Ballina

Kategori: Botë

  • 2024, viti i parë me ngritje mbi 1.5C të ngrohjes globale – thonë shkencëtarët

    Bota porsa ka përjetuar vitin e parë, në të cilin temperaturat shkuan mbi 1.5 Celsius se në kohën paraindustriale – kanë thënë shkencëtarët të premten, më 10.01.2025 – raporton Reuters.

    Këto të dhëna janë konfirmuar prej Shërbimit të Ndryshimit Klimatik të Bashkimit Europian, Kopernik (C3S), që ka bërë të ditur se ndryshimi klimatik po i çon nivelet e temperaturat në shkallë që nuk janë shënuar asnjëherë më parë, në kohën moderne të njerëzimit.

    “Trajektorja është thjesht e jashtëzakonshme.” – ka bërë të ditur drejtori i C3S-së, Carlo Buontempo, duke përshkruar sesi çdo muaj i vitit të kaluar ishte më i ngrohtë ose i dyti më i ngrohtë për atë muaj, prej nisjes së regjistrimit të temperaturave.

    C3S ka njoftuar se mesatarja e temperaturës në vitin 2024 ishte 1.6 shkallë Celsius më e lartë se në vitet 1850-1900, “periudha paraindustriale” para se njerëzit të nisnin djegien e fosileve që emetojnë dioksid karboni.

    Vjet ishte viti më i ngrohtë i botës, prej kohës kur nisi regjistrimi i temperaturave dhe gjithsecili vit i dhjetë vjetëve të kaluara ishte në mesin e dhjetë vjetëve më të ngrohta në historinë e njerëzimit.

    Zyra britanike e Shërbimi meteorologjik ka konfirmuar se viti 2024 me gjasë ka thyer tavanin prej 1.5 shkallësh të ngritjes së temperaturës, por duke konfirmuar se mesatarja ishte pak më e ulët, apo prej 1.53 Celsius. Edhe shkencëtarët amerikanë do të dalin të premten me publikimin e të dhënave të temperaturave për vitin e kaluar.

    Qeveritë kishin premtuar me Marrëveshjen e Parisit për Klimën më 2015 se do të mundoheshin të parandalonin ngritjen e temperaturave mesatare nën 1.5 shkallë Celsius, për të shmangur katastrofa të tjera më të ashpra dhe më të kushtueshme klimatike.

     

    Përgatiti: Rexhep Maloku – Kallxo.com

  • Trumpi thotë se po aranzhohet takimi me Putinin

    Donald Trumpi ka thënë se po aranzhohet një takim ndërmjet tij dhe presidentit rus, Vladimir Putin – ka raportuar të premten, më 10.01.2025, transmetuesi britanik BBC.

    Presidenti i zgjedhur amerikan nuk e ka caktuar ndonjë datë se kur mund të realizohet takimi.

    “Ai dëshiron të takohet me mua dhe ne po e përgatisim.” – ka deklaruar ai në Rezidencën e tij në Mar-a-Lago në Floridë.

    Agjencia ruse e lajmeve Tass ka cituar zëdhënësin e Krmelinit, Dmitri Peskov, të ketë thënë se Shtetet e Bashkuara të Amerikës nuk kanë dorëzuar kërkesë zyrtare për takim.

    Trumpi ka premtuar se do të negociojë për t’i dhënë fund luftës në Ukrainë, menjëherë pasi të marrë detyrën më 20 janar dhe ka shprehur dyshimin për mbështetjen ushtarake dhe financiare amerikane për Kievin.

    “Presidenti Putin dëshiron të takohet.” – ka thënë Trumpi. “Ai e ka thënë edhe publikisht dhe ne dëshirojmë që të mbarojë lufta. Ky është një lëmsh i përgjakshëm”.

    Trumpi e ka nominuar Keith Kelloggun, ish-këshilltar i Sigurisë Kombëtare dhe gjenerallejtënant në Ushtrinë amerikane si emisar për Ukrainë dhe Rusi në Administratën e tij të dytë Presidenciale.

    Kellogg ka shpalosur në prill idetë e tij në një hulumtim të publikuar, sesi Shtetet e Bashkuara mund t’i japin fund luftës në një.

    Ai ka propozuar që Ukraina të mos marrë më shumë ndihmë amerikane, nëse pajtohet të marrë pjesë në bisedimet për paqe me Moskën.

    Hulumtimi i tij ka sugjeruar gjithashtu se nëse Moska refuzon të marrë pjesë, atëherë Shtetet e Bashkuara do të vazhdojnë ndihmën për Ukrainën.

    Pas zgjedhjes së Trumpit në nëntor, presidenti ukrainas, Volodymyr Zelensky ka thënë se beson që me Trumpin President, lufta “do të mbaronte më shpejt” sesa në rrethana të tjera.

    Ai ka thënë se ka pasur një “këmbim konstruktiv” gjatë një bisede telefonike, megjithëse nuk ka thënë nëse Trumpi i kishte shtruar ndonjë kërkesë në lidhje me bisedimet e mundshme me Rusinë.

     

    Përgatiti: Rexhep Maloku – Kallxo.com

  • Dhoma e Përfaqësuesve voton pro sanksioneve ndaj GJNP-së për shkak të Izraelit

    Dhoma e Përfaqësuesve në SHBA e ka kaluar të enjten një projektligj për vendosjen e sanksioneve ndaj Gjykatës Ndërkombëtare Penale (GJNP), në shenjë proteste ndaj fletarrestimeve që ajo ka lëshuar kundër kryeministrit të Izraelit, Benjamin Netanyahu, dhe ish-ministrit izraelit të Mbrojtjes, në lidhje me luftën e Izraelit në Rripin e Gazës.

    Projektligji, i cili kaloi me 243 vota për dhe 140 kundër, mundëson sanksionimin e çdo të huaji që heton, arreston, ndalon ose ndjek penalisht qytetarë amerikanë ose qytetarë të një vendi aleat, përfshirë Izraelin, të cilët nuk janë anëtarë të gjykatës.

    Dyzet e pesë demokratë iu bashkuan 198 republikanëve për ta mbështetur projektligjin. Asnjë republikan nuk votoi kundër tij.

    “Amerika po miraton këtë ligj sepse një gjykatë e rreme po kërkon të arrestojë kryeministrin e aleatit tonë të madh, Izraelit”, tha përfaqësuesi Brian Mast, kryetar republikan i Komitetit të Punëve të Jashtme të Dhomës së Përfaqësuesve, gjatë një fjalimi në Dhomë para votimit.

    Votimi në Dhomën e Përfaqësuesve, i cili është ndër të parët prej se përbërja e re e Kongresit e nisi punën javën e kaluar, theksoi mbështetjen e fortë të republikanëve, aleatët e presidentit të zgjedhur Donald Trump, për Qeverinë e Izraelit, tani që ata kontrollojnë të dyja dhomat e Kongresit.

    Trump pritet të bëjë betimin më 20 janar për një mandat të dytë si president.

    Kryetari i sapoemëruar i shumicës republikane në Senat, John Thune, është zotuar se Senati do ta shqyrtojë shpejt këtë projektligj, në mënyrë që Trumpi ta nënshkruajë atë si ligj menjëherë pas marrjes së detyrës.

    Gjykata Ndërkombëtare Penale është gjykatë e përhershme e cila mund të ndjekë penalisht individë për krime lufte, krime kundër njerëzimit, gjenocid dhe krimin e agresionit në shtetet anëtare ose nga shtetasit e tyre.

    Gjykata ka deklaruar se vendimi i saj për të lëshuar fletarrestime kundër zyrtarëve izraelitë ishte në përputhje me qasjen e saj në të gjitha rastet, bazuar në një vlerësim nga prokurori që kishte prova të mjaftueshme për të bërë këtë dhe bazuar në mendimin se kërkimi i fletarrestimeve menjëherë mund t’i parandalojë krimet e vazhdueshme.

    Republikanët në Kongres e kanë denoncuar GJNP-në që kur ajo lëshoi fletarrestimet për Netanyahun dhe ish-shefin e tij të Mbrojtjes, Yoav Gallant, duke i akuzuar ata për krime lufte dhe krime kundër njerëzimit gjatë konfliktit 15-mujor në Gazë.

    Izraeli i ka mohuar akuzat.

    Dhoma e drejtuar nga republikanët e miratoi projektligjin për të kërkuar sanksione ndaj GJNP-së në qershor, por ai nuk u shqyrtua kurrë në Senat, i cili në atë kohë ishte nën kontrollin e shumicës demokrate./REL

  • SHBA-ja i ofron ndihmë të re Ukrainës, që mund të jetë e fundit nga Biden

    Sekretari i Mbrojtjes i SHBA-së, Lloyd Austin ka njoftuar për një Paketë të re të Ndihmës Ushtarake prej 500 milionë dollarësh, si pjesë e qëllimit të Administratës në largim të presidentit Joe Biden, për të dërguar sa më shumë të jetë e mundur mbështetje për Ukrainën, para se presidenti i zgjedhur Donald Trump të rikthehet në detyrë.

    Paketa përfshin “raketa shtesë për mbrojtjen ajrore të Ukrainës, më shumë municione, më shumë pajisje ajër-tokë dhe pajisje të tjera për të mbështetur F 16-shat e Ukrainës.” – tha Austin.

    Austin foli në një takim me grupin e kontaktit në bazën ajrore amerikane në Gjermani, Ramstein, i cili përbëhet prej rreth 50 shtetesh partnere që Sekretari i Mbrojtjes i SHBA-së mblodhi për të koordinuar mbështetjen me armë, disa muaj pasi Rusia nisi pushtimin e saj të plotë të Ukrainës në shkurt të vitit 2022.

    Presidenti ukrainas, Volodymyr Zelenskiy, i cili gjithashtu po merr pjesë në takim, u bëri thirrje vendeve evropiane që të bashkohen rreth Kievit, nëse mbështetja amerikane dobësohet nën Administratën e re të Shtëpisë së Bardhë.

    “Është e qartë se një kapitull i ri po fillon për Evropën dhe të gjithë botën, vetëm 11 ditë nga tani, një kohë kur duhet të bashkëpunojmë edhe më shumë, të mbështetemi te njëri-tjetri edhe më shumë dhe të arrijmë rezultate edhe më të mëdha së bashku. E shoh këtë si një kohë mundësish.” – tha ai.

    Ministri i Mbrojtjes i Ukrainës, Rustem Umerov, gjithashtu në Ramstein, tha se pret që liderët e koalicioneve të mbrojtjes të miratojnë “udhërrëfyes” për qëllimet strategjike dhe nevojat kyçe për ndihmën ushtarake, deri të paktën në fund të vitit 2027.

    “Këto dokumente, të zhvilluara dhe të dakorduara së bashku nga Ukraina dhe partnerët, do të bëhen bazë për mbështetjen dhe alokimin e ndihmës në fusha si mbrojtja ajrore, artileria, automjetet e blinduara, dronët, forcat ajrore, siguria detare dhe fusha të tjera të rëndësishme. Ka shumë punë përpara.” – shtoi ai pas takimit me sekretarin Austin.

    Takimi në Ramstein u mbajt një ditë pasi Ukraina pësoi një nga humbjet më të rënda në njerëz në javët e fundit – një sulm në qytetin jugor të Zaporizhjas që vrau 13 civilë. Autoritetet besojnë se Rusia e kreu sulmin duke përdorur bomba rrëshqitëse të drejtuara mbi një objekt industrial.

    Ukraina pretendoi më herët më 8 janar se forcat e saj goditën një depo nafte brenda Rusisë, që shërbente si bazë strategjike ajrore në rajonin jugor të Saratovit. Shtabi i Përgjithshëm i Ushtrisë ukrainase tha se sulmi krijoi probleme serioze logjistike për aviacionin rus dhe uli ndjeshëm aftësinë e tij për t’i sulmuar qytetet dhe objektet civile ukrainase.

    Anëtarët e Grupit të Kontaktit kanë thënë se takimi i 9 janarit mund të jetë i fundit, pasi fati i tij mbetet i paqartë nën Administratën e Trumpit.

    Administrata në largim e SHBA-së ka punuar për të dërguar sa më shumë ndihmë të jetë e mundur për Ukrainën para se Trumpi të marrë detyrën më 20 janar, për të përmirësuar pozicionin negociues të Kievit. Trump, i cili ka kritikuar në mënyrë të përsëritur ndihmën amerikane për Kievin, ka pretenduar se mund të negociojë shpejt për t’i dhënë fund luftës pasi të rikthehet në detyrë.

    Kjo ka ngritur frikën në Ukrainë se çdo negociatë e organizuar me ngut do të përdoret nga Rusia, për të mbajtur territoret ukrainase që ajo pushton dhe për t’i lejuar trupat e saj të pushojnë e të armatosen sërish.

    Austin ka thënë se është e rëndësishme që Grupi i Kontaktit të vazhdojë të ofrojë ndihmë ushtarake, ndërsa ministri i Mbrojtjes i Gjermanisë, Boris Pistorius ka paralajmëruar gjithashtu kundër dobësimit të mbështetjes nga Perëndimi për Ukrainën./REL

  • Papa e kritikon Izraelin, e quan “të turpshme” situatën në Gazë

    Papa Françesku intensifikoi kritikat e tij ndaj fushatës ushtarake të Izraelit në Gazë – duke e quajtur situatën humanitare në enklavën palestineze si “shumë serioze dhe të turpshme”.

    Në adresimin vjetor para diplomatëve, që në emër të Papës e mbajti një nga këshilltarët, Françesku duket se iu referohej vdekjeve të shkaktuara nga i ftohti në Gazë – territor ku pothuajse nuk ka fare energji elektrike.

    “Ne nuk mund të pranojmë në asnjë mënyrë bombardimin e civilëve.” – u tha në fjalimin e Papës, që u lexua nga këshilltari i tij.

    “Ne nuk mund të pranojmë që fëmijët të ngrijnë për vdekje sepse Spitalet janë shkatërruar apo se është sulmuar Rrjeti energjetik i vendit”.

    Papa pritej që personalisht të mbante fjalimin, por i kërkoi një këshilltari të tij që ta bënte në emër të tij, pasi Ati i Shenjtë është duke u rikuperuar nga një ftohje.

    Fjalimi ishte pjesë e adresimit para emisarëve të akredituar në Vatikan nga afër 184 shtete. Ambasadori izraelit në Selinë e Shenjtë ishte i pranishëm në këtë ngjarje.

    Françesku zakonisht është i kujdesshëm që të mos mbajë anë në konflikte. Por, së fundi ai ka qenë më i zëshëm për fushatën ushtarake të Izraelit në Gazë dhe ka sugjeruar që komuniteti global duhet të hetojë, nëse ofensiva përbën gjenocid ndaj popullit palestinez.

    Në dhjetor, një ministër izraelit publikisht e kishte kundërshtuar këtë sugjerim të Atit të Shenjtë.

    Lufta në Gazë nisi më 7 tetor 2023, pasi Hamasi – grupi palestinez i shpallur organizatë terroriste nga Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimi Evropian – sulmoi jugun e Izraelit duke vrarë afër 1.200 persona dhe duke rrëmbyer afër 250 të tjerë.

    Fushata hakmarrëse ushtarake e Izraelit në Gazë ka lënë të vrarë më shumë se 46.000 palestinezë – sipas Ministrisë së Shëndetësisë në këtë territor. Kjo Ministri ka thënë se mbi gjysma e viktimave ishin gra dhe fëmijë. Izraeli pretendon se ka vrarë më shumë se 17.000 militantë, por nuk ka dhënë prova për këtë pretendim.

    Izraeli ka shkatërruar pjesë të mëdha të territorit dhe lufta ka detyruar afër 90% të popullsisë, prej 2.3 milionë banorësh që të zhvendosen, shpesh disa herë./REL