , Zeqiri e konsideron me rëndësi. Pasi sipas saj, kjo do të mundësojë një administrim më të qëndrueshëm dhe një fokus më të madh në ruajtjen dhe zhvillimin e trashëgimisë kulturore që kinemaja përfaqëson.

    “Arsyeja kryesore është rëndësia kulturore dhe historike e kinemasë ABC. Duke marrë parasysh mandatin e Agjencisë Kosovare të Privatizimit (AKP) për privatizimin e aseteve dhe ndërmarrjeve shoqërore, MKRS dhe QKK vlerësuan se ishte e domosdoshme të ndërhyhej për të ruajtur këtë kinema si një trashëgimi të çmuar të kulturës kinematografike në Kosovë”- ka thënë Zeqiri, drejtoreshë e QKK-së për KALLXO.com.

    AKP-ja nuk i është përgjigjur KALLXO.com lidhur me vendimi për dhënien me qira të Kino ABC dhe procesin e kalimit të NDSHF “Genci” në pronësi të MKRS/QKK-së, deri në publikimin e artikullit.

    Me Ligji për kinematografinë, neni 4, fusha e kinematografisë është shpallur me interes të veçantë publik. Duke u bazuar në këtë nën të këtij ligji, kinematë publike shpallen gjithashtu institucione me interes të veçantë publik.

    “Në raport me kinematë si në paragrafin 1 të këtij neni, (21) të gjitha institucionet që ushtrojnë autoritet publik në Republikën e Kosovës, nuk mund të ndërmarrin veprime në drejtim të: ndërrimit të destinimit; privatizimit”- thuhet në pikën 2, të nenin 21 të Ligjit për Kinematografinë.

    Në bazë të këtij ligji, në kuadër të QKK-së parashihet edhe themelimi i njësia e veçantë për menaxhimin e rrjetit të kinemave publike.

    Kinemaja ABC, funksionon që nga 24 maji i vitit 2000 dhe që nga ajo kohë e deri më sot, kjo kinema ka shërbyer si urë lidhëse e Kosovës me botën e filmit. Në kinemanë ABC shfaqen filma premierë në bashkëpunim me kompanitë më të njohura holivudiane.

    Kjo kinema ishte e para kinema në Kosovë me të drejta të shfaqjes së filmave në formatin 3D dhe atë digjital 2D.

  • Shpallen nominimet për çmimet “Oscar 2025”, prin filmi “Emilia Pérez” i ndjekur nga “The Brutalist” dhe “Wicked”

    Akademia Amerikane e Arteve dhe Shkencave të Filmit “OSCAR” ka shpallur të enjten, më 23.01.2025, listën e filmave të nominuar për ceremoninë e 97-të të çmimeve të Akademisë.

    Filmi “Emilia Perez” ka thyer rekordin me 13 nominime, ndërsa pas tij vijnë “The Brutalist” dhe “Wicked” me nga 10 nominime secili.

    Sipas njoftimit të “OSCARS”, filmi “Emilia Pérez”, që tregon historinë e një bosi meksikan, i cili vendos të zhduket duke kaluar në një tranzicion gjinor për t’u bërë Emilia Pérez, është nominuar në 13 kategori, duke përfshirë edhe regjinë më të mirë, për aktorë më të mirë, kinematografia më e mirë, kostumografia, dizajni më i mirë, etj.

    Kurse, filmi “The Brutalist”, që flet për historinë e arkitektit hungarez i cili emigron në SHBA pas Luftës së Dytë Botërore për të ndjekur ëndrrën amerikane, është nominuar në 10 kategori, duke përfshirë nominimin për fotografinë më të mirë, regjisorin më të mirë, aktorin më të mirë, etj.

    Edhe “Wicked” një film muzikor fantastiko-shkencor amerikan që rrëfen historinë e Elphaba Thropp (Cynthia Erivo), e njohur si “Shtriga e Keqe e Perëndimit”, dhe miqësinë e saj me Galinda Upland (Ariana Grande), e cila bëhet Glinda e Mirë, është nominuar në 10 kategori për çmimin më të mirë, ndër të cilat edhe fotografia më e mirë, aktorja më e mirë, regjisori më i mirë, etj.

    Ceremonia e edicionit të 97-të ndarjes së çmimeve “OSCAR” do të mbahet më 02.03.2025 në Teatrin “Dolby” në Hollywood, në Los Anxhelos në SHBA.

  • Kujtimet nga lufta, hapet Muzeu i Fëmijëve të Luftës në Prishtinë

    Organizata “Nisma e të Rinjve për të Drejta të Njeriut” (Youth Initiative for Human Rights – Kosovo – YIHR) ka hapur Muzeun e Fëmijëve të Luftës në Prishtinë.

    Muzeu i Fëmijëve të Luftës do të jetë një hapësirë kujtese për fëmijërinë e ndërprerë nga Lufta e Kosovës.

    Hapja e këtij Muzeu u bë me inaugurimin e Ekspozitës “Loja e ndërprerë”, më 22.01.2025.

    Ekspozita përfshin gjësende personale, video-dëshmi dhe eksponate të kuruara që theksojnë përvojat e fëmijëve gjatë luftës së fundit në Kosovë – dedikuar për ruajtjen e kujtimeve të fëmijërisë gjatë luftës në Kosovë.

    Gjatë ceremonisë së hapjes së Muzeut të Fëmijëve të Luftës u tha se çdo objekt dhe rrëfim në këtë Ekspozitë shpalos të vërtetat dhe të kaluarën, që s’duhet të lejohet që të bëhet e tashme.

    Drejtoresha e Muzeut të Fëmijëve të Luftës, Bjeshkë Guri ka thënë se ky Muze është një përpjekje simbolike që dënon luftën si mjet të dominimit, kurse loja e ndërprerë adreson pikërisht fëmijëri të ndërprera dhunshëm nga lufta.

    Ekspozita “Loja e ndërprerë” adreson pikërisht fëmijëri të ndërprera dhunshëm nga lufta dhe fton njerëzit të reflektojnë për të kaluarën – jo vetëm në Kosovë, por edhe në botë.

    “Ky Muze është një përpjekje simbolike që dënon luftën si mjet të dominimit dhe dhunës strukturore – duke avokuar për drejtësi sociale dhe paqe të qëndrueshme kudo në botë. Ky Muze na fton që të ndërtojmë një ardhme, ku çdo fëmijë do të mund të jetojë në fëmijëri të lumtur.” – tha Guri.

    Kurse, Marigona Shabiu, Drejtoreshë Ekzekutive e YIHR-së në Kosovë, tha se ky Muze u kushtohet fëmijëve të mbijetuar nga lufta e fundit në Kosovë dhe se rrugëtimi për themelimin e këtij Muzeu ka filluar pesë vjet më parë.

    “Ky Muze është përpjekje për të ndërtuar ura mes të kaluarës dhe të ardhmes, është një hapësirë për të dëgjuar zëra që shpesh harrohen për të kuptuar dhimbjen e së shkuarës – mësuar nga ajo. Ekspozita ‘Loja e ndërprerë’ trajton në mënyrë direkte një mënyrë simbolike të fëmijërisë, që fëmijët e mbajtur nga lufta e fundit (1998/1999) e përjetuan. Për pesë vjet kemi qenë hapësirë publike për të vendosur Muzeun, por të gjitha përpjekjet tona kanë dështuar, që tregon një mosgatishmëri të institucioneve publike për të mbështetur nisma të tilla.” – tha Shabiu.

    Për realizmin e Muzeut dhe Ekspozitës ndihmuan krijuesit, Petrit Halilaj dhe Ervina Halili.

    Gjatë fjalës së tij në ceremoninë e hapjes së Muzeut, Petrit Halilaj tha se shprehja përmes luftës ka qenë fillim i një shërimi shpirtëror.

    Ai ka folur edhe për vizatimin e bërë në Kampin e refugjatëve gjatë luftës në Kukës, të cilin ia kërkon edhe ish-kreu i atëhershëm i OKB-së, Kofi Anan, por që Halilaj nuk ia dha.

    “Kur Kofi Anan e vizitoi Kampin, e pa vizatimin dhe unë si fëmijë kam besuar se ai vizatim ka me ndiku me ndal luftën. Aq shumë ka pasë rëndësi për mua vizatimi dhe kur ma kërkoi vizatimin, vendosa të mos ia japë. Kështu, çdo vizatim dhe objekt këtu sjell një histori tepër të rëndësishme të luftës të secilit fëmijë të luftës.” – deklaroi Halilaj.

    Ndërsa, Ervina Halili, studiuese e poete, tha se sot po i kushtohet rëndësi, jo vetëm arkivimit të ngjarjeve historike dhe dokumentacioneve, por edhe themelimit të Muzeve dhe arkivimit të historive orale.

    “Kjo është shumë e rëndësishme, pasi në ditët e sotme kemi mundësi me prezervu edhe përjetimin e individëve që e kanë përjetuar ngjarjen. Kujtimi më i gjallë është kujtimi dhe memoria e fëmijëve.” – shtoi ajo.

    Për shkak të mungesës së hapësirave publike, Muzeu i Fëmijëve të Luftës është hapur në një hapësirë private, por themeluesit thonë se Muzeu në këtë hapësirë publike është i përkohshëm dhe nuk do të heqin dorë deri në gjetjen e një hapësire publike për Muzeun e Fëmijëve të Luftës.

    Muzeu i Fëmijëve të Luftës / Foto: KALLXO.com
    Muzeu i Fëmijëve të Luftës / Foto: KALLXO.com
    Muzeu i Fëmijëve të Luftës / Foto: KALLXO.com