Ballina

Kategori: Botë

  • Apple ofron zbritje për iPhone në Kinë pas intensifikimit të konkurrencës

    Gjiganti amerikan Apple është duke ofruar zbritje të rralla, deri në 68 dollarë, në modelet e reja të telefonave të mençur iPhone në Kinë, teksa tenton të ruajë tregun, pas rritjes së konkurrencës prej rivalëve të brendshëm, sikuse Huawei.

    Promocioni katërditor, në periudhën 4-7 janar aplikohet në disa prej modeleve të iPhoneve, varësisht prej mënyrës së pagesës.

    Këto zbritje vijnë edhe në kohën kur ekonomia kineze është në ngadalësim e sipër, dhe teksa blerjet e konsumatorëve kanë rënë në nivelin më të ulët në pesë muajt e fundit.

    Këtë e ka përjetuar edhe Apple, pasi ka raportuar rënie të shitjeve në Kinë, tregun më të madh në botë për telefona të mençur.

    Gjiganti kinez, Huawei është rritur shpejt dhe është bërë konkurrent i konsiderueshëm prej gushtit të vitit 2023, kur është fokusuar në krijim të çipave.

    Huawei ka ndikuar në ulje të çmimeve të shumë pajisjeve teknologjike.

    Perëndimi ka secilën herë e më shumë shqetësim për mënyrën e funksionimit të kësaj kompanie, pasi ka dyshime se të dhënat e klientëve i ndan me Qeverinë kineze./REL

  • Shumica e makinave të shitura në Norvegji më 2024 ishin elektrike

    Nëntë prej 10 makinave të reja që janë shitur vitin e kaluar në Norvegji kanë qenë krejtësisht elektrike, kanë treguar të dhënat e fundit të regjistrimit në këtë shtet.

    Kështu, Norvegjia është afër arritjes së synimit që të shtojë nëpër rrugë vetëm makina elektrike më 2025.

    Makinat krejtësisht elektrike përbëjnë 88.9 për qind të makinave të reja të shitura më 2024, rritje prej 82.4 për qind, në krahasim me vitin 2023, ka thënë Federata Norvegjeze e Rrugëve.

    Sipas të dhënave, markat si Tesla, Volswagen dhe Toyota kanë shitur më së shumti makina elektrike ne këtë shtet.

    “Norvegjia do të shteti i parë në botë që do të zhdukë makinat me naftë dhe benzinë nga tregu i ri i makinave”, ka thënë Christina Bu, shefe e Asociacionit Norvegjez EV.

    Norvegjia është shtet që prodhon naftë, por i penalizon makinat me naftë dhe benzinë, me taksa të larta, ndërsa për makinat elektrike heq taksat e importit për t’i bërë më atraktive.

    Kjo politikë ka funksionuar sepse ka qenë e vazhdueshme, kanë thënë ekspertët.

    Plus shtesë për këtë vend është që nuk prodhon vetë makina.

    “Për këtë arsye, që nuk prodhojmë makina, vendosjen e taksave e kemi shumë më të thjeshtë”, ka thënë Ulf Tore Hekneby, udhëheqës i kompanisë më të madhe importuese të makinave në Norvegji, Harald A. Moeller.

    Bashkimi Evropian ka vendosur të ndalojë shitjen e makinave që lëshojnë dyoksid të karbonit deri më 2035./REL

  • Zelensky: Dhënia fund e transitit të gazit rus është humbje për Moskën

    Presidenti ukrainas, Volodymyr Zelensky ka thënë më 1 janar se dhënia e fund e furnizimeve me gaz rus në Evropë, përmes një gazsjellësi që kalon në tokën ukrainase, përbën humbje për presidentin rus, Vladimir Putin.

    “Kur Putin është bërë president i Rusisë më shumë se 25 vjet më parë, sasia e gazit natyror që ka kaluar përmes Ukrainës në Evropë, ka qenë më shumë se 130 miliardë metra kub në vit. Tani është zero”, ka thënë Zelensky në X – platormë e njohur më parë si Twitter.

    “Kjo është një prej humbjeve më të mëdha të Moskës. Si rezultat i shfrytëzimit të energjisë si armë, nga ana e Rusisë, dhe shantazhimit të partnerëve, Moska e ka humbur një prej tregjeve më profitabile dhe të qasshme gjeografikisht”, ka thënë ai.

    Komentet e Zelenskyt kanë ardhur pasi gjiganti shtetëror rus, Gazprom, ka thënë se i ka pezulluar furnizimet me gaz në Evropë përmes gazsjellësit që kalon nëpër Ukrianë, pasi Kievi ka refuzuar të vazhdojë kontratën e nënshkruar para se Moska të niste luftën në Ukrainë, në shkurt të vitit 2022.

    Kjo do të thotë se Ukraina do të humbë 800 milionë dollarë në vit që i siguronte nga tarifat e transitit.

    Gazpromi, në anën tjetër, do të humbë gati 5 miliardë dollarë, në mungesë të shitjes së gazit.

    Zelensky ka thënë se shumica e shteteve evropiane u janë përshtatur ndryshimeve, por ka përmendur që Ukraina dhe aleatët duhet ta mbështesin Moldavinë në periudhën e transformimit energjetik.

    Moldavia është ende pjesërisht e varur prej gazit rus.

    Zelensky ka thënë se Ukraina shpreson në rritjen e furnizimeve me gaz amerikan në Evropë, dhe që presidenti i zgjedhur amerikan, Donald Trump, veçse e ka përmendur këtë mundësi.

    “Sa më shumë gaz i qasshëm në tregje për partnerët e vërtetë të Evropës, aq më shpejt do të eliminohet varësia ndaj Rusisë”, ka thënë ai.

    Ky vendim i Gazpromit, i bërë publik më 1 janar përmes një postimi në Telegram, nuk pritet të shkaktojë probleme të mëdha te konsumatorët evropianë, për shkak të përpjekjeve të tyre afatgjata që t’i shmangen varësisë nga gazi rus.

    Sllovakia, Hungaria, Austria, dhe disa vende të Ballkanit kanë vazhduar të blejnë gazin rus përmes Ukrainës – ndonëse të sasi të zvogëluara – edhe pas nisjes së luftës.

    Shumë vende evropiane u janë kthyer burimeve alternative, duke përfshirë blerjen e gazit të lëngshëm natyror nga Shtetet e Bashkuara, Katari dhe Norvegjia.

    Lufta në Ukrainë ka nisur më 24 shkurt të vitit 2022.

    Presidenti rus, Vladimir Putin, e quan luftën “operacion special ushtarak” për të çmilitarizuar Ukrainën.

    Perëndimi është përgjigjur ndaj Rusisë, duke goditur ekonominë e këtij shteti me sanksione të ashpra.

    Si pasojë e luftës kanë vdekur mijëra persona dhe miliona të tjerë janë zhvendosur nga shtëpitë e tyre./REL

  • Veterani ushtarak që vrau 15 persona në Nju Orllins dyshohet se u inspirua nga IS-i

    Një veteran i ushtrisë amerikane, i cili i ka vrarë 15 persona pasi e ka përplasur kamionin kundrejt një turme njerëzish në Nju Orllins, ka publikuar video në rrjete sociale vetëm pak orë para sulmit, dhe ka thënë se është inspiruar nga grupi ekstremist Shteti Islamik (IS) me dëshirën për të vrarë, ka thënë presidenti amerikan, Joe Biden.

    Byroja Federale e Hetimeve (FBI) ka thënë se sulmin e 1 janarit është duke e hetuar si sulm terrorist dhe nuk beson që sulmuesi ka vepruar vetëm.

    Sulmuesi është vrarë nga policia sapo është larguar nga kamioni.

    Hetuesit kanë gjetur armë dhe atë që duket se është një pajisje shpërthyese e improvizuar në makinën e tij – në të cilën është gjendur edhe flamuri i IS-it.

    Presidenti Biden ka thënë se FBI-ja i ka gjetur videot e postuara nga sulmuesi në rrjetet sociale.

    Ai e ka përshkruar sulmin si “të neveritshëm” dhe “akt të urryer”.

    Sulmi i ka shndërruar festimet për Vitin e Ri në rrugën Burbon në një skenë makabre, me trupa të përgjakur dhe këmbësorë tjerë duke ikur me shpejtësi nëpër restorante për t’u strehuar.

    Përveç të vdekurve, mbi 30 persona tjerë janë plagosur.

    Ky sulm përbën shembullin më të fundit të përdorimit të një makine për të kryer dhunë në masë dhe është sulmi më vdekjeprurës në tokën amerikane që është inspiruar nga IS-i në vjetët e fundit.

    FBI-ja e ka identifikuar sulmuesin si Shamsud-Din Jabbar, 42-vjeçar, shtetas amerikan nga Teksasi, dhe ka thënë se po punon për të gjetur ndonjë lidhje të mundshme mes tij dhe organizatave terroriste.

    “Ne nuk besojmë se Jabbar është përgjegjësi i vetëm”, ka thënë agjentja speciale e FBI-së, Alethea Duncan, në një konferencë për media.

    Jabbar është thënë t’i jetë bashkuar ushtrisë amerikane më 2007, dhe ka shërbyer në sektorin për burime njerëzore dhe teknologji të informacionit, dhe ka qenë i angazhuar në Afganistan nga viti 2009 deri më 2010.

    Ai është larguar nga detyra në ushtri më 2020 me gradën rreshter shtabi./REL

  • Sfidat e BE-së në vitin e ri 2025

    Ekipi i sapozgjedhur i BE në Bruksel në 2024 ka shumë për të bërë. Si mund të arrihet kjo pa një tandem të fortë Gjermani-Francë tani në 2025? 

    Një Ukrainë e pambrojtur, një Rusi luftarake dhe një Donald Trump narcist: këto mbeten sfidat më të mëdha për Bashkimin Evropian në vitin e ardhshëm. Këtyre i shtohen problemet e brendshme si ekonomia e plogësht, nivelet e larta të borxhit dhe mundësia e kufizuar për veprim në dy shtetet më të mëdha anëtare, Gjermani dhe Francë. Pra, perspektivat nuk janë rozë.

    Çfarë do të vijë më pas për ekipin e ri në Bruksel? Presidenti i Këshillit të BE Antonio Costa dhe përfaqësuesja e Punëve të Jashtme të BE Kaja Kallas janë në detyrë që nga 1 dhjetori. Ka mbetur Ursula von der Leyen, por edhe Komisioni i saj i BE është riorganizuar tërësisht. Ekipi i ri është gjithsesi një shans, mendon Steven Everts nga Instituti Evropian për Studime të Sigurisë në Paris: “Ky është momenti, në të cilin ne mund t rimendojmë politikën e jashtme të BE, ta përshtasim dhe ta ringjallim atë”.

    1. Ndihma për Ukrainën

    Ndihmat financiare dhe ushtarake për Ukrainën, që është sulmuar nga Rusia, kryesojnë listën e detyrave urgjente. Vitin e ardhshëm BE do të transferojë çdo muaj 1.5 miliardë euro nga buxheti i tij i përbashkët në arkën e shtetit në Kiev. Përveç kësaj ka një kredi prej 50 miliardë eurosh nga G7 për Ukrainën, e cila do të ushqehet me fitime nga asetet e ngrira ruse. Përveç kësaj sasi të mëdha municionesh dhe armësh do të duhet të financohen nga shtetet evropiane për të ndihmuar Ukrainën, një kandidate për anëtarësim në BE.

    Llogaria mund të zgjerohet më shumë, nëse presidenti i ri i SHBA, Donald Trump, i vë në jetë kërcënimet e tij dhe shkurton ose anulon plotësisht ndihmën e deritanishme bujare nga SHBA për Ukrainën. Deri tani SHBA ka financuar pothuajse gjysmën e ndihmës së Ukrainës. Në Bruksel ka spekulime të forta, se sa para do të duheshin, bëjnë të ditur diplomatët e BE. Askush nuk e di saktësisht, se çfarë do të ndodhë në 2025. “Ne thjesht do të presim dhe do të shohim. Ne nuk jemi vërtet të përgatitur për Trumpin”, tha një diplomat i BE pas dyerve të mbyllura.

    2. Armatosja

    Përveç Ukrainës BE në vitin 2025 do të fokusohet te mbrojtja e vet kundër Rusisë. Për herë të parë ka një komisioner të BE për sektorin e ri të mbrojtjes dhe hapësirës. Andris Kubilius nuk do të krijojë një ushtri evropiane, por do të koordinojë më mirë politikat e armatimit dhe furnizimit të anëtarëve të BE. Buxhetet në shumë shtete anëtare janë shumë të vogla, për të blerë shpejt armë të reja ose për të vënë në dispozicion më shumë ushtarë.

    Presioni mund të rritet, nëse presidenti amerikan Donald Trump vendos të shkurtojë shpenzimet evropiane të mbrojtjes dhe të kërkojë më shumë kontribute nga evropianët. Se nga do të vijnë miliardat e shumtë për ushtrinë, është një mister për shumë politikanë të BE. Vetëm në Gjermani buxhetit të mbrojtjes i mungojnë 230 miliardë euro në një periudhë afatmesme, vlerëson instituti i kërkimeve ekonomike IFO në Mynih. Në Itali janë 120 miliardë, në Spanjë 80 miliardë. Ideja e disa shteteve për të financuar shpenzimet ushtarake përmes borxhit shtesë të përbashkët të BE u frenua menjëherë nga ministri i ri gjerman i Financave Jërg Kukies (SPD).

    3. Menaxhimi i borxheve

    Borxhet! Në vitin 2025 duhet të financohen jo vetëm shpenzimet e reja ushtarake, por edhe investime në ristrukturimin të ekonomisë në favor të klimës, investime në mbështetje të ekonomisë dhe për rindërtimin në Gaza, Liban dhe Siri. Në një raport dramatik për aftësinë konkurruese të ekonomisë së BE ish-presidenti i Bankës Qendrore Evropiane, Mario Draghi, flet për nevojën për investime prej 800 miliardë eurosh.

    Italiani Draghi rekomandon borxh të përbashkët për financimin fillestar, për të përfshirë edhe investitorët privatë. Franca dhe Italia përballen tashmë me procedurën e deficitit të Bashkimit Evropian. Spanja mund t`u bashkohej së shpejti. Megjithëse Gjermania qëndron nën kufirin e borxhit të BE, për shkak të zgjedhjeve të reja ajo nuk mund të veprojë plotësisht në aspektin e politikës fiskale. Një ministër i ri i financave nuk do të paraqesë buxhetin federal për vitin 2025 para korrikut ose shtatorit. Negociatat për kornizën e re financiare të BE do të vonohen nga formimi i qeverisë në Gjermani.

    4. Të pengohet lufta tregtare

    Për sa i përket politikës tregtare, viti 2025 ka të ngjarë të jetë një vit mjaft i vështirë. Me Kinën po nis një luftë tregtare për makinat elektrike. Me SHBA mund të ketë një konflikt dramatik lidhur me tarifat ndëshkuese, që Donald Trump dëshiron t`i vendosë Evropës, Kinës, Meksikës dhe Kanadasë. Komisioneri i BE për Çështjet Ekonomike, Valdis Dombrovskis, dëshiron t’u bëjë të qartë këshilltarëve të presidentit të ri të SHBA, se me tarifat ata dëmtojnë veten. “Një luftë tregtare nuk i ndihmon askujt. Tumpit duhet t’i prezantohen shifrat. Një fragmentim i tregtisë botërore nuk i sjell dobi askujt. Tarifat do të shkatërronin shtatë për qind të prodhimit ekonomik global. Kjo do të ishte si në vitet 1930, kur izolacionizmi ishte shumë në modë”, tha Dombrovskis, duke iu referuar krizës ekonomike globale të atyre viteve dhe ngritjes së nacionalsocializmit në Gjermani. Një farë shprese jep marrëveshja tregtare e sapo nënshkruar me Grupin Mercosur në Amerikën e Jugut. Por BE duhet ta miratojë atë brenda radhëve të saj vitin e ardhshëm.

    5. Të ruhet uniteti

    Me pak optimizëm e sheh vitin e ri eksperti i BE Janis Emmanouilidis nga grupi i ekspertëve “European Policy Center” (EPC). “BE ka qenë gjithmonë garantues i kompromiseve. Këtë aftësi ai e ka humbur”, tha Janis Emmanouilidis në një aktivitet në Bruksel në fillim të dhjetorit, duke pasur parasysh sfidat e politikës së jashtme dhe ushtarake, të cilat në Gjermani u përshkruan me shprehjen e kancelarit “pika e kthesës”. “BE nuk është më përgjigja për shumë gjëra. Politika është bërë më nacionaliste.” Shumë njerëz përfshirë vendet e Ballkanit Perëndimor, që dëshirojnë të anëtarësohen, kanë humbur shpresën se BE do t’i përmbushë dikur vërtetë premtimet e saj, tha eksperti i BE Emmanouilidis.

    Franca dhe Gjermania janë të nevojshme tani si fuqi kryesore në BE. Franca është e dobët për shkak të krizave të saj qeveritare. Gjermania për shkak të zgjedhjeve të reja në shkurt mund të veprojë vetëm në një masë të kufizuar. Edhe qeveria e pakicës në Spanjë mund të dështojë për shkak të buxhetit. Italia udhëhiqet nga një qeveri e ekstremit të djathtë. Belgjika dhe Austria kanë vetëm qeveri të përkohshme. Situata në Rumani është konfuze. Në Holandë, Hungari dhe Sllovaki qeverisin euroskeptikët. Viktor Orban, kryeministri hungarez, i thotë vetes se gjatë presidencës së tij të BE e ka bërë më të mundshme paqen në Ukrainë nga afrimi me Rusinë. Ai gëzohet për shpirtin e tij binjak Donald Trump në Shtëpinë e Bardhë. Viti 2025 do të jetë i stuhishëm për BE – por të paktën do të jetë shumë interesant./Nga: Bernd Riegert/DW