Ballina

Kategori: Botë

  • Publikohen emrat e 425 mijë bashkëpunëtorëve të dyshuar të nazistëve

    Emrat e rreth 425 mijë personave të dyshuar për bashkëpunim me nazistët gjatë pushtimit gjerman të Holandës janë publikuar për herë të parë në internet, raporton BBC.

    Emrat përfaqësojnë individë që u hetuan përmes një sistemi të posaçëm ligjor të krijuar nga fundi i Luftës së Dytë Botërore. Prej tyre, më shumë se 150 mijë u përballën me një formë dënimi.

    Të dhënat e plota të këtyre hetimeve ishin më parë të qasshme vetëm duke vizituar Arkivin Kombëtar Holandez në Hagë.

    Instituti Huygens, i cili ndihmoi në digjitalizimin e arkivit, thotë se kjo është një pengesë e madhe për njerëzit që dëshirojnë të hulumtojnë pushtimin e Holandës, i cili zgjati nga 1940 deri në 1945.

    “Ky arkiv përmban histori të rëndësishme për brezat e tanishëm dhe të ardhshëm” – thotë Instituti Huygens.

    “Nga fëmijët që duan të dinë se çfarë bëri babai i tyre në luftë, te historianët që hulumtojnë zonat gri të bashkëpunimit”.

    Arkivi përmban dosje për kriminelët e luftës, rreth 20,000 holandezë që u regjistruan në forcat e armatosura gjermane dhe anëtarët e dyshuar të Lëvizjes Nacional Socialiste (NSB) – partia naziste holandeze.

    Por përmban edhe emrat e njerëzve që u gjetën të pafajshëm.

    Kjo pasi arkivi përbëhet nga dosje të Juridiksionit të Posaçëm, i cili nga viti 1944 hetonte bashkëpunëtorët e dyshuar.

    Baza e të dhënave në internet përmban vetëm emrat e të dyshuarve – si dhe datën dhe vendin e lindjes së tyre – të cilat janë të kërkueshme vetëm duke përdorur detaje të veçanta personale.

    Nuk specifikon nëse një person i caktuar është shpallur fajtor, apo për çfarë forme bashkëpunimi dyshohej.

    Por do t’u tregojë përdoruesve se çfarë skedari duhet të kërkojnë për të parë këtë informacion nëse vizitojnë Arkivin Kombëtar. Njerëzit që aksesojnë skedarët fizikë duhet të deklarojnë një interes legjitim për t’i parë ato.

    Ka pasur disa shqetësime në Holandë në lidhje me informacionin personal që ka të bëjë me një periudhë të ndjeshme të historisë që vihet në dispozicion lirisht – duke bërë që informacioni i publikuar në internet fillimisht të jetë i kufizuar.

    “Kam frikë se do të ketë reagime shumë të këqija” – i tha botimit holandez në internet DIT Rinke Smedinga, babai i të cilit ishte anëtar i NSB-së dhe punonte në kampin Westerbork, nga i cili njerëzit u dëbuan në kampet e përqendrimit.

    “Ju duhet ta parashikoni këtë. Nuk duhet ta lini thjesht të ndodhë, si një lloj eksperimenti social.”

    Tom De Smet, drejtori i Arkivit Kombëtar, tha për DIT se duhet të merren parasysh të afërmit e bashkëpunëtorëve dhe viktimave të pushtimit.

    Por ai shtoi: “Bashkëpunimi është ende një traumë e madhe. Nuk flitet për të. Shpresojmë që kur të hapen arkivat, do të thyhet tabuja”.

    Në një letër drejtuar parlamentit më 19.12.2024, ministri i Kulturës Eppo Bruins shkroi: “Hapja e arkivave është thelbësore për të përballuar efektet e së kaluarës së vështirë të përbashkët [të Holandës] dhe për ta përpunuar atë si shoqëri.”

    Sa informacion i disponueshëm në internet do të kufizohej duke pasur parasysh shqetësimet e privatësisë dhe ata që vizitojnë arkivin personalisht nuk do të lejohen të bëjnë kopje, tha ai. Bruins ka shprehur dëshirën për të ndryshuar ligjin për të lejuar më shumë informacion të zbulohet publikisht.

    Faqja e internetit e bazës së të dhënave online thotë se njerëzit që mund të jenë ende gjallë nuk janë të listuar në internet./BBC

  • Italia thërret ambasadorit iranian, kërkon lirimin e gazetares italiane

    Ministria e Jashtme italiane e thirri të enjten (02.01.2025) ambasadorin iranian për t’i kërkuar lirimin e menjëhershëm të gazetares Cecilia Sala, e cila u arrestua në Teheran më 19.12.2024, ndërkohë që po punonte me vizën e rregullt për gazetarët.

    Përmes një deklarate ministria shpreh “shqetësimin serioz” mbi ndalimin e gazetares Sala dhe thekson domosdoshmërinë e trajtimit njerëzor dhe respektimit të të drejtave të saj.

    Mediat italiane njoftojnë se gazetarja Sala po mbahet e izoluar në një qeli të ftohtë burgu me një dritë fluroshente që mbahet e ndezur ditën dhe natën. Syzet e saj janë sekuestruar dhe ajo pothuajse nuk ka asnjë kontakt me njerëz të tjerë.

    Sekretari i përgjithshëm i Ministrisë së Jashtme italiane, Riccardo Guariglia, kërkoi që personeli i ambasadës në Teheran të lejohet ta vizitojë gazetaren Sala dhe t’i japë asaj “sendet të cilat i janë mohuar deri tani”, sipas ministrisë.

    Agjencia zyrtare e lajmeve e Iranit IRNA njoftoi të hënën se Sala u arrestua për shkak se “shkeli ligjet e Republikës Islamike”. Agjencia nuk dha detaje të tjera.

    Gazetarja Sala u ndalua tri ditë pasi sipërmarrësi iranian, Mohammad Abedini u arrestua në aeroportin Malpensa të Milanos në bazë të një urdhër-arresti amerikan nën pretendimet se ai është furnizuesi i pjesëve të dronëve, të cilët Uashingtoni thotë se janë përdorur në sulmin e vitit 2023, që shkaktoi vdekjen e tre ushtarëve amerikanë në Jordani.

    Irani ka mohuar përfshirjen në atë sulm dhe ministria e jashtme iraniane u citua nga mediat iraniane të ketë thënë se arrestimi i sipërmarrësit Abedini shkel ligjin ndërkombëtar.

    Gjatë viteve të fundit, forcat e sigurisë së Iranit kanë arrestuar dhjetëra të huaj dhe individë me shtetësi të dyfishtë, kryesisht nën akuzat për spiunazh. Organizatat për të drejtat e njeriut e akuzojnë Iranin se po përpiqet të sigurojë lëshime nga shtete të tjera përmes arrestimeve të tilla. Irani e mohon këtë pretendim.

    Kryeministrja e Italisë, Giorgia Meloni pritet të diskutojë për çështjen e gazetares Sala me ministrat e jashtëm dhe të drejtësisë të enjten (01.01.2025), sipas njoftimit të zyres së saj./VoA

  • Të paktën 54 të vrarë nga sulmet ajore izraelite në Rripin e Gazës

    Të paktën 54 persona u vranë nga sulmet ajrore izraelite në Rripin e Gazës të enjten (01.01.2025), duke përfshirë tre fëmijë dhe dy oficerë të rangut të lartë të forcave policore të Hamasit, thanë zyrtarët palestinezë të shëndetësisë.

    Forcat izraelite goditën të enjten (01.01.2025) herët në një zonë humanitare të shpallur nga Izraeli, të njohur si Muwasi, ku qindra mijëra njerëz të zhvendosur janë të strehuar në tenda në dimrin e ftohtë dhe me shi. Në këtë sulm u vranë të paktën 11 njerëz, përfshirë gra dhe tre fëmijë.

    Në sulmet e tjerë në pjesën qendrore dhe veriore të Rripit të Gazës u vranë të paktën 43 palestinezë. Viktimat në një sulm në Gazën qendrore ishin anëtarë të komisioneve lokale që ndihmojnë në sigurimin e autokolonave të ndihmave, sipas punonjësve të Spitalit Martirët e Al-Aksës, ku u dërguan kufomat. Një gazetar i agjencisë së lajmeve Associated Press, i cili ndodhej në spital konfirmoi numrin e viktimave.

    Nuk pati asnjë koment të menjëhershëm nga ushtria izraelite mbi sulmet e ditës së enjte (01.01.2025).

    Sipas të dhënave të Ministrisë së Shendëtësisë në Rripin e Gazës nga sulmet ajrore dhe tokësore izraelite, që filluan në tetor të vitit 2023, janë vrarë më shumë se 45 mijë njerëz, më shumë se gjysma e tyre, gra dhe fëmijë. Zyrtarët shëndetësorë në Rripin e Gazës nuk bëjnë dallim mes civilëve dhe militantëve të Hamasit në raportet e tyre mbi numrin e viktimave.

    Lufta filloi pas sulmit të Hamasit ndaj Izraelit në 07.10.2023. Sipas të dhënave izraelite gjatë sulmit u vranë 1200 vetë, kryesisht civilë dhe u morën peng 250 të tjerë. 100 pengje mbahen ende në Gazë dhe një e treta e tyre besohet se ka vdekur./VoA

  • FBI: Autori i sulmit terrorist në New Orleans veproi i vetëm

    FBI-ja thotë se beson se autori i sulmit terrorist në New Orleans që shkaktoi vdekjen e 15 personave në ditën e Vitit të Ri, ka vepruar i vetëm.

    Autoritetet e deklaruan një gjë të tillë në një konferencë shtypi duke shtuar se nuk ka më rrezik për banorët e New Orleans. Më herë auroritetet po hetonin nëse autori, Shamsud-Din Jabbar, një shtetas amerikan nga Teksasi dhe ish-rezervist i ushtrisë që kishte shërbyer në Afganistan, kishte pasur bashkëpunëtorë në sulmin, që autoritetet thanë se ishte i paramenduar.

    FBI-ja tha se autori i dyshuar udhëtoi me makinë nga Houston për në New Orleans më 31.12.2024 dhe kishte postuar pesë video në Facebook midis orës 1:29 dhe 3:02 të mëngjesit të ditës së sulmit, ku shprehej se mbështeste ISIS-in, grupin militant islamik me luftëtarë në Irak dhe Siri.

    Në videon e parë, Jabbar shpjegon se ai kishte planifikuar më parë të sulmonte familjarë dhe miq të tij, por se ishte i shqetësuar se mbulimi i medias do të largonte vëmendjen nga “lufta midis besimtarëve dhe jobesimtarëve” – tha në një konferencë shtypi zëvendësdrejtori i FBI-së, Christopher Raia.

    Jabbar tha gjithashtu në video se ai ishte bashkuar me ISIS-in para verës së kaluar .

    “Ky ishte një akt terrorizmi” – tha Raia. “Ishte një veprim i paramenduar dhe një veprim djallëzor”.

    FBI-ja kishte konfirmuar më parë se Jabbar kishte një flamur të grupit ISIS-it në kamionin që përdori për të goditur turmën. Ai vdiq nga një këmbim zjarri me policinë.

    Të mërkurën (01.01.2025) në mbrëmje presidenti Joe Biden shprehu ngushëllimet për familjet e viktimave dhe tha se i dyshuari kishte bërë disa veprime vetëm disa orë para sulmit që linin të kuptonin ideologjinë e tij. Presidenti Biden tha se organet e zbatimit të ligjit dhe komuniteti i zbulimit po vazhdojnë të kërkojnë për ndonjë lidhje apo bashkëpunëtor tjetër dhe se hetimi vazhdon të jetë aktiv.

    “Ai postoi video në mediat sociale duke treguar se ishte frymëzuar nga ISIS-i, duke shprehur dëshirën për të vrarë. Flamuri i ISIS-it u gjet në automjetin e tij, të cilin e kishte marrë me qira për të kryer këtë sulm. Në automjet janë gjetur edhe eksplozivë të mundshëm dhe aty pranë janë gjetur eksplozivë të tjerë” – tha ai.

    Hetuesit kishte gjetur armë dhe një mjet shpërthyes të improvizuar brenda automjetit. Po ashtu, në lagjen e njohur ku ndodhi shpërthimi, autoritetet kanë gjetur pajisje të tjera shpërthyese në një shtëpi në të cilën kishte rënë zjarr.

    Për 18 vjeçarin Zion Parsons, ishte hera e parë në Nju Orlins. Ai tha se skena dukej si zonë lufte.

    “Kishte trupa në gjithë rrugën. Të gjithë bërtisnin. Shihje dikë që po përpiqej të shpëtonte dikë tjetër, shikoje njerëz që qanin, pjesë trupash gjithandej. Ishte e dhimbshme të shihja një nga shoqet e mia të ngushta që u godit”, tha ai.

    Zona turistike e New Orleans vazhdon të jetë nën masa të rrepta sigurie.

    Sulmi në New Orleans është shembulli i fundit kur një automjet përdoret si armë për të kryer vrasje masive dhe sulmi më vdekjeprurës i frymëzuar nga ISIS në territorin e Shteteve të Bashkuara prej vitesh.

    Clara Broekart, një eksperte për grupet terroriste i tha Zërit të Amerikës se në vitin 2024 kishte pasur një rritje të ndjeshme në përpjekjet e frymëzuara nga ISIS globalisht, përfshirë në Shtetet e Bashkuara.

    “Ndonjëherë autori i mundshëm thjesht ishte frymëzuar nga ISIS-i, konsumonte propagandë nga Shteti Islamik dhe synonte të kryente një sulm në mbështetje të Shtetit Islamik. Por kemi parë edhe përpjekje kur persona me bazë në SHBA ishin në kontakt me rekrutuesit e ISIS-it në internet” – thotë ajo.

    FBI-ja thotë gjithashtu se nuk kishte lidhje mes sulmit në New Orleans dhe një shpërthimi në Las Vegas para hotelit Trump, ku personi brenda makinës gjeti vdekjen./VoA

  • Kritika ndaj Arabisë Saudite për rritjen e numrit të dënimeve me vdekje

    Dy grupe për të drejta të njeriut e kanë kritikuar Arabinë Saudite për rritjen e numrit të dënimeve me vdekje, duke thënë se ky shtet ka kryer numrin më të madh të ekzekutimeve në vitin që lamë pas.

    Organizata Evropiane Saudite për të Drejta të Njeriut, e cila monitoron ekzekutimet në Arabinë Saudite, dhe organizata tjetër, Reprive, kanë thënë se shifrat janë në kundërshtim me tentimet e shtetit për të prezantuar veten si një vend më i hapur dhe tolerant.

    Arabia Saudite nën udhëheqësin de facto, princin e kurorës, Mohammed bin Salman, është duke shpenzuar para të mëdha në infrastrukturën për turistë, teksa tenton të diversifikojë ekonominë që i varet nga nafta.

    Sipas dy organizatave, Arabia Saudite ka dhënë urdhër për 345 ekzekutime më 2024.

    Sipas tyre, shifra vjetore e ekzekutimeve pothuajse është dyfishuar në krahasim me atë të vitit paraprak.

    “Këto vrasje shpërfaqin realitetin e Arabisë Saudite të Mohammed bin Salmanit”, ka thënë Jeed Basyouni, udhëheqës i organizatës Reprieve.

    “Sa ekzekutime konsiderohen tepër derisa të organizohet kampionati Kupa e Botës në Arabinë Saudite, më 2034? Sipas shifrës aktuale, duhet të shkojë në 3.000”, ka thënë ai.

    Arabia Saudite është një prej vendeve që urdhëron më së shumti dënime me vdekje.

    Vetëm Kina dhe Irani kanë ekzekutuar më shumë njerëz më 2023, sipas organizatës ndërkombëtare Amnesty International.

    Autoritetet saudite deklarojnë se dënimet me vdekje janë të domosdoshme për të mbajtur rendin publik dhe se ky dënim shfrytëzohet vetëm kur të jenë shterur të gjitha mundësitë tjera./REL