Ballina

Autor: Rexhep Maloku

  • Obezitetit i duhet një përkufizim i ri – thotë Raporti botëror

    Ekziston rreziku që shumë njerëz të diagnostifikohen si obezë kur nevojitet një përkufizim “më i saktë” dhe “i nuancuar” – thotë një Raport nga ekspertët globalë – shkruan BBC.

    Mjekët duhet të marrin në konsideratë shëndetin e përgjithshëm të pacientëve me yndyrë të tepërt, në vend që të matin vetëm Indeksin e Masës Trupore të tyre (BMI) – thotë Raporti.

    Ata me sëmundje kronike të shkaktuara nga pesha e tyre duhet të diagnostifikohen me “obezitet klinik”, por ata që nuk kanë probleme shëndetësore duhet të diagnostifikohen me “obezitet paraklinik”.

    Më shumë se një miliard njerëz vlerësohet se jetojnë me obezitet në mbarë botën dhe ilaçet për humbje peshe me recetë janë shumë të kërkuara.

    Raporti, i publikuar në revistën “The Lancet Diabetes & Endocrinology”, mbështetet nga më shumë se 50 ekspertë mjekësorë në mbarë botën.

    Ripërkufizimi

    “Obeziteti është një spektër.” – ka theksuar profesori Francesco Rubino, nga “King’s College” në Londër, i cili kryesoi grupin.

    “Disa e kanë dhe arrijnë të bëjnë një jetë normale, të funksionojnë normalisht. Të tjerët nuk mund të ecin mirë ose të marrin frymë mirë, ose janë të lidhur me karrige me rrota me probleme të rëndësishme shëndetësore.” – ka theksuar ai.

    Raporti bën thirrje për një “riformulim” të obezitetit që të bëhet dallimi midis pacientëve me një sëmundje dhe atyre që mbeten të shëndetshëm, por në rrezik të sëmundjes në të ardhmen.

    Aktualisht, në shumë vende, obeziteti përkufizohet si të kesh një BMI mbi 30 – një matje që vlerëson yndyrën e trupit bazuar në gjatësinë dhe peshën.

    Qasja në barna për humbje peshe si “Wegovy” dhe “Mounjaro” është shpesh e kufizuar për pacientët e kësaj kategorie.

    Në shumë pjesë të Mbretërisë së Bashkuar, Shërbimi Kombëtar i Shëndetësisë (NHS) kërkon gjithashtu që njerëzit të kenë një gjendje shëndetësore të lidhur me peshën.

    Por BMI-ja nuk zbulon asgjë në lidhje me shëndetin e përgjithshëm të pacientit, thuhet në Raport dhe nuk arrin të bëjë dallimin midis muskujve dhe yndyrës së trupit ose të llogarisë yndyrën më të rrezikshme rreth belit dhe organeve.

    Ekspertët argumentojnë për një model të ri që shikon shenjat e obezitetit që prekin organet në trup, të tilla si: sëmundjet e zemrës, gulçimi, diabeti i tipit 2 ose dhimbjet e kyçeve dhe ndikimin e tyre të dëmshëm në jetën e përditshme.

    Kjo tregon se obeziteti është bërë një sëmundje klinike dhe ka nevojë për trajtim medikamentoz.

    Megjithatë, njerëzve me “obezitet paraklinik”, në vend të ilaçeve dhe kirurgjisë, duhet t’u ofrohen këshilla për humbje peshe, këshillim dhe monitorim për të zvogëluar shanset e zhvillimit të problemeve shëndetësore. Edhe trajtimi mund të jetë i nevojshëm.

    “Trajtimi i panevojshëm”

    “Obeziteti është një rrezik për shëndetin, ndryshimi është se është gjithashtu sëmundje për disa njerëz.” – ka theksuar profesori Rubino.

    Ripërcaktimi i tij është i arsyeshëm, shtoi ai, që të kuptohet niveli i rrezikut në një popullsi të madhe, në vend të “pasqyrës së paqartë të obezitetit”.

    Raporti thotë se gjatësia e belit ose matja e drejtpërdrejtë e yndyrës, së bashku me një histori të detajuar mjekësore, mund të krijojnë pasqyrë shumë më të qartë se BMI-ja.

    Ekspertja e obezitetit të fëmijëve, profesoresha Louise Baur, nga Universiteti i Sidneit, e cila kontribuoi në Raport, ka theksuar se qasja e re do t’i lejojë të rriturit dhe fëmijët me obezitet “të kenë kujdesin më të duhur” – duke reduktuar numrin e mbidiagnostifikuar dhe trajtimin e panevojshëm.

    Në një kohë kur medikamentet që ulin peshën trupore deri në 20% po përshkruhen në shkallë të gjerë, Raporti shkruan se ky “riformulim” i obezitetit “është edhe më i rëndësishëm”, sepse “përmirëson saktësinë e diagnozës”.

    “Financim i kufizuar” 

    Kolegji Mbretëror i Mjekëve ka vlerësuar se Raporti ka vendosur një bazë të fortë “për trajtimin e obezitetit me të njëjtën ashpërsi mjekësore dhe dhembshuri si sëmundjet e tjera kronike”.

    Dallimi midis obezitetit paraklinik dhe atij klinik do të ishte “një hap jetik përpara” dhe “theksoi nevojën për të identifikuar dhe ndërhyrë herët” – duke ofruar kujdesin e duhur për pacientët, shëndeti i të cilëve tashmë është prekur rëndë, vlerëson Kolegji.

    Por, ka shqetësime se presioni mbi buxhetet e Shëndetësisë mund të nënkuptojë më pak para për ata në kategorinë “para-obezë”.

    Profesori Jim Mann, bashkëdrejtor i Qendrës Kërkimore të Diabetit dhe Obezitetit Edgar, në Otago, në Zelandën e Re, ka theksuar se theksi ka të ngjarë të jetë “në nevojat e atyre që përcaktohen si klinikisht të trashë” dhe financimi i kufizuar “ka shumë gjasa” që të përqendrohet për ta.

    Përgatiti: Rexhep Maloku – Kallxo.com

  • SHBA-ja heq Kubën prej listës së sponsorëve shtetërorë të terrorizmit

    Presidenti amerikan, Joe Biden do ta heqë përcaktimin e Kubës si sponsor shtetëror terrorizmi, si pjesë e një ujdie për lirimin e të burgosurve – ka bërë të ditur Shtëpia e Bardhë – raporton BBC.

    Menjëherë pas njoftimit, Kuba ka njoftuar se do të lirojë 553 të burgosur të arrestuar – të dënuar për “krime të ndryshme”. Shpresohet se në këtë ujdi do të përfshihen edhe pjesëmarrësit në protestat antiqeveritare të para katër vjetëve.

    Presidenti i zgjedhur, Donald Trump e kishte kthyer përcaktimin zyrtar të Kubës si sponsor terrorizmi në ditët e fundit të Presidencës së tij të parë më 2021 – duke ndaluar ndihmën amerikane dhe eksportimin e armëve për këtë vend ishullor.

    Por të martën – sipas kohës lokale amerikane – Administrata e Bidenit ka njoftuar se në një vlerësim të situatës “nuk ka më informacione” se shteti kuban sponsoron terrorizmin.

    Kuba ka vlerësuar se vendimi i Bidenit është “një hap në drejtimin e duhur”, pavarësisht “natyrës së tij të kufizuar”.

    “Vendimi i jep fund një mase specifike shantazhuese, që bashkë me të tjerat shkakton dëm serioz për ekonominë kubane, me efekt të ashpër në popullsinë.” – thuhet në deklaratën e shkruar të Ministrisë së Punëve të Jashtme të Kubës.

    Qindra të burgosur do të lirohen “gradualisht”, pas bisedimeve të ndërmjetësuara prej Kishës katolike – është thënë në një deklaratë të pastajme të diplomacisë kubane.

    Vendimi amerikan shihet si hap i rëndësishëm për normalizimin eventual të marrëdhënieve diplomatike ndërmjet të dy vendeve.

     

    Përgatiti: Rexhep Maloku – Kallxo.com

  • Koreja Jugore e arreston Presidentin e saj për kryengritje

    Yoon Suk Yeol i Koresë Jugore është bërë Presidenti i parë në detyrë që arrestohet, duke i dhënë fund një përplasjeje njëjavëshe ndërmjet prokurorëve dhe sigurimit të tij personal – raporton të mërkurën në mëngjes, më 15.01.2025, transmetuesi britanik BBC.

    Yooni, përpjekja e dështuar e të cilit për të shpallur gjendje të jashtëzakonshme e zhyti vendin në trazira dhe rezultoi me shkarkimin e tij në Parlament, po hetohet me akuzën për kryengritje.

    Megjithatë ai teknikisht është ende President, derisa Gjykata Kushtetuese të përcaktojë nëse shkarkimi ishte i vlefshëm.

    Hetuesit kanë përdorur shkallë dhe gërshërë për prerjen e telave gjemborë, në një mëngjes të acartë dimri, për ta arrestuar Yoonin, me Shërbimin Presidencial të Sigurisë (PSS), që kishte ngritur barrikada në përpjekje për ta pamundësuar arrestimin.

    64-vjeçari ka thënë se është pajtuar që të shkojë në Zyrën për Hetimin e Korrupsionin (CIO), për zyrtarët e lartë, për të shmangur gjakderdhjen. Në një xhirim prej tre minutash, Yooni ka thënë se do të bashkëpunojë me zyrtarët, megjithëse është kundër hetimit.

    Ai vazhdimisht ka pretenduar se fletarrestimi nuk është i ligjshëm. Yoon ka thënë se e ka parë me sytë e tij sesi autoritetet “pushtuan” perimetrin e sigurisë së shtëpisë së tij me ekipe zjarrfikësish.

    “Kam ndarë mendjen të dalë para CIO-s, megjithëse është një hetim ilegal, me qëllim që të parandalojë çfarëdo gjakderdhjeje të pandalshme.” – ka thënë ai.

    Më shumë se njëmijë policë dhe zyrtarë janë angazhuar në operacionin e hershëm të së mërkurës. Ishte përpjekja e dytë për arrestimin e tij.

    CIO, që po e heton Yoonin, më parë ishte munduar ta arrestonte atë më 3 janar.

    Zyrtarët kishin marrë fletarrestimin, pasi ai i kishte urdhëruar disa kërkesa zyrtare për t’u lajmëruar në Prokurori.

    Partia e Pushtetit Popullor e Yoonit e ka quajtur “ilegal” arrestimin. Lideri i saj, Kveon Seong-dong i ka përshkruar ngjarjet si aso “për të ardhur keq”.

    Në anën tjetër, lideri i Grupit Parlamentar të Partisë Demokratike në opozitë, Park Chan-dae ka thënë se arrestimi i Yoonit ka treguar se “drejtësia në Korenë Jugore është gjallë”.

     

    Përgatiti: Rexhep Maloku – Kallxo.com

  • Policia gjermane heton AfD-në për shpërndarje të broshurave që përngjajnë me “biletat e deportimit”

    Partia e së djathtës ekstreme, Alternativa për Gjermaninë (AfD), është përfshirë në një kundërthënie pasi ka shpërndarë broshura që përngjajnë me “biletat e deportimit” në qytetin Karlsruhe, ka raportuar të martën (14.01.2025) televizioni “Euronews”.

    Policia ka nisur një hetim ndaj degës lokale të partisë AfD në këtë qytet lidhur me posterët si “bileta deportimi” që shkaktuan kundërthënie para fushatës së zgjedhjeve të parakohshme parlamentare të 23 shkurtit.

    Broshurat, që bazohen në bileta aeroplani, po hetohen me dyshimin e nxitjes së urrejtjes racore, ka bërë të ditur policia për hetime penale në Karlsruhe. Ato paraqesin një biletë fluturimesh me logon e AfD-së në të me hollësi të manipuluar fluturimesh, me mbishkrimin “Ngritjet: Gjermani” dhe “destinacioni: vendi i sigurt i origjinës”.

    Në broshura, “AfD” është si porta e terminalit për nisje të fluturimeve, dhe në dy fjalitë pasuese shkruan: “Vetëm riemigrimi mund ta shpëtojë Gjermaninë” dhe “Edhe në vendlindje është mirë”.

    Mesazhet dhe broshurat kanë shkaktuar ankesa në mesin e publikut dhe të anëtarëve të partisë majtiste, E Majta, që kanë kërcënuar se do ta raportojnë degën e AfD-së për nxitje të urrejtjes.

    E Majta ka argumentuar se broshurat ishin shpërndarë qëllimisht në kuti postash të shtëpive me familje me të kaluar emigrante. Ato janë gjykuar si ksenofobe dhe me synim për të krijuar ndasi dhe urrejtje ndërmjet grupeve të ndryshme.

    Dega e AfD-së në shtetin e Baden-Vyrtembergut ka ngulmuar se broshurat kishin për qëllim të gjithë votuesit me një hise të madhe të tyre që jetojnë në Karslruhe, ka raportuar agjencia gjermane e lajmeve, DPA.

    Mediat gjermane kanë spikatur si fushatë të ngjashme me atë që ishte shtyrë përpara edhe prej Partisë Nacionaldemokratike të Gjermanisë (NPD), e riemërtuar si Heimat, më 2013.

    Atëherë, partia e djathtë ekstreme kishte shpërndarë bileta fluturimesh me mbishkrimin “Nga Gjermania – destinacioni vendlindja” në përpjekje për t’i dekurajuar kandidatët me një të kaluar emigrante që të garonin për deputetë. /“Euronews”

    Përgatiti: Rexhep Maloku/Kallxo.com

  • Zvicra neutrale do t’i bashkohet projektit të mobilitetit ushtarak të BE-së

    Zvicra do të bëhet anëtare e nismës së Bashkimit Europian për të lehtësuar mobilizimin e forcave dhe pajisjeve ushtarake, ku tashmë janë përfshirë edhe vende të treta si Mbretëria e Bashkuar, Shtetet e Bashkuara, Norvegjia dhe Kanadaja, ka raportuar të martën (më 14.01.2025) televizioni Euronews.

    Zvicra do t’i bashkohet projektit të mobilitetit ushtarak të BE-së që synon të sigurojë lëvizje të shpejtë dhe të pabujshme të personelit, pajisjeve dhe aseteve ushtarake pasi shtetet anëtare janë pajtuar të hënën që t’i dërgojnë shtetit helvetik ftesë zyrtare.

    Këshilli Federal i vendit neutral ka vendosur në gusht që Zvicra të marrë pjesë në nismën e BE-së dhe që ta heqë shiritin e kuq kur ushtritë e mobilizuara kalojnë përgjatë ose ndërmjet shteteve anëtare të BE-së, qoftë nëpërmjet hekurudhave, rrugëve, ajrit ose detit – por vendet anëtare ende duhet t’i japin dritën e gjelbër Holandës, koordinatore e projektit, që ta dërgojë letrën zyrtare me ftesën për shtetin helvetik.

    “Pjesëmarrja e Zvicrës në projekt përkon me parimin e neutralitetit, derisa nuk përbën ndonjë zotim legal ose de fakto ndaj mbrojtjes kolektive” – ka njoftuar Departamenti Federal i Mbrojtjes, Mbrojtjes Civile dhe Sportit (DDPS) në një deklarim për Euronews.

    Vendet e tjera, joanëtare të BE-së, si Shtetet e Bashkuara, Kanadaja, Norvegjia dhe Mbretëria e Bashkuar, janë gjithashtu pjesë e projektit Bashkëpunimi i Përhershëm i Strukturuar (PESCO), që është dizajnuar për të thelluar bashkëpunimin e mbrojtjes ndërmjet shteteve anëtare (hiq Maltën neutrale, që nuk merr pjesë në PESCO) dhe partnerëve të NATO-s.

    Nisma e Mobilitetit Ushtarak e BE-së vepron si një Schengen për forcat e armatosura. Projekti ua mundëson trupave të shteteve anëtare të përgjigjen më shpejt dhe me efektivitet ndaj krizave në kufijtë e jashtëm të bllokut ose më gjerë, si për operacionet e BE-së ashtu edhe për dislokimet në mjedise të tjera shumëpalëshe si NATO-ja, duke përfshirë reagimin me një njoftim të shkurtër dhe në shkallë të gjerë.

    Plani i Veprimit për Mobilitetin Ushtarak (2022-26) synon gjithashtu të forcojë gatishmërinë dhe qëndrueshmërinë e infrastrukturës së transportit si hekurudhat, rrugët, rrugët ujore dhe aeroportet që përdoren për qëllime civile dhe ushtarake.

    Pas ftesës së shteteve anëtare, Zvicra tani vetë duhet të bëjë një marrëveshje administrative për të formalizuar anëtarësimin. Modalitetet e bashkëpunimit do të përcaktohen në marrëveshjen administrative e padetyrueshme.

    Zvicra gjithashtu synon t’i bashkohet projektit të Federatës së Rrjeteve Kibernetike, të koordinuar nga Estonia që nga viti 2021, që të përmirësojë cilësinë e trajnimit për Forcat e Armatosura Zvicerane dhe për të thelluar ndërveprimin e tyre.

    “Dy projektet – Federata e Rrjeteve Kibernetike dhe Mobilitetit Ushtarak – ofrojnë mundësinë për të zgjeruar bashkëpunimin ndërkombëtar midis forcave të armatosura dhe kështu të forcojnë aftësitë kombëtare të mbrojtjes së Zvicrës dhe kontributin për sigurinë europiane”, ka thënë DDPS-ja për Euronewsin.

    Për momentin, Zvicra nuk ka ndërmend të marrë pjesë në projekte të tjera të PESCO-s, por mundësia nuk përjashtohet për të ardhmen./Euronews

    Përgatiti: Rexhep Maloku/Kallxo.com