Ballina

Autor: Rexhep Maloku

  • Kina e bën prioritet edukimin fizik në shkolla shkaku i obezitetit

    Kina synon të forcojë edukimin fizik në shkolla, duke e kthyer në thelb të kurrikulës dhe jo një lëndë të dorës së dytë, kanë deklaruar autoritetet ndërsa po shtyjnë përpara një “edukim më dashamirës” pas shqetësimeve në rritje për rritjen e obezitetit te fëmijët – raporton të martën, më 28.01.2025, Agjencia e lajmeve Reuters.

    Shkollat ​​fillore dhe të mesme duhet të sigurojnë që mësuesit e Edukimit fizik të trajtohen “njësoj si kolegët e tyre në lëndë të tilla si: Gjuha kineze, Matematika dhe Anglishtja dhe të intensifikojnë përpjekjet për zhvillimin e sporteve kryesore si: futbolli, basketbolli dhe volejbolli.” – ka raportuar Agjencia zyrtare e lajmeve Xinhua, duke cituar Ministrinë kineze të Arsimit.

    “Këto masa janë pjesë e shtytjes më të madhe për një qasje më dashamirëse ndaj arsimit, duke integruar aftësinë fizike me zhvillimin akademik për të kultivuar nxënës të shëndetshëm të cilët janë të përgatitur për të ardhmen.” – vlerëson Ministria e Arsimit e Kinës.

    Masat po merren pasi Kina nxori planin e saj të parë kombëtar në janar për ndërtimin e një “kombi të fortë arsimor” deri në vitin 2035. Politikat përfshinin detyrimin e nxënësve të Shkollave fillore dhe të mesme që të kenë të paktën dy orë aktivitet fizik në ditë, për të kontrolluar në mënyrë efektive miopinë (shkurtpamësinë) dhe normat e obezitetit.

    Në mesin e vitit 2022 kishte mungesë mbarëkombëtare prej rreth 120.000 mësuesve të Edukimit fizik, me zonat rurale më të prekura – raportoi Xinhua, duke shtuar se masat e reja do të inkurajonin rekrutimin e sportistëve në pension dhe veteranëve ushtarakë për të ndihmuar për mbushjen e këtij hendeku.

    Mësuesit e Edukimit fizik do të marrin kompensim të barabartë me kolegët e tyre në lëndë të tjera, me rregullime të pagave të bazuara në performancë për detyrat sportive pas shkollës dhe stërvitjen e ekipit – ka raportuar Xinhua.

    Obeziteti i të rinjve është përshpejtuar që nga viti 2019 për shkak të uljes së aktivitetit fizik gjatë izolimeve për COVID dhe rritjes së numrit të porosive online të ushqimeve të padëshiruara.

    Mjekët presin që obeziteti të rritet gjatë 10-12 vjetëve të ardhshme pasi ekonomia ngadalësohet dhe vuan ndryshime strukturore që çojnë në zakone të këqija të të ngrënit dhe më pak aktivitet fizik.

    Përqindja e djemve obezë në Kinë u rrit në 15.2% më 2022, nga 1.3% më 1990. Pas Shteteve të Bashkuara me 22%, por më e lartë se Japonia me 6%, Britania dhe Kanadaja me 12% dhe India 4%. Obeziteti te vajzat u rrit në 7.7% më 2022, nga 0.6% në 1990.

    “Obeziteti është kthyer në çështje kryesore të shëndetit publik në Kinë, duke u renditur si faktori i gjashtë kryesor i rrezikut për vdekjen dhe paaftësinë në vend.” – ka vlerësuar në tetor Komisioni Kombëtar i Shëndetit i Kinës.

    Përgatiti: Rexhep Maloku – Kallxo.com

  • Trump thotë se DeepSeek është “thirrje zgjimi” për firmat amerikane

    Presidenti amerikan, Donald Trump e ka konsideruar ngritjen e kompanisë kineze DeepSeek “thirrje zgjimi” për industrinë amerikane të teknologjisë, pasi modeli i saj i Inteligjencës Artificiale (AI) shkaktoi valë tronditëse në Wall Street – raporton BBC-ja.

    Aksionet në firmat e mëdha të teknologjisë si Nvidia ranë ndjeshëm, me gjigantin e çipave që humbi pothuajse 600 miliardë dollarë në vlerën e tregut të aksioneve.

    Ajo që ka tronditur industrinë është pretendimi i DeepSeek se modeli i tij R1 është bërë me një fraksion të kostos së rivalëve të tij – duke ngritur pikëpyetje në lidhje me të ardhmen e dominimit të AI-së së Amerikës dhe shkallën e investimeve që firmat amerikane po planifikojnë.

    DeepSeek është bërë aplikacioni falas më i shkarkuar në Shtetet e Bashkuara, vetëm një javë pas daljes në treg.

    Në reagimin pas lajmit të hënën, presidenti Trump ka deklaruar se zhvillimet e fundit në industrinë e Inteligjencës Artificiale të Kinës mund të jenë “pozitive” për SHBA-në.

    “Nëse mund ta bëni më lirë, nëse mund ta bëni (për) më pak (para) dhe arrini të njëjtin rezultat final, mendoj se kjo është një gjë e mirë për ne.” – ka theksuar ai para gazetarëve në bordin e aeroplanit Air Force One.

    Ai ka theksuar gjithashtu se nuk e shqetëson ky përparim – duke shtuar se SHBA do të mbetet një lojtar dominues në fushë.

    Të martën aksionet në firmat japoneze të lidhura me AI-në, përfshirë Advantest, Softbank dhe Tokyo Electron, pësuan rënie të ndjeshme – duke ndikuar në uljen e vlerës standarde Nikkei 225 me rreth 1%.

    Disa tregje të tjera në Azi janë mbyllur për festën e Vitit të Ri Hënor.

    Tregjet financiare të Kinës kontinentale mbyllen nga sot dhe rihapen më 5 shkurt.

    Bursat e aksioneve në vendet kryesore prodhuese të çipave, Tajvani dhe Koreja e Jugut janë mbyllur gjithashtu sot.

    DeepSeek mundësohet nga modeli me burim të hapur DeepSeek-V3, për të cilin studiuesit pretendojnë se është trajnuar për rreth 6 milion dollarë  – dukshëm më pak se miliardat e shpenzuara nga rivalët. Por, ky pretendim është kundërshtuar nga të tjerët në industrinë AI.

    Dalja e këtij aplikacioni vjen pasi SHBA po kufizon shitjen e teknologjisë së avancuar të çipave, që fuqizon AI-në në Kinë.

    Për të vazhduar punën e tyre pa furnizime të qëndrueshme të çipave të avancuar të importuar, zhvilluesit kinezë të AI-së kanë ndarë punën e tyre me njëri-tjetrin dhe kanë eksperimentuar me qasje të reja ndaj teknologjisë.

    Kjo ka rezultuar në modele të AI-së që kërkojnë shumë më pak fuqi kompjuterike se më parë.

    Do të thotë gjithashtu se ato kushtojnë shumë më pak se sa mendohej më parë – gjë që ka potencialin të përmbysë industrinë.

    “Aftësia e DeepSeek për të rivalizuar modelet amerikane pavarësisht qasjes së kufizuar në harduer të avancuar tregon se zgjuarsia e softuerit dhe efikasiteti i të dhënave mund të kompensojnë kufizimet e harduerit.” – thotë Marina Zhang, profesoreshë e asocuar në Universitetin e Teknologjisë në Sydney, e cila fokusohet në industritë e teknologjisë së lartë të Kinës.

    Pasi DeepSeek-R1 u lansua në fillim të këtij muaji, kompania u mburr me “performancën në të njëjtin nivel me” një nga modelet më të fundit të OpenAI kur përdoret për detyra matematike, kodim dhe arsyetim të gjuhës natyrore.

    Teknologjia e DeepSeek është vlerësuar nga figura të profilit të lartë, duke përfshirë shefin e OpenAI, Sam Altman, i cili e quajti “një model mbresëlënës, veçanërisht rreth asaj që ata janë në gjendje të ofrojnë për çmimin”, megjithëse ai shtoi se OpenAI “natyrisht do të ofronte modele shumë më të mira” në zhvillim.

    Kompania kineze pretendon se modeli i saj mund të trajnohet në 2.000 çipa të specializuar – krahasuar me rreth 16.000 për modelet kryesore.

    Por, jo të gjithë janë të bindur. Disa kanë hedhur dyshime mbi disa nga pretendimet e DeepSeek – duke përfshirë magnatin e teknologjisë Elon Musk.

    Përgatiti: Rexhep Maloku – Kallxo.com

  • “Kënaqu e krenohu”: Muzika rome e Ballkanit shquhet për lojën e saj gazmore

    Muzikantët romë në Ballkan janë të njohur për interpretimin e melodive të gjalla prej bendeve me instrumente frymore në dasma. Tani tingujt e thekshëm e elektrikë të sintit që njihen si “tallava”, po ndikojnë edhe jashtë rajonit.

    Ideja e “muzikës rome prej Ballkani” pa përjashtim përfton në mendje klishe të caktuara mbi këngëtarët romë. Ata zakonisht dalin me bende tunxhi me 15 vetë, gati si të dehur, duke marrë nëpër ndeja dasmash bakshishe të majme.

    Realiteti i muzikës së dasmës rome në Ballkan mbase është më pak i larmishëm, por njerëzit nuk janë aspak më pak qejfli. Dallimi është se ansamblet me instrumente frymore shpesh po zëvendësohen prej bendeve: një klarinetist, një këngëtar dhe afërmendsh një ose dy sinta, duke luajtur një stil të gjatë, me ndryshime hidh e prit, pa fillim e pa fund – tallava, me një fjalë; tingulli i vërtetë i Ballkanit.

    Me fillimin e luftës së viteve 1998-99 në Kosovë, shumë romë – të cilët, prej shqiptarëve shpesh shiheshin si kolaboracionistë me serbët – u zhvendosën në Maqedoninë Veriore. Shumë prej tyre u vendosën në një komunë të njohur zyrtarisht si Shuto Orizari, por prej vendasve më fort e njohur si Shutka, që nganjëherë quhet “qyteza më e madhe rome në botë”.

    Shutka, një periferi e madhe rome nja 45 minuta me autobus në jug-perëndim të Shkupit, është një mëhallë e veçantë etnikisht, e ndërtuar në vitin 1963 pas tërmetit shkatërrues të vendit. Ajo bëri emër në filmin e Emir Kusturicës “Koha e romëve”, si një lagje e varfër rome.

    Banorët e saj i nxjerrin mesatarisht nga 300 euro në muaj, që sipas standardeve perëndimore është një shumë e vogël, por për vendasit shumë e arsyeshme. Gjashtëdhjetë për qind e tyre janë myslimanë, pjesa tjetër të krishterë ortodoksë.

    Në të kaluarën muzika e Shutkës bazohej kryekëput në instrumente frymore. Do të kthehej në model në vitet 1990 para se të zëvendësohej, thotë DJ dhe promotori slloven i muzikës Petar Barbariq, nga “muzika elektrike e dasmës”, që përmban saksofon, klarinetë, fizarmonikë ose tastierë (sint), kitarë elektrike, bas-kitarë, bateri, dhe një këngëtare. Më vonë, me fluksin e refugjatëve nga Kosova, tallavaja ia mori anën.

    Sot, një nga yjet më të mëdhenj në skenën e tallavasë është njëri nga shutkasit me emrin Klinton (kini parasysh ish-presidentin amerikan, Bill Clinton, shpëtimtar i Kosovës). Klinton Demirovski luan në tastierë në disa grupe – Gazoza dhe Mladi Kristali Orkestra, nëse përmendmi vetëm disa syresh – që përfshijnë gjithashtu klarinetë, darabuk dhe saksofon. Kohët e fundit, ai ka bërë video në YouTube, sponsorizuar nga Korg dhe marka të tjera të sintave.

    Kur ishte tetë vjeç, Klintoni u mësua  vetë të luante në sint (tastierë). Që ivogël, zhvilloi dashurinë për muzikën e filmave të Hollivudit, një element kiçi që Klinton e ngërthen në lojën e tij, shoqëruar me një ndikim të dukshëm të popit turk, arab dhe indian.

    “Tallavaja është për ne ajo që është reggaeton për Gjermaninë, ose muzika hip-hop, ose muzika e kërcimit”, thotë Klinton.

    Ripërpunimi dhe përmirësimi

    Muzika moderne rome e dasmave e bazuar në sint shpesh konsiderohet si fatkeqësia e muzikës ballkanike nga etnomuzikologët dhe puristët e ndryshëm. Megjithatë, për të tjerët, mund të jetë mrekullisht krijuese dhe të ndërthuret me virtuozitet të madh dhe improvizim të vrullshëm.

    “Më pëlqen mënyra se si ata përdorin sintin në Ballkan”, thekson Gergely Barcza, nga Besh o Drom i Budapestit. “Çdo vend në Ballkan dhe në Lindjen e Mesme ka një muzikë të tillë popullore. Në Rumani quhet manele. Në Bullgari quhet chalga. Në Izrael, mizrahi. Unë luaj në grupin e këngëtarit më të famshëm të mizrachit në Izrael dhe më pëlqen shumë”, deklaron Barcza.

    “Më pëlqen ky lloj riciklimi tradicional, kur bëjnë muzikë popullore nga elementë tradicionalë”, ka shtuar ai. “Askush nuk thotë se tallavaja është muzikë tradicionale shqiptare. Ne e dimë se çfarë është muzika tradicionale shqiptare. Por nëse duam të kërcejmë, nëse duam të ndihemi mirë, ndoshta do të lëshonim tallava në vend të muzikës tradicionale”.

    Barbariq pajtohet me të: “Tallavaja është hit në çdo komunitet rom në Ballkan”. thotë ai. “Përbëhet nga kompozime të improvizuara, 30-40-minutëshe, ku këngëtari ngreh dolli për lumturinë e të porsamartuarve. Dhe pastaj ndoshta solisti, klarineta ose saksofoni ia thotë këngës prej një motivi”

    Atë e entuziazmon improvizimi lirik: “Këngëtari i këndon gjatë gjithë kohës familjes, të ftuarve, dhuratave. Një ‘këngë’ mund të zgjasë për një orë ose më shumë”.

    E popullarizuar në mesin e romëve nga Kosova dhe Maqedonia, tallavaja është marrë e inkorporuar në këngë nga dyshja ballkanike e Beogradit DJ ShazaLaKazoo dhe disa grupe të tjera progresive ballkanike. Por në pjesën më të madhe ajo nuk ka dalë shumë prej shtratit të subkulturës së muzikës rome.

    Etnomuzikologu slloven dhe eksperti i muzikës ballkanike, Svanibor Petan, thotë se fjala “tallava” buron nga fraza rome, “tel o vas”, që do të thotë “përdredhim nën krah”, që do të thotë lloji i mënyrës orientale belly dancing “çiftetelli” me lëvizje duarsh gjatë solokërcimit.

    Para se të ripërpunohej e përmirësohej, ishte një stil akustik i të kënduarit kryesisht të improvizuar në dasma të ndara rome, ku gratë kishin muzikantët e tyre dhe burrat të tyret. Zakonisht, muzikantët që performonin për gratë ishin burra homoseksualë që luanin me dajre.

    Këngëtarët u këndonin dasmorëve vargje improvizuese që kishin pak informacione për nusen dhe dhëndrin, apo dhuratat e bollshme që u jepeshin. Ata lavdëronin nusen dhe bukurinë e saj, duke improvizuar melodinë dhe kënduar tekste jashtë kornizave konvencionale, si ato dollitë xhamajkane reggae.

    “Tallavaja zakonisht i këndohej një qejflie”, ka spikatur profesoresha dhe antropologia kulturore e Universitetit të Oregonit, Carol Silverman. “Qejfliu mund të jetë një person që këndon. Më vonë, kur u fut në muzikën e dasmave në Kosovë, instrumentet u kthyen në qejf. Në një moment kërcimi bëhet më emocionues. Të ftuarit e dinë se ky është një moment improvizues intensiv”.

    Ndërkohë, këngëtarët nuk ishte e thënë të ishin homoseksualë dhe dajrja u zëvendësua me stintsajzerë, të cilët luanin në një stil minimalist, të ndyrë, me solo të shpejta rrufe që ngjanin me tingullin e zurnës (një klarinetë e turqizuar, e trumbetuar me pauza), por kryesisht karakterizohet nga ritme të ngadalta që i ngjanin darabukës. Të ftuarit e dasmës kërcenin vetëm, duke ngritur krahët lart, duke u byrytur me miqtë. Ose kërcenin me folklor, duke u lidhur në rreth krah njëri-tjetrit.

    Milan Gjuriq, muzikant beogradas nga grupi ShazaLaKazoo dhe etnomuzikolog, thotë se tingulli siç e njohim ne sot e ka origjinën në vitet 1990, kur muzikantët kaluan nga sazi, darabuka dhe zurna në sintet me sekuenca dhe mostra.

    Papritur, sinti mund të luante në vend të një orkestre të tërë. Për romët ruralë gjysmëurbanë nga Shqipëria ishte një instrument i mrekullueshëm dhe simbol statusi, një mjet i mahnitshëm teknologjik me të cilin organizatorët e dasmave donin të mahnitnin dasmorët.

    “Sinti ishte një hit absolut kur filloi të përdorej për herë të parë në vitet nëntëdhjetë”, thekson Henry Ernst i Asphalt Tango, një label muzikor kryesisht rom në Berlin.

    “Ishte sikur të shfaqej me një Porsche. Të gjithë e donin nga një. Pastaj grupet e dasmave u rritën zgjeruan me një bori, vokale, një saksofon. Shumë shpejt kishte grupe të vogla, me tre katër anëtarë, orkestra të vogla, kompakte. Grupet e muzikës me instrumente frymore mbetën jashtë loje!a) ishin të shtrenjta dhe b.) më nuk ishin në modë. Nuk përkonin me shpirtin e kohës.

    Sinti magjik në një garazh në Berlin

    Megjithatë, kjo është vetëm gjysma e historisë së muzikës bashkëkohore rome të Ballkanit. Luftërat e viteve 1990 në Ballkan çuan në grupe të mëdha refugjatësh romë që kërkonin azil në Evropën Perëndimore, veçanërisht në Gjermani. Atje, tërësisht nën radarin e mekanizmave dhe mediave të biznesit muzikor perëndimor, muzikantët romë formuan një lloj kulture paralele muzikore, po aq “underground” si çdo subkulturë rinore perëndimore e dikurshme.

    Romët e rinj, me prirje muzikore, tani në qytetet e Perëndimit, kishin me vete edhe traditat e tyre ballkanike brenda tyre – ndërkohë që dëgjonin atë që po ndodhte rreth tyre muzikalisht: muzikën hip-hop dhe rap.

    Ne jemi ulur në garazhin e Shekit në lagjen e Dasmës në Berlin, një nga ato pjesë të Berlinit ku mund të imagjinoni se në mënyrë të pashpjegueshme keni dalë nga kryeqyteti i Gjermanisë dhe keni hyrë në Ballkan.

    Të fshehura pas Badstrasse në një rrugicë të vogël të përbaltur përballë një dyqani bangladeshas që shet veshje grash me çmime të lira, ka një varg garazhesh të shkatërruara të drejtuara nga romë nga Serbia.

    Mbrëmjeve verore, pasi kryhen punët, nga radiot jehon muzika tallava dhe narodna dhe ish-jugosllavët e të gjitha besimeve dhe kombësive, vijnë të bëjnë qejf me Shekin, të pijnë slivovicë shtëpie, të hanë qebapë ose, në ditë të veçanta, të pjekin e hanë mish derri, rrethuar me fëmijë dhe me gugatjen e pëllumbave në kafaz. Këtu njeriu ka një ndjenjë të veçantë të humbjes kohe hapësire. Berlini duket shumë larg.

    Romët që rrinë në garazhin e Shekit në mbrëmjen e ngrohtë flasin një serbishte të vrazhdë dhe të ashpër. Sheki, me rrobat dhe trupin lyer me vaj motorik, me krahë të mëdhenj me tatuazhe, në gojë mban duçin e një Marlboroje të kuqe pa ndezur, duke treguar një mal anekdotash. Në derë ka një flamur të shtirë serb.

    Kur nuk merrej me makina, Sheki luante tallava në sint. E quanin “gishtat e artë të Serbisë”. Ai ishte pjesë e një kulture të tërë rome sinti në Ballkan, e cila përfshinte emra si Cita, Amza, Xhemajl dhe Erxhan.

    Tingulli i tyre elektronik ishte i krisur, maniak, oriental që shkonte në psikedelikun. Ashtu si Sheki, ata të gjithë përdornin sinta të vogël Casio sepse tastet ishin të vogla dhe mund të luanit rrufeshëm, duke i lëvizur duart lart e poshtë tasteve si të çmendur. Disa djem thanë se këta sinta po shkatërronin muzikën e vjetër të Ballkanit, duke nxjerrë nga loja instrumentet tradicionale – violinat e trumbetat. Por duke parë mënyrën se si Sheki luante me instrumentin e tij, mund të shihje se si sintin e zotëronte me trup e me shpirt.

    Aq më keq për pijet alkoolike, bëmat më të mahnitshme i bënte me instrumentin e tij, duke luajtur me një gotë rakie, shishe birre ose një tavëll, duke lodruar gishtat lart e poshtë në sint; luante me ballë, me hundë, me instrumentin e mbështetur në kokë, mes këmbëve, duke u ulur në tavolinë. Gjëra të mahnitshme: një lloj Jimi Hendrixi ballkanik i sintit.

    Ai luante në grupin Blue Tigers (Tigrat e Kaltër). Në fundjavë pas punës në garazh, mblidheshin Tigrat… me këpucë të bardha lëkure me majuce dhe xhaketa me kapuç dhe dragonj kinezë në shpinë; disa syresh me syze të errëta dielli, kapele dhe mustaqe; e aty-këtu shkëlqente ndonjë dhëmb ari.

    Nëse kishte një audiencë “gadjo” (jorome), ata luanin Kallashnikovin, Meseçinën, ndërsa Adnani, turku trakas nga Edirna, që punonte te Sheki, pinte një shishe raki dhe hidhej në dysheme. Mimo, boshnjaku, do t’i fërshëllente grupit dhe pastaj do të ngjitej dhe do t’ia hidhte dhjetë euro Shekit në ballë. Dhe xhazi rom do ta pushtonte garazhin e Shekit, si në ndonjë kafehane breglumi në Beograd, me britma, ulëritje dhe rënkime, derisa këngëtari njëherësh vajton me zërin e tij grykor me një stil oriental.

    Këto ditë, një hise e mirë e tallavasë më të mirë luhet jashtë vendit, kryesisht në Gjermani, destinacion për shumë romë kosovarë, serbë dhe maqedonas. Denis Saliov, i njohur ndryshe si Denorecords, është muzikant dhe producent me origjinë rome me rrënjë maqedonase, i cili e ka çuar tallavanë në Gjermani. Atje ai organizon një festë mujore tallava për romët dhe ballkanasit në zonën e Ruhrit, ku dalin artistë të njohur tallavaje që janë yje në skenën e tyre, por të panjohur për publikun në përgjithësi.

    “Fëmijët e mësojnë muzikën këtu në Gjermani”, ka theksuar Saliov. “Shkojnë në dasma, mësojnë muzikën. Sot, shumë të rinj janë të interesuar për këto valle të vjetra. Më parë, dikush mendonte, ‘Eh, kjo është më shumë për pleqtë.’ Por tani të rinjtë janë vërtet të interesuar”.

    Saliov ka një shpjegim të thjeshtë për suksesin e ndejave të tij. “Njerëzit vijnë tek ne, sepse e duan tradicionalen”, ka theksuar ai. “Dhe çfarë ndjeni:, qejf dhe jini krenarë”.

    Artikulli fillimisht është publikuar në gjuhën angleze në Balkan Insight.

    Përktheu nga gjuha angleze: Rexhep Maloku

  • Televizioni CNN i largon 200 punëtorë nga puna në kuadër të transformimit digjital

    Televizioni amerikan CNN ka bërë të ditur, më 23.01.2025, se po kryen një ristrukturim – duke përfshirë largimin e 200 punëtorëve nga puna, në kuadër të kalimit në operacione digjitale dhe role të reja televizive për personalitete, si: Wolf Blitz, Jake Tapper dhe Audie Cornish – raporton Agjencia amerikane e lajmeve AP.

    Është ristrukturimi më i guximshëm deri më tani në mandatin 18-mujor të shefit ekzekutiv, Mark Thompson, ish-drejtor ekzekutiv në gazetën prestigjioze “The New York Times” dhe transmetuesin britanik BBC. Ai është angazhuar nga kompania amë “Warner Bros. Discovery”, për të rikthyer fitimet në rënie të mediumit amerikan.

    Largimet nga puna përqendrohen në pjesën e biznesit televiziv të CNN-it, ku vlerësimi ka rënë pasi shikuesit po heqin dorë prej kabllorit dhe po kërkojnë burime të tjera lajmesh. Largimet do të kompensohen përfundimisht me punësimet të reja në sektorin digjital, ku “Warner Bros. Discovery” po investon 70 milionë dollarë – ka njoftuar CNN.

    “Ky nuk është manifestim i kursimit të shpenzimeve.” – ka deklaruar Thompson në një intervistë. “Ne në fakt po anojmë për rritje investimesh”.

    Largimet nga puna ose janë bërë ose pritet të bëhen në të gjithë industrinë e lajmeve. Vlerësimi i CNN-it ka pësuar goditje që nga zgjedhja e presidentit Donald Trump, kritik i kahershëm i rrjetit televiziv kabllor. CNN-i pati rreth 1.7 milionë shikues gjatë inaugurimit të Trumpit në fillimjavë – krahasuar me 8 milionë për inaugurimin e Joe Bidenit katër vjet më parë, megjithëse audienca mund të luhatet bazuar në qëndrimin politik të personit që do të inaugurohet.

    CNN-i pësoi gjithashtu një goditje financiare – mbetet e paqartë sa e madhe ishte – kur javën e kaluar një Gjykatë në Floridë e shpalli rrjetin përgjegjës për shpifjen e një veterani të marinës amerikane, në një storie që përfshinte një përpjekje të paguar për nxjerrjen e afganëve të rrezikuar pas pushtimit të Afganistanit nga talebanët. Rrjeti e zgjidhi çështjen përpara se Gjykata të vendoste plotësisht për dëmet.

    CNN-i njoftoi të enjten, më 23.01.2025, se po zhvillonte një produkt që do t’i lejonte konsumatorët të shikojnë videotransmetime të ngjashme me televizorin në çdo pajisje. Nuk është dhënë ndonjë datë se kur do të hidhet produkti në treg.

    Nën Thompsonin, CNN-i ka ridizajnuar dhe ofruar pa bujë elemente të reja në faqen e internetit CNN.com. Në fund të vitit të kaluar, televizioni ofroi abonim mujor prej 3.99 dollarësh dhe prej 29.99 dollarësh në vit për përdoruesit dhe po punon për nxjerrjen e produkteve të reja në internet në fusha, si: stili i jetesës, moti dhe sporti.

    Në disa aspekte, Thompsoni po përpiqet të bëjë në CNN çfarë bëri në gazetën Times, ku produktet e saj dixhitale modernizuan biznesin e së përditshmes. Shefat Ekzekutivë shpresojnë se komponenti i videove të CNN-it dhe audienca ndërkombëtare do të ofrojnë mundësi rritjeje – pa e kopjuar Times-in.

    Transformimi i CNN-it “nuk është dhe nuk mund të jetë një grup i vetëm ndryshimesh, por një proces investimi, eksperimentimi dhe përshtatjeje që do të zgjasë me vite” – ka deklaruar Thompson në një memo për stafin e CNN-it. “Objektivi ynë është i thjeshtë: të zhvendosim gravitetin e CNN-it drejt platformave dhe produkteve, ku vetë audienca po zhvendoset”.

    CNN-i po kursen në televizion me më pak staf dhe me transferim të disa prej operacioneve teknike në Zyrën qendrore në Atlanta.

    Rrjeti ka njoftuar tashmë një seri ndryshimesh në orarin e emisioneve: “Situation Room” e moderatorit veteran Blitzer do të zhvendoset nga koha e mbrëmjes në orën 10:00 të mëngjesit – sipas kohës së SHBA-së lindore – ku atij do t’i bashkohet Pamela Broën; Emisioni dyorësh i Tapperit do të fillojë në orën 17:00; Cornish me “CNN This Morning” do të nisë nga ora gjashtë e mëngjesit; Kasie Hunt do ta drejtojë emisionin e ri, “The Arena”, në orën 16:00 dhe Rahel Solomon e nis “5 Things”, në orën 5 të mëngjesit.

    Për momentin, jashtë kësaj skeme është lënë moderatori aktual i mëngjesit të vonë, Jim Acosta, partner i shpeshtë përplasjesh me Trumpin gjatë mandatit të tij të parë presidencial. Ai po negocion një emision të ri – ka konfirmuar televizioni CNN, pasi u raportua se ai nuk pranoi një emision të orëve të vonshme të natës.

    Përveç shkurtimeve të ashpra, sfida më e madhe e rrjetit televiziv mbetet depërtimi te mbështetësit e Trumpit, që rrjetin e konsiderojnë armiqësor. Shumë mbështetës, në fakt, kanë shprehur të enjten në internet gëzimin për pushimet nga puna në këtë televizion.

    “Jo vetëm që Trumpi është më i fortë se ndonjëherë në karrierën e tij politike, por ai edhe mund të ketë mbytur trashëgiminë mediatike, qysh e kemi njohur.” – shkroi moderatori dhe themeluesi i radios OutKick, Clay Travis në X.

    Thompson ka bërë të ditur se dëshiron që CNN-i të shquhet me gazetarinë e tij të fuqishme dhe për kontrollin e fakteve, me synimin që shikuesit të lihen të vendosnin vetë për çështjet. Ai ka spikatur se emisioni “Prime Time” i Abby Phillipit mbetet nga të paktat emisione informative kabllore, ku njerëzit me pikëpamje shumë të ndryshme mund të debatojnë çështje të ndryshme.

    “Unë mendoj se ne duhet të vazhdojmë me qetësi dhe durim punën tonë si gazetar.” – ka theksuar ai.

    Përgatiti: Rexhep Maloku – Kallxo.com

  • Kapelat “Kanadaja nuk është në shitje” bëhen virale pas kërcënimeve të Trumpit

    Kërcënimet verbale të Donald Trumpit ndaj Kanadasë po i shpaguhen një sipërmarrësi, pasi qasja grindavece e presidentit amerikan ia dha atij një ide.

    Liam Moneey, themelues i firmës së dizajnit në Otavë, ka reaguar me kapela me mbishkrimin “Canada is Not for Sale” (Kanadaja nuk është në shitje), si reagim ndaj kërcënimit të Trumpit për vendosje të tarifave dhe sugjerimeve që Kanadaja të bëhet shteti i 51-të i Shteteve të Bashkuara të Amerikës – raporton të premten, më 24.01.2025, Agjencia e lajmeve Reuters.

    Kapelat kanë rrokur vëmendjen e madhe, pasi kryeministri i Ontarios, Doug Ford po e mbante gjatë një takimi me kryeministrin kanadez, Justin Trudeaum dhe me Kryeministrat e tjerë javën e kaluar në Otavë, gjatë takimit për të diskutuar zotimin e Trumpit për t’i vendosur tarifa importeve kanadeze.

    Sipas Mooneyt, dhjetëra-mijëra kapela janë porositur online prej asaj paraqitjeje.

    Mooney ka thënë për Reutersin se i kishte dizajnuar kapelat si kundërpërgjigje kreative ndaj retorikës së presidentit Trump, me synimin për t’ia prerë udhën diskutimit politik me një mesazh nacionalizmi dhe uniteti.

    “Është një mundësi për t’i bërë njerëzit tok nga krejt shoqëria civile, pavarësisht prej bindjeve të tyre politike.” – ka thënë Mooney.

    Tarifat do ta dërrmonin ekonominë kanadeze dhe do të ngrehnin edhe çmimin e naftës e mallrave të tjera në Shtetet e Bashkuara.

    Trump ka kërcënuar me tarifa, në kohën kur Kanadaja po përballet me shkundje politike, me liderin liberal, Trudeau i cili pritet të japë dorëheqjen në mars, pothuajse një dekadë pas ardhjes në pushtet dhe opozitës konservatore që po prin në matjet e opinionit publik para Zgjedhjeve federale të sivjetme.

    Mooney ka thënë se ai dhe partneri i tij i biznesit i dizajnuan kapelat, pasi panë njërën prej intervistave të fundit të Fordit në Fox News. Moderatori i kishte kërkuar të shqyrtonte aneksimin – duke sugjeruar se do të ishte “privilegj” për Kanadanë që t’i bashkohej SHBA-së.

    Ford reagoi duke theksuar se Kanadaja nuk është në shitje.

    Trump duke folur nëpërmjet një videolidhjeje për Forumin Ekonomik Botëror në Davos në Zvicër të enjten ka thënë se ka kërkuar respekt nga Kanadaja. Ai më parë i ishte adresuar Trudeaut si “guvernator”.

    “Sovraniteti ynë kërcënohet kur nuk respektohet dinjiteti ynë.” – ka thënë Mooney. “Ne kemi aleatë dhe kemi miq anembanë botës, të cilët janë të gatshëm t’i përgjigjen thirrjes dhe të na mbrojnë dhe të na bashkohen”.

     

    Përgatiti: Rexhep Maloku – Kallxo.com