William Walker, ish-ambasadori i Misionit të OSBE-së gjatë luftës në Kosovë, nuk e di ende se çka do ta presë Kosovën gjatë mandatit të presidentit amerikan, Donald Trump.
Walker tha se shumë njerëz kanë qeverisur në Amerikë në 25 vjetët e fundit, por shumë pak prej tyre i kanë kushtuar vëmendje Kosovës.
“Çfarë do të thotë për marrëdhëniet me Kosovën, nuk e di. Jam i brengosur, thellësisht i brengosur. Njerëz kanë ardhur gjatë 25 vjetëve në Departamentin e Shtetit. Njerëz të mirë, me qëllime të mira. Por, shumë pak prej tyre i kanë kushtuar vëmendje Kosovës. Diçka për të cilën duhet të krenohemi, për sa i përket mënyrës se si ishim të përfshirë 25 vjet më parë.” – tha Walker në një intervistë për KALLXO.com, gjatë vizitës së tij në “Reporting House”.
Walker shprehu një shqetësim që kosovarët dhe diaspora e Kosovës mendojnë se çkado që të ndodhë në Kosovë, Amerika do t’i shpëtojë si gjatë luftës.
“Një shqetësim që kam është se kosovarët këtu dhe kosovarët në diasporë mendojnë se nëse diçka nuk shkon, Amerika do të hyjë dhe do ta zgjidhë situatën si ne në vitet ’90-ta. Nuk do të ndodhë.” – tha ai.
Më 20.01.2025, Trump dha betimin si Presidenti i 47-të i Shteteve të Bashkuara të Amerikës.
Trump u rikthye në Shtëpinë e Bardhë pas fitores ndaj demokrates, Kamala Harris, e cila nuk ia doli të bëhej Presidentja e parë grua në Amerikë.
Republikani Trump 78-vjeçar ka siguruar votat e 270 anëtarëve të Kolegjit Elektoral, aq sa ishin të nevojshme për t’u bërë President. Trumpi e ka shpallur fitoren dhe ka paralajmëruar lidership të fuqishëm në Shtetet e Bashkuara të Amerikës.
Ndërkaq, Walker njihet për kontributin e tij në Kosovë.
Tmerrin që pa me sytë e tij në tokën e Reçakut, më 15.01.1999, Walker i ka vendosur në faqe libri, që dokumenton një nga masakrat më të përgjakshme nga lufta e fundit në Kosovë, të titulluar: “Reçak: Historia e një krimi lufte”.
Ish-ambasadori, William Walker e kishte parë nga afër krimin e kryer mbi civilët shqiptarë dhe ka pasur rol kyç për dokumentimin e Masakrës së Reçakut.
Në ditën kur Koalicioni për Familjen hapi fushatën zgjedhore me një tubim, mes shumë e shumë përkrahësish aty u pa edhe ish-shefi i Misionit Verifikues të OSBE-së në Kosovë, William Walker.
I pyetur se a do të thotë pjesëmarrja e tij mbështetje për Koalicionin për Familjen gjatë zgjedhjeve që do të mbahen më 09.02.2025, Walker tha edhe para 15 viteve pati marrë pjesë në tubimin e Lëvizjes Vetëvendosje.
“Së pari, nuk kam mbështetur partinë e Behgjet Pacollit. Po i tregoj botës që, hej, 15 vite më parë mbështeta Vetëvendosjen”- tha Walker në një intervistë për KALLXO.com.
“Erdha këtu gjatë periudhës së zgjedhjeve, shkova në tubimet e tyre fillestare, kur sapo ishin bërë parti politike”- shtoi ai, duke treguar edhe arsyen se pse shkoi në tubimet e Vetëvendosjes para 15 viteve: “Sepse po kërkonin të arrinin pushtetin përmes votës, që sipas meje është thelbi i demokracisë”.
I pyetur se a është i kënaqur në përfundim të mandatit të Vetëvendosjes, William Walker tha se tash pas katër vitesh dëgjon kritika të forta për kryeministrin Albin Kurtin, “mirë, kjo është demokracia”.
“Nuk mendoj që njerëzit po e vlerësojnë realisht çfarë po ndodh këtu politikisht. Behgjet Pacolli më tha që atëherë unë shkoja në tubimet e Vetëvendosjes vetëm për të treguar që mbështesja këdo që përpiqej të bindte popullin që vizioni i tyre për të ardhmen e këtij vendi meritonte një votë. Thjesht doja të thosha: Shikoni, jam këtu për të parë tubimin, nuk u bashkova me Vetëvendosjen atëherë, nuk po bashkohem as me partinë për Familjen”- shtoi Walker.
Fushata pёr zgjedhjet parlamentare nё Kosovё ka filluar zyrtarisht mё 11.01.2025.
Për njё muaj, partitë politike pritet të mbajnë tubime elektorale me qytetarët, për të fituar besimin e tyre në garën për zgjedhjet parlamentare të 09.02.2025.
Walker njihet për kontributin e tij në Kosovë në dokumentimin e Masakrës së Reçakut.
Tmerrin që pa me sytë e tij në tokën e Reçakut më 15.01.1999, Walker i ka vendosur në faqe libri që dokumenton një nga masakrat më të përgjakshme nga lufta e fundit në Kosovë të titulluar “Reçak: Historia e një krimi lufte”.
Ish-ambasadori Walker e kishte parë nga afër krimin e kryer mbi civilët shqiptarë dhe ka pasur rol kyç për dokumentimin e Masakrës së Reçakut.
Për të ardhur në pushtet, Koalicioni AAK-Nisma premton ndërtimin e një termocentral të ri me thëngjill, rritjen ekonomike deri në 7 për qind, shtimin e tatimeve të reja, pagën mesatare në 1 mijë euro dhe funksionalizimin e Aeroportit të Gjakovës.
Katër kandidatë për deputetë nga Koalicioni AAK-Nisma, premtojnë se me “Qeverinë Haradinaj”, zhvillimi ekonomik në vend do të rritet deri në 7 përqind, për sa kohë që paga mesatare do të bëhet 1 mijë euro.
Këto janë dy nga, siç i quajnë ata, ‘top-prioritetet’ e programit të tyre zgjedhor. Në planin e tyre është që ekonomia të rritet përmes sigurisë dhe stabilitetit në vend. Këtë synojnë ta arrijnë përmes anëtarësimit të vendit në NATO. Në këtë formë, këta kandidatë besojnë që investitorët e huaj nuk do të frikësohen që të vijnë për të investuar në Kosovë.
Në “Debat Përnime”, më 23.01.2025, kandidatët Arton Demhasaj, Smajl Latifi, Edmond Hoxha e Artan Nimani, premtuan edhe projekte të tjera që lidhen me ekonominë, energjinë dhe investimet në rajonin e Gjakovës.
Termocentral me thëngjill
Kandidati nga AAK-ja, Arton Demhasaj, cili para se të garojë për deputet ka qenë pjesë e shoqërisë civile, tha se koalicion e kanë në plan që të ndërtojnë një termocentral të ri me thëngjill, “që do të ndikojë në uljen e konsumit të energjisë elektrike dhe reduktimin e ndotjes së ambientit”.
Demhasaj beson se ndërtimi i këtij termocentrali do të bëhet për të ofruar një ambient të sigurt për investitorët e huaj dhe për të rritur zhvillimin ekonomik, gjë që sipas tij, do të ndikojë në uljen e konsumit të energjisë elektrike dhe reduktimin e ndotjes së ambientit.
“Kjo çështja e energjisë elektrike ka me u zgjidh sepse kemi paraparë një termocentral 500 MË, që ka me qenë me thëngjill, me standardet e teknologjisë me të re, e që ka me e reduktu edhe ndotjen e ajrit”- ka thënë Demhasaj.
Kandidati i AAK-së Arton Demhasaj. Foto: Naser Fejza/KALLXO.com
Se si do të sigurojnë mjetet financiare për ndërtimin e termocentralit, Demhasaj tha se me mbi 700 milionë euro sa ka blerë energji Kosova për katër vjet, mund të ndërtohet një termocentral i ri.
Ai nuk e ka përjashtuar mundësinë që ky projekt të realizohet përmes Partneritetit Publiko- Privat.
“Imagjinojeni 700 milionë euro me i pasë në dorë, d.m.th ti e ndërton një termocentral pa pasë nevojë për ndihmën e askujt. Kjo minimum ka me reduktu 50% ndotjen e ajrit”- tha Demhasaj.
Ai paralajmëroi se do të kthehen te çështja e gazit me SHBA-në, duke shpalosur me këtë rast dy ide të cilat mëtojnë t’i kthejnë në program qeveritar.
“E para është potenciali i ndërtimit të një termocentrali me gaz që poashtu mund të prodhojë deri në 500 MW energji elektrike dhe ideja tjetër është ose të shkohet në shpërndarjen e gazit nëpër ekonomitë familjare”- tha ai.
Ide tjetër që paraqiti ai është ndërtimi i pesë ngrohtoreve në pesë qendrat e mëdha: Prizren, Ferizaj, Gjilan, Mitrovicë dhe Pejë, që sipas tij, përgjysmon pothuajse nevojën e konsumit të energjisë elektrike.
Përveç kësaj, kandidati Edmond Hoxha tha se investimin e parë do të jetë rivitalizimi i Termocentralit “Kosova B”, që “të mundësojë rritjen e kapaciteteve edhe për 500 MW të tjera”.
Në lidhje me çmimin e energjisë elektrike, Demhasaj tha se Qeveria në kushte normale nuk mundet me marrë vendim për me e ulë çmimin, por as politika nuk duhet të ndikojë në institucione të pavarura si Zyra e Rregullatorit të Energjisë (ZRrE).
“Ne kemi tendenca që ZRrE-ja me qenë një institucion i pavarur dhe i pandikuar prej politikës. Kur ZRrE-ja ka me qenë e pavarur edhe e pandikuar politikisht, unë garantoj që vetë ZRrE-ja ka me u ulë me i analizu çmimet dhe ka me i ulë çmimet”- tha ai, duke fajësuar partinë në pushtet për ndikime politike.
Demhasaj premtoi se në mandatin e tyre do të ketë kontroll të derivateve, sepse sipas tij, 50% e ndotjes në Prishtinë nuk vjen nga Korporata Energjetike e Kosovës (KEK), por edhe nga veturat.
“Ajo që ne e kemi në program është për kategoritë e ndjeshme edhe veteranët edhe familjarët e dëshmorëve, familjet me asistencë sociale, që të kenë një reduktim të faturave të tyre të energjisë elektrike”- tha ai.
“Top- prioritetet”
Kandidati Edmond Hoxha tha se si pikë të parë në programin e tyre e kanë rritjen ekonomike deri në 7 për qind.
Kjo, sipas tij, realizohet duke filluar me investime publike prej mbi 1 miliard euro dhe duke i rritur ato deri në 1.5 miliard euro deri në fund të mandatit.
“Investimet e huaja direkte parashikohet të shkojnë deri në 2 miliardë euro, bashkë me investimet e sektorit privat”- tha ai.
Për investimet e huaja, Hoxha si zgjidhje e sheh anëtarësimin e Kosovës në NATO, në mënyrë që të krijohet siguri në vend. Zgjidhja e dytë, sipas tij, është që bizneset të shihen si partnerë e jo si armiq. Siç thotë ai, kjo ndikon në rritjen e investimeve direkte.
Ndër të tjera, Hoxha thotë se top- prioritetet e tyre janë investimet ne biznese të reja, paga mesatare deri në 1 mijë euro, pensione mbi 500 euro dhe mos të ketë pagë minimale nën 500 euro.
Kandidati i AAK-së Edmond Hoxha. Foto: Naser Fejza/KALLXO.com
Kandidati i AAK-së, Smajl Latifi i cili është kryetar i Rahovecit, tha se përmes Ligjit për investime strategjike dhe lehtësimit të procedurave burokratike mund të japin një impakt të fuqishëm për të përshpejtuar zhvillimin ekonomik.
E Arton Demhasaj theksoi se për të tërhequr investime të huaja, ndër të tjera duhet të zhvillohet infrastruktura, duke vlerësuar që autostrada e Dukagjinit është kyçe në këtë aspekt për shkak se lidhë shumë rrugë dhe si e tillë iu ndihmon investitorëve për bartjen e mallrave.
“Një autostradë e tillë që lidhë Mitrovicën me Prizrenin, potencialisht secilit investitor atje, i shkurtohet koha e transportit të mallrave e njëkohësisht edhe kostoja. Infrastruktura rrugore është tepër e rëndësishme tek investimet e huaja”- tha ai.
Demhasaj tha se investitorët e huaj nuk vijnë të investojnë nëse Kosova proklamohet si vend që rrezikohet nga lufta.
“Çështja e parë është siguria sepse investitorët e huaj nuk vijnë me investu në një vend që pikën primare nuk e ka sigurinë. Kjo çështje e sigurisë qysh në vitin e parë qeverisë ka me u rregullu. Ka me qenë një siguri e plotë dhe e përhershme që lidhet me anëtarësimin e Kosovës në NATO”- tha Demhasaj.
Element tjetër të rëndësishëm për zhvillimin ekonomik Demhasaj, e veçon funksionimin e mirëfilltë të sistemit të drejtësisë.
A ka oligarkë dhe kartele në Kosovë?
Kandidatët për deputetë nga Koalicioni AAK-Nisma nuk besojnë që në Kosovë ka oligarkë dhe kartele që ndikojnë në lëvizjen e çmimeve në treg.
Hoxha tha se nuk ka oligarkë në Kosovë, por që nga ana terminologjisë përdoret gabim për qëllime propagandistike, duke shënjestruar kështu Lëvizjen Vetëvendosje.
Ai kritikoi qasjen e partisë në pushtet ndaj bizneseve.
“Aleanca për Ardhmërinë e Kosovës dhe Koalicioni për Kosovën Fituese bizneset do t’i shohë si partnerë. Të gjitha informacionet që do të mblidhen nga biznesi do të përdoren për bashkëpunim dhe për rritjen e ekonomisë së vendit”- tha ai.
Hoxha tha se ligji në Kosovë është i qartë dhe se ka institucione përkatëse që janë të trajnuara mirë, që do të ndërhynin në rast se ka kartele.
“Ne jetojmë në një ekonomi të tregut ku është e pamundshme që bizneset me vetëdije të plotë me kriju kartele e aq ma pak kur kjo është joligjore. Asnjë biznes i madh ose i vogël nuk do të rrezikonte rënien ndesh me ligjin, kur ligji është i qartë”- beson ai.
Ai tha se AAK-ja është koncept i djathtë dhe nuk do të përzihet në çështjet e mikro-menaxhimit të bizneseve.
“Nuk mund të paramendojmë që bizneset në mënyrë kartelore t’i përcaktojnë çmimet sepse ekonomia e tregut është e pamëshirshme në kuptimin e konkurrencës. Prandaj bizneset mundohen të performojnë sa më mirë që të jenë më afër klientëve”- tha ai.
Se a ka kartele në Kosovë, Smajl Latifi përgjigjen e kolegut të tij e quajti “principal”.
Latifi tha se nëse ka kartele përgjigjen duhet ta jap Prokuroria Speciale e Kosovës, Agjencia Anti-Korrupsion dhe Administrata Tatimore e Kosovës.
“Nëse makiatos po i rritet çmimi, ATK-ja mund të pyes atë pronar të asaj kafeterie se a e ka kuponin fiskal a jo. Ekonomia e tregut rregullohet përmes ofertës dhe kërkesës”- tha ai.
Latifi premtoi se detyra e Qeverisë do të jetë që të krijojë politika që i japin fuqi zhvillimit ekonomik përmes lehtësirave fiskale, luftimit të evazionit fiskal dhe përmes shtimit të investimeve në infrastrukturë publike.
Nëse Koalicioni AAK-NISMA vjen në pushtet parasheh të bëj tatimin mbi karbonin, tatimin mbi luksin dhe ndotjen, tatimin mbi transaksionet dhe tatimin mbi shitjet online.
Kandidati Arton Demhasaj, tha se të tilla politika kanë edhe në vende e tjera.
“Secili shtet veç ka vendos tatim mbi karbonin … Por kjo duhet të bëhet me bazë ligjore. Ka me pasë edhe ulje të tatimit që paguhet për energjinë elektrike”- tha Demhasaj.
Për tatimin për ndotjen, Demhasaj tha se kushdo që shkakton ndotje, apo që vërtetohet një nivel i ndotjes së shkaktuar, kur të vendosen premisat ligjore, do të caktohet një taksë.
Trefishim i subvencioneve dhe ndërtim i qendrave të skijimit
Duke qenë një nga kryetarët e komunave më prodhuese në Kosovë, asaj të Rahovecit, Smajl Latifi, si sektor të rëndësishëm që ndikon në rritjen e zhvillimit ekonomik e konsideron edhe zhvillimin e bujqësisë në Kosovë.
Latifi premtoi se si koalicion kanë paraparë rritjen e subvencioneve në sipërfaqe dhe rendimente.
“Efektet e punës në bujqësi mund të ndikojnë në rritjen e Bruto Produktit Vendor. Ne kur i rrisim subvencionet, kur i hapim më shpesh thirrjet për grante që të fitojnë projekte në partneritet me qeverinë, me Agjencinë për Zhvillimin e Bujqësisë, sigurisht që do të jetë lehtësi për ta”- tha Latifi.
Ai tha se Ministria e Bujqësisë duhet të marr shembull nga Rahoveci se si trajtohet sektori i bujqësisë.
Trajtimi i sektorit të bujqësisë me prioritet, sipas tij, përveçse do t’i përmbushte nevojat e Kosovës, do mundësonte që produktet vendore të jenë konkurruese në rajon.
“Bujqit e Kosovës nuk i kanë marr subvencionet edhe pse aplikimet kanë ndodh në shkurt të vitit që shkoj. Ne hapim thirrje rrallë për grante. Ne po mendojmë që të hapim çdo vit thirrje për grante, e dy herë në vit për mbjelljet e kulturave pranverore, e mbulim më të madh me serra e stalla”- tha Latifi.
Buxhetin aktual për bujqësinë, Latifi e konsideron si shumë të ulët për t’i mundësuar prodhimtarëve në Kosovë që të sundojnë në treg të Kosovës, e le më me gjerë.
”Ju them të drejtën pak mbi 90 milionë është buxheti për bujqësi për këtë vit, për mallra dhe shërbime (katër milionë e 800 mijë), investime kapitale (4 milionë e gjysmë), në grante subvencione dhe transfere (74 milionë), që do të thotë që është aq buxhet i pamjaftueshëm sa ne nuk mund të jemi konkurrentë”- tha ai.
Kandidati i AAK-së Smajl Latifi. Foto: Naser Fejza/KALLXO.com
Sipas tij, e keqja më e madhe është që prodhimet e Kosovës janë shumë më të mira, cilësore, e të kërkuara, por janë të mbisunduara në treg nga prodhimet që importohen.
Latifi premtoi trefishim të mbështetjes për fermerët në katër vitet e para të mandatit dhe se do të marrin iniciativa konkrete për ta balancuar fermerin kosovar me atë të shteteve fqinje.
“Ka disa pengesa që ne mund t’i trajtojmë me udhëzime të veçanta, me akte nënligjore, në mënyrë që fermeri jonë të jetë i qasshëm në fonde të Kosovës, por të jetë i qasshëm edhe në fondet me donatorët e jashtëm”- tha ai.
Arton Demhasaj tha se kanë paraparë 1 miliard euro investime për bizneset e vogla, apo nga 250 milionë për çdo vit.
Një pjesë e produkteve vendore, sipas tij, ka nevojë për një kontroll të cilësisë. Për këtë, ai tha se kërkohet fushatë vetëdijësuese që ato produkte t’i kenë standardet e BE-së.
Ai përmendi edhe sektorin e turizmit, duke fajësuar qeverinë e kryeministrit Albin Kurti se e “ka harruar që ekziston”.
“Imagjinojeni kjo qeveri e ka ndalë edhe një rrugë që ka qenë t’u u ndërtu, rruga Deçan-Plavë që e ngjallë turizmin e asaj pjese. Ka qenë një prej projekteve më të rëndësishme të zhvillimit të turizmit, sidomos në pjesën e Bjeshkëve të Deçanit”- tha ai.
Në program, Demhasaj tha se kanë paraparë ndërtimin e tri qendrave të skijimit: një që lidhet me Deçanin në Bjeshkën e Belegut; e dyta që lidhet me Bjeshkën e Rugovës; dhe e fundit me Bjeshkët e Sharrit.
Funksionalizimi i Aeroportit të Gjakovës
Në programin zgjedhor të Koalicionit AAK-Nisma është edhe funksionalizmi i Aeroportit të Gjakovës.
Kandidati nga Gjakova, Artan Nimani i cili më parë ka qenë rektor në Universitetin e Gjakovës, premtoi se në mandatin e tyre qeverisës kanë për qëllim që ta përdorin Aeroportin e Gjakovës si aeroport alternativ, për të mundësuar zhvillimin ekonomik të Kosovës.
Nimani nuk dha shifra se sa i kushton një gjë e tillë buxhetit, duke thënë se njëherë e kanë planifikuar vetëm ridizajnimin e tij.
Një premtim tjetër që dha Nimani është modernizmi i sistemit të ujitjes për një pjesë të madhe të këtij rajoni.
Kandidati i AAK-së Artan Nimani. Foto: Naser Fejza/KALLXO.com
“Modernizimi i sistemit të ujitjes që po ashtu më shumë e mbulon pjesën lindore Prizren-Rahovec, por edhe pjesën tjetër të Gjakovës, pasi që vetë shpërndarja e tyre si burim e ka Liqenin e Radoniqit”- tha Nimani.
Nimani tha se kanë paraparë edhe funksionalizimin e hekurudhës mes Kosovës dhe Shqipërisë, investime në infrastrukturën rrugore, përfundimin e autostradës së Dukagjinit, asaj të Gjilanit, autostradës për Merdarë dhe rrugëve të tjera që kanë mbetur të papërfunduara.
Përvoja e Aleancës në pushtet
Në Zgjedhjet e fundit të vitit 2021, AAK fitoi 7.07% të votave. Me këtë zuri 8 ulëse në Kuvendin e Kosovës.
Ramush Haradinaj në vitin 2005 ishte për tre muaj Kryeministër i Kosovës. Në atë kohë, ai dha dorëheqje pas 100 ditësh qeverisjeje, pasi u akuzua nga Tribunali i Hagës për “krime lufte”.
Kjo parti e mori pushtetin edhe njëherë në vitin 2017, por kësaj radhe në koalicion me Partinë Demokratike të Kosovës dhe NISMA-n, i njohur si PAN. Qeveria Haradinaj e filloi mandatin më 09.19.2017, pas humbjes së Isa Mustafës dhe zgjati deri më 3 shkurt 2020, pas humbjes në Zgjedhjet parlamentare të vitit 2019.
Qeveria Haradinaj ishte formuar gjatë një seance maratonike në Kuvendin e Kosovës, me 61 vota – minimumi që i duhet një Qeverie për ta marrë besimin e deputetëve.
Votimi i Ekzekutivit kosovar ishte mundësuar falë votave të deputetëve të subjektit politik nga radhët e komunitetit serb, Listës Serbe, e cila u largua më vonë nga Qeveria. Rrjedhimisht, kjo bëri që koalicioni qeverisës që përbëhej nga PDK-AAK-NISMA të mos i ketë votat e duhura për vendimmarrje në Kuvendin e Kosovës.
AAK në Zgjedhjet e 9 shkurtit 2025 garon në koalicion me Nismën, Konservatorët, Forumin Intelektual E30 dhe me Listën Ideali.
“Debat Përnime” është format i cili do të transmetohet për një muaj rresht deri një ditë para Zgjedhjeve parlamentare të 9 shkurtit 2025. Kandidatët për deputetë nga partitë politike garuese, përveç që prezantojnë Programin e tyre, përballen me pyetjet e Jeta Xharrës, kryeredaktorit të KALLXO.com, Kreshnik Gashit dhe Visar Prebrezës nga “Krypometër”.
Lëvizja Vetëvendosje (LVV) ka zgjedhur që gjatë fushatës për Zgjedhjet e 9 shkurtit të mos marrë pjesë në disa nga mediat në Kosovë. Kjo parti e ka arsyetuar mospjesëmarrjen në emisionet politike të shfaqura në mediume të caktuara, me pretendimin se gjoja ato media janë në pronësi të oligarkëve. RTV Dukagjini është në listën e këtyre mediave të “piketuara” nga LVV, e pikërisht në këtë televizion transmetohet emisioni “Debat Përnime” – prodhim i KALLXO.com.
Mirëpo, për dallim nga partia në pushtet, partitë e tjera opozitare kanë pranuar të marrin pjesë në këtë Debat dhe t’u përgjigjen pyetjeve të gazetarëve të Kallxo-it.
Në hapje të Debatit të parë zgjedhor, në kuadër të “Debat Përnime”, Jeta Xharra ka deklaruar se askush në KALLXO.com nuk është pasanik, milioner, e le më oligark.
“Ne kemi qenë në RTK e na kanë largu prej RTK-së, saktë sepse kemi raportuar qysh oligarkët e kanë zhvat shtetin.” – ka theksuar ndër të tjera, Xharra.
E, për kandidatët e LVV-së që kanë refuzuar të marrin pjesë në Debat, ajo e ka dhënë “diagnozën”: Politikus Arrogantis Totalis Mendjemadhijensis!
Partia Demokratike e Kosovës (PDK) premton digjitalizimin e Sistemit Shëndetësor, rritjen e pagave të mjekëve për 50%, themelimin e Qendrës për Trajtimin e Personave të Varur nga Narkotikët dhe Alkooli, si dhe barna falas për personat me sëmundje kronike. Nëse vjen në pushtet, kjo parti zotohet se do të themelojë edhe Memorialin e Gjenicidit dhe do të bëjë investime qindra-milionëshe në Rajonin e Prishtinës.
Nëse i fitojnë votat e mjaftueshme për të qeverisur në vend pas Zgjedhjeve të 9 shkurtit 2025, kandidatët për deputetë nga radhët e PDK-së zotohen se do të dyfishojnë buxhetin për Shëndetësinë, ta themelojnë Qendrën për Trajtimin e Personave të Varur nga Alkooli dhe Narkotikët, si dhe do ta krijojnë Sistemin Kombëtar të Emergjencave Mjekësore.
Me kandidat për kryeministër, Bedri Hamzën, PDK-ja e cila për një kohë të gjatë kishte udhëhequr Ministrinë e Shëndetësisë premton se nëse rikthehet në pushtet do ta transformojë Sistemin Shëndetësor.
Përveç për Shëndetësinë, pjesëmarrësit e kësaj partie në “Debat Përnime”, më 22.01.2025, premtuan se nën “qeverisjen e PDK-së” do të përfundohen magjistralet për Pejë, Gjilan, Mitrovicë dhe Podujevë dhe do të themelohet Muzeu i Gjenocidit në Prishtinë.
Kandidatët e PDK-së për deputetë. Foto: Naser Fejza/KALLXO.com
Prioritetet e PDK-së në Shëndetësi
Kandidatja për Deputete, Mimoza Ahmetaj, me profesion stomatologe, e cila më parë ka qenë deputete dhe ambasadore, thotë se PDK-ja si plan kryesor e ka zgjerimin e gamës së të gjitha shërbimeve shëndetësore, rritjen e cilësisë së shërbimeve për pacientët dhe lehtësimin e barrës financiare që bie mbi pacientët.
Ahmetaj thekson se si PDK synojnë që të përmirësojnë infrastrukturën ekzistuese të institucioneve shëndetësore dhe t’i avancojnë Qendrat Klinike e Spitalet – duke i modernizuar me pajisje të teknologjisë së fundit.
“Objektivë e Partisë Demokratike të Kosovës është që të ofrojmë barna falas për të gjithë pacientët që vuajnë nga sëmundjet e ndryshme kronike, në mënyrë që ta lehtësojmë situatën e tyre materiale dhe ballafaqimin me sëmundjen.” – tha ajo.
Kandidatja për deputete, Mimoza Ahmetaj nga PDK. Foto: Naser Fejza/KALLXO.com
Pa specifikuar se çka do të bëjnë për fëmijët me autizëm, ajo tha se synojnë që ta kenë një Program edhe për qytetarët të cilët vuajnë nga problemet në të folur e që kanë nevojë për logopedë.
“Ne synojmë po ashtu që në kuadër të Programit të ofrojmë edhe kujdesin paliativ, për të gjithë ata të sëmurë që për një kohë të gjatë janë të palëvizshëm. Do të mundohemi që përmes ekspertëve tanë shëndetësorë të profileve të ndryshme të ofrojmë kujdes, në mënyrë që gjendja e tyre të lehtësohet.” – tha Ahmetaj.
Në Program, sipas saj, e kanë edhe krijimin e Qendrës për Trajtimin e Kategorive që Vuajnë nga Varshmëria ndaj Alkoolit apo Përdorimi i Narkotikëve.
E pyetur se a do t’i shkarkojnë të emëruarit në Shërbimin Spitalor Klinik dhe Universitar (SHSKUK) gjatë qeverisjes Kurti, ajo tha se nuk do të marrin mandatin që të përjashtojnë dikë nga institucioni, por se të gjithë zyrtarët pavarësisht pozitës dhe funksionit do të vlerësohen mbi bazën e performancës që kanë.
“Ne do të kemi ndryshime, aty ku ka nevojë në mënyrë që të përmirësohet performanca.” – është shprehur ajo.
Buxheti për barnat
Buxhetin për Shëndetësinë PDK-ja synon që ta dyfishojë.
Buxheti i plotë për Shëndetësi për vitin 2025 është mbi 75.3 milionë, apo rreth 2.8 milionë euro më shumë se sa në vitin paraprak.
“Ne në start, me rishikimin e buxhetit për vitin 2025, menjëherë do ta rrisim buxhetin, në mënyrë që sadopak të ndihmojmë qytetarët.” – tha Ahmetaj.
Ajo deklaroi se “nën qeverisjen e PDK-së”, barnat do të mbërrijnë lehtë nga depoja deri te pacienti, pasi që e kanë në plan ta digjitalizojnë Sistemin Shëndetësor, si pjesë e Sistemit Informativ Shëndetësor (SISH). E, për sa kohë mendojnë ta bëjnë këtë gjë – nëse arrijnë të qeverisin – ajo nuk dha afate me arsyetimin “se më vonë mund të ma përmendni si argument”.
“Në këtë aspekt mendojmë që planifikimin ta bëjmë se sa pacientë i kemi pasur sivjet në trajtim për sëmundje të caktuara – informata të sakta që merren nga institucionet shëndetësore. Ne do të mund të planifikojmë për vitin e ardhshëm se sa kemi nevojë. Duke planifikuar do të bëhet edhe përpilimi i Listës esenciale të barnave se për çka kemi nevojë.” – tha ajo.
Përveç këtyre, Ahmetaj tha se e kanë në plan edhe krijimin e Sistemit Kombëtar të Emergjencave Mjekësore, që nënkupton që “përmes pajisjeve të ndryshme medicinale, por edhe helikopterëve, të kemi qasje në rast të krizave apo fatkeqësive të ndryshme”.
Një objektiv tjetër që e kanë në plan, ajo tha se është nxitja e prodhimit vendor e produkteve farmaceutike.
“Produktet farmaceutike kryesore në tregun e Kosovës vinë nga importi – gjë që e rrit enorm çmimin e produkteve të tilla dhe normal që është vështirë të ballafaqohemi me blerjen e produkteve të tilla.” – tha ajo.
Kandidati tjetër për deputet, Fatbardh Rexha, me profesion kirurg, beson që i gjithë transformimi i Sistemit Shëndetësor do të arrihet përmes funksionalizmit të Sistemit të Sigurimeve Shëndetësore, digjitalizimit të Sistemit Shëndetësor apo Sistemit Informativ Shëndetësor, si dhe aplikimit të protokoleve mjekësore për profesionistët shëndetësorë.
“PDK synon që përmes buxhetit të saj të rritë edhe gamën e shërbimeve shëndetësore. Po flasim për një qasje, në të cilën planifikohet që në katër vjetët e ardhshme nga buxheti i Kosovës të investohen rreth 1.5 miliardë euro në Shëndetësi; shto këtu, edhe dyfishimin e buxhetit sa i përket furnizimit me barna.” – tha ai.
Kandidati i PDK-së, Fatbardh Rexha. Foto: Naser Fejza/KALLXO.com
PDK-ja e vlerëson se Kosovës i duhet një Ligj i tillë për Rregullimin e Çmimit të Barnave – duke u siguruar që çmimi i barnave të jetë koherent në raport me çmimet e tregut në vend.
“Tregu i barnave duhet të rregullohet konform tregut në Kosovë dhe jo të merren si referencë tregjet e tjera dhe pastaj ato të aplikohen në Kosovë.” – tha ai në lidhje me Ligjin për Barnat.
Ministria e Shëndetësisë, më 23.12.2024, ka publikuar Listën e çmimeve të barnave me detyrim të zbatimit në tregun e Kosovës nga data 01.02.2025.
Përcaktimi i çmimeve të barnave bëhet duke u bazuar në Ligjin për Çmimin e Produkteve Medicinale, i cili e parasheh edhe metodologjinë, e cila thotë se bazë e përcaktimit të çmimit është metodologjia e çmimeve referente të jashtme, të cilat janë Shqipëria, Maqedonia e Veriut, Mali i Zi, Kroacia dhe vendi i origjinës së produktit.
Paragrafi 10 i Nenit 9 të Ligjit thotë se “Çmimi me shumicë përbëhet nga vlera e marzhës së qarkullimit me shumicë e shpenzimeve të tjera vartëse, jo më shumë se 7.5%, që llogaritet duke i shtuar çmimit të importit CIP marzhën e qarkullimit me shumicë dhe shpenzimet e ndërlidhura, por jo më shumë sesa vlera e kalkuluar – sipas Paragrafëve 5, 6, 7 apo 8 të këtij Neni”.
Mbikëqyrja e institucioneve shëndetësore?
Me profesion kirurg ortoped, kandidati për Deputet, Pleurat Sejdiu, i cili është drejtor i Odës së Mjekëve të Kosovës, thotë se qëndrimi i parë i PDK-së është zbatimi i pakompromis i ligjeve.
Sejdiu thotë se PDK-ja beson në vetëinspektim, vetërregullim dhe vetëauditim të brendshëm, e jo në inspektime.
“Inspektimi është i brendshëm – gjë që është i paraparë me ligj… Inspektorati Qendror të jetë i pavarur, e jo pjesë e një Ministrie…” – tha ai, duke e lakuar emrin e ish-ministrit të Shëndetësisë, Uran Ismajli, i cili e pati nisur auditimin e brendshëm.
Për shtimin e inspektorëve të Shëndetësisë, Mimoza Ahmetaj thotë se një gjë e tillë kërkon kohë. Sipas saj, më lehtë mund të flitet për ndërtimin e një Spitali, për një, dy ose tre vjet, sesa për Inspektoratin shëndetësor, i cili është “proces në vazhdimësi” që kërkon të investohet në kuadro.
Kandidati i PDK-së, Pleurat Sejdiu. Foto: Naser Fejza/KALLXO.com
Për disiplinimin e stafit shëndetësor, të cilët shfrytëzojnë kohën e punës në institucionin publik duke punuar në Klinika private, Pleurat Sejdiu tha se kjo çështje është hiperbolizuar, pasi që asgjë nuk i ndalon menaxherët që ta bëjnë kontrollin e personelit – nëse ka nevojë.
“Orari është orar dhe brenda saj është Drejtori apo Menaxheri i parë, që duhet të di çdo gjë. Është vetëm çështje e vullnetit politik, i atyre që drejtojnë dhe ta rregullojnë këtë çështje.” – tha ai, duke shtuar se nuk kanë çfarë të bëjnë tjetër përpos zbatimit të ligjeve ekzistuese.
Sipas tij, çelësi është te bartja e përgjegjësisë te menaxherët, që do duhej të ishin përgjegjës, e jo të bëhet mikromenaxhim nga niveli i Ministrisë, apo SHSKUK-së.
“Nëse do menaxhmenti ta zë peshkun në rrjetë është shumë kollaj. Vetëm a duan -nëse ka peshk të tillë.” – tha ai.
Përkitazi me supremacinë e Klinikave private ndaj Sistemit Publik Shëndetësor, Sejdiu thotë se duhet që të fillojë çështja e licensimit dhe akreditimit të institucioneve publike.
Sipas tij, ajo çfarë ka ndodhur deri më tani është mesazhi i dhënë te pacienti nga niveli politik – gjë që nuk duhet. Zgjidhje, sipas tij, është të bëhet akreditimi apo një Kornizë e Kontrollit.
Ndërsa, për zvogëlimin e Listës së pritjes të pacientëve për operime në institucionet publike, Sejdiu tha se ndikojnë tre faktorë: mungesa e stafit të mjaftueshëm të profesionalizuar, mungesa e shërbimeve në nivel rajonal dhe koncentrimi i pacientëve vetëm në Prishtinë.
“Te një pjesë e shërbimeve që duhet të kryhen në Spitale rajonale mungojnë furnizimet bazike të atij Spitali – gjë që e ngarkon nivelin terciar. [Si rrjedhojë] shumica e intervenimeve janë në pritje. Atëherë ndodh që i jepet prioritet një traume dhe shkaktohen këto pritje.” – tha ai.
Sipas tij, duhet të bëhen investime në shërbime të ndryshme edhe në Spitalet e tjera rajonale dhe të bëhet risistematizimi i forcës së punës.
Parandalimi i ikjes së mjekëve nga Kosova
Pleurat Sejdiu thotë se Kosovës nuk i duhet një Qendër e Re me vlerë 500 milionë euro, në vend të Qendrës Klinike dhe Universitare të Kosovës (QKUK), përderisa çelësi i mbajtjes së mjekëve në Kosovë është investimi në resurse njerëzore. Projekti për Qendrën është i Lidhjes Demokratike të Kosovës – si një ndër premtimet më të mëdha nëse kjo parti vjen në pushtet.
Megjithatë, Sejdiu thotë se Kosova i ka rreth 600 mjekë pa punë, të cilët, sipas planit të tyre, do të sistematizohen.
“Këta mjekë do të punësohen qoftë si mjekë në Klinikë, në Repartet Rajonale apo në Qendra të Mjekësisë Familjare.” – tha ai.
Sejdiu theksoi se rreth 110 mjekë largohen nga vendi nga 170 sa diplomojnë. E gjitha, sipas tij, shkaku i papunësisë.
“Ata kur shkojnë në Gjermani, shkojnë si mjekë në Repart. Përgatiten për fazën e dytë të shkollimit specialistik. Pra, është një fazë përgatitore, por njëkohësisht japin shërbime në Sistem.” – tha ai.
Ndërsa, Mimoza Ahmetaj, zgjidhje për ikjen e mjekëve e konsideron rritjen e pagave, ashtu siç ka thënë kandidati për kryeministër, Bedri Hamza për 50% në vitin e parë.
“Të mos jetë paga arsyeja, pse ata ikin nga vendi.” – tha ajo.
Ndërsa, Fatbardh Rexha tha se nën qeverisjen e PDK-së do të investohet në funksionalizimin dhe modernizmin e Spitaleve Rajonale dhe rrjedhimisht edhe në Qendrën Klinike dhe Universitare të Kosovës.
Plani i PDK-së për sigurimet shëndetësore
Përmes Fondit për Sigurime Shëndetësore, kandidati Fatbardh Rexha synon që të ofrohen shërbime shëndetësore, të mbulohen ato, të rimbursohen shërbimet për kategoritë e caktuara dhe të rimbursohet deficiti me shërbime shëndetësore.
Rexha thotë se sigurimet shëndetësore janë obligative për funksionimin e mirëfilltë të Sistemit Shëndetësor. Sipas tij, baza legjislative ekziston, por si top-prioritet e kanë që të bëjnë funksionalizmin e tyre.
Megjithatë, ai nuk dha ndonjë afat se kur mund ta bëjnë tërësisht këtë punë.
“Nuk mund të themi saktë në mënyrë kohore datën e fillimit, megjithatë do të jetë një punë e jashtëzakonshme që do të bëhet gjatë vitit të parë qeverisës, që në mënyrë komplementare Sistemi Informativ, Protokoli dhe Sistemi i Sigurimeve Shëndetësore të fillojnë së zbatuari.” – tha ai.
Projektligji për Sigurimin e Detyrueshëm të Kujdesit Shëndetësor u miratua nga Qeveria më 28.08.2024, megjithatë funksionalizimi i tyre është ende larg në horizont.
Ministri i Shëndetësisë, Arben Vitia, në fushatën zgjedhore të vitit 2019, kishte premtuar që sigurimet shëndetësore do të funksionalizohen brenda katër vjetëve. Parakusht për funksionalizimin e tyre është zbatimi i Sistemit Informativ Shëndetësor (SISH), për të cilin Vitia pati thënë se merr optimalisht 2 vjet kohë.
Votimi i këtij Projektligji ka qenë në Agjendën legjislative prej vitit 2021. Aktualisht, në Kosovë është në fuqi Ligji për Sigurimin Shëndetësor, i cili u miratua në vitin 2014, mirëpo nuk u zbatua asnjëherë plotësisht.
Funksionalizimi i sigurimeve shëndetësore është premtim i dhënë e i paplotësuar nga Qeveri të ndryshme për më shumë se një dekadë. Premtime që nuk i përmbushën për sigurimet shëndetësore patën dhënë edhe tre ish-ministra të tjerë të shëndetësisë: Imet Rrahmani, Alush Gashi dhe Ferid Agani.
Investimet në Rajonin 05
Në planin e PDK-së është finalizimi i magjistraleve për në Pejë, Gjilan, Mitrovicë dhe Podujevë.
Kandidatja për Deputete, Eliza Hoxha, me profesion arkitekte, zotohet se do të bëhet funksionalizimi i transportit rrugor përbrenda Prishtinës – përfshirë edhe Unazën e Jashtme me vlerë 400 milionë euro.
Ajo premtoi investime në hekurudha, me fokus linjën e cila do të përfshijë “Portin e Kosovës” – siç quhet me Planin hapësinor të Kosovës Zona e Regjionit 01, që është lidhja e Kryeqytetit me Stacionin kryesor të trenit dhe Aeroportin e Prishtinës.
“Në këtë drejtim normalisht parashihet edhe linja e tramvajit, e cila do t’i funksionalizojë zonat urbane dhe rurale, në lidhje me Aeroportin dhe Stacionin e trenit, që përfshin Lipjanin, Graçanicën, Prishtinën dhe Fushë Kosovën.” – tha ajo.
Kandidatja e PDK-së, Eliza Hoxha. Foto: Naser Fejza/KALLXO.com
Hoxha premtoi Qendra për të Moshuarit në Zonat regjionale, investim në Stadiumin Olimpik Kombëtar, restaurimin e objektit të Pallatit të Rinisë, investime në ish-objektin e Boro-Ramizit dhe investime në Salla më të vogla të sportit dhe në Qendrat kulturore komunitare.
“Një gjë tjetër që është paraparë është Memoriali i Gjenocidit. Në këtë pjesë nuk ka një pozicion të caktuar se ku do të jetë. Mirëpo, në këtë aspekt do të bëjmë një debat fillestar me Komunën e Prishtinës, se ku do të ndërtohet ky Memorial.” – tha ajo.
Përvoja e PDK-së në qeverisje
Partia Demokratike e Kosovës (PDK) ka qenë në qeverisje nga viti 2008 deri në vitin 2019, por jo çdo herë si forca kryesore udhëheqëse.
Nga viti 2008 deri në vitin 2014, PDK udhëhoqi Qeverinë me kryeministër Hashim Thaçin. Ky ishte mandati i parë dhe i dytë i saj.
Kurse nga viti 2014 deri në 2017, PDK ishte pjesë e koalicionit qeverisës me Lidhjen Demokratike të Kosovës (LDK). Atëkohë, Kryeministër ishte Isa Mustafa nga LDK, ndërsa PDK mbante postin e Kryeparlamentarit.
PDK ka qenë pjesë e Qeverisë edhe pas vitit 2017, por jo si forcë kryesore udhëheqëse. Pas vitit 2017 deri në 2019, PDK u rikthye si pjesë e koalicionit qeverisës. Këtë herë me Ramush Haradinajn nga Aleanca për Ardhmërinë e Kosovës (AAK) si Kryeministër. PDK mbante disa Ministri dhe poste të rëndësishme në këtë Qeveri.
Prej atëherë PDK-ja ka qenë vetëm në opozitë. Në Zgjedhjet e vitit 2021, prej të cilave doli fituese Lëvizja Vetëvendosje, PDK zuri vendin e dytë për nga numri i votave, më saktësisht me 16.9%.
“Debat Përnime” është format i cili do të transmetohet për një muaj rresht deri një ditë para Zgjedhjeve parlamentare të 9 shkurtit 2025. Kandidatët për deputetë nga partitë politike garuese, përveç që prezantojnë Programin e tyre, përballen me pyetjet e Jeta Xharrës, kryeredaktorit të KALLXO.com, Kreshnik Gashit dhe Visar Prebrezës nga “Krypometër”.
Lëvizja Vetëvendosje (LVV) ka zgjedhur që gjatë fushatës për Zgjedhjet e 9 shkurtit të mos marrë pjesë në disa nga mediat në Kosovë. Kjo parti e ka arsyetuar mospjesëmarrjen në emisionet politike të shfaqura në mediume të caktuara, me pretendimin se gjoja ato media janë në pronësi të oligarkëve. RTV Dukagjini është në listën e këtyre mediave të “piketuara” nga LVV, e pikërisht në këtë televizion transmetohet emisioni “Debat Përnime” – prodhim i KALLXO.com.
Mirëpo, për dallim nga partia në pushtet, partitë e tjera opozitare kanë pranuar të marrin pjesë në këtë Debat dhe t’u përgjigjen pyetjeve të gazetarëve të Kallxo-it.
Në hapje të Debatit të parë zgjedhor, në kuadër të “Debat Përnime”, Jeta Xharra ka deklaruar se askush në KALLXO.com nuk është pasanik, milioner, e le më oligark.
“Ne kemi qenë në RTK e na kanë largu prej RTK-së, saktë sepse kemi raportuar qysh oligarkët e kanë zhvat shtetin.” – ka theksuar ndër të tjera, Xharra.
E, për kandidatët e LVV-së që kanë refuzuar të marrin pjesë në Debat, ajo e ka dhënë “diagnozën”: Politikus Arrogantis Totalis Mendjemadhijensis!
Ndërtimi i Spitalit të Ri në vlerë prej 500 milionë euro, krijimi i kushteve që mjekët të mos ikin nga Kosova, funksionalizimi i Fondit për Sigurime Shëndetësore, si dhe respektimi i Ligjit për Duhanin janë vetëm disa prej zotimeve që tre kandidatë të LDK-së janë zotuar se do të përmbushin në rast se partia e tyre rikthehet në pushtet, pas Zgjedhjeve të 9 shkurtit.
Me profesion mjekë, tre kandidatë për deputetë nga radhët e Lidhjes Demokratike të Kosovës (LDK) janë zotuar se nëse partia e tyre i fiton Zgjedhjet parlamentare do ta rrisin buxhetin për Shëndetësinë në 5%, do ta ndërtojnë Qendrën e Re Spitalore dhe do ta ndajnë menaxhmentin e Spitaleve nga Stafi shëndetësor.
Këto tri zotime janë vetëm disa prej atyre që i shpërfaqën këta tre kandidatë në “Debat Përnime”, më 21.01.2025. Në qëllimet e tyre hynë edhe zgjerimi i Listës së Barnave Esenciale, investimet disamilionëshe në aparatura, funksionalizimi i Fondit të Sigurimeve Shëndetësore, si dhe ndalimi i ikjes së mjekëve nga Kosova – duke ua rritur pagat e duke iu krijuar mundësi të menjëhershme punësimi, atyre që i përfundojnë studimet.
Në krye me ekonomistin, Lumir Abdixhiku, të cilin LDK-ja e ka kandidat për Kryeministër, ata besojnë se do të arrijnë të bëjnë ndryshime rrënjësore në Sistemin Shëndetësor – duke mos i kursyer akuzat se Qeveria e kryeministrit Albin Kurti nuk ka bërë mjaftueshëm për katër vjetët që shkuan.
LDK që synon rikthimin në pushtet, që nga përfundimi i luftës 1998/1999, është partia e cila më së shumti ka qenë në krye të Qeverisë – krahasuar me partitë e tjera.
Spitali i Ri dhe planet e tjera të LDK-së
Me profesion infektolog, Izet Sadiku tash e disa vite udhëheq Drejtorinë për Shëndetësi në Komunën e Prishtinës. Por, tashmë si i përfshirë në Zgjedhjet e reja parlamentare ai synon të bëhet Deputet në Kuvendin e Kosovës.
Sadiku shpërfaqi prioritetet e tij në emër të partisë për sektorin e Shëndetësisë – duke u nisur nga çështja kryesore, rritja e buxhetit në 5% të GDP-së, nga 3.3% sa është tani.
Mirëpo, projekti më i madh që ka shtruar para vetes kjo parti politike është ndërtimi i Qendrës së re Spitalore në Prishtinë në vend të Qendrës Klinike dhe Universitare të Kosovës (QKUK), për të cilin ende nuk kanë vendosur për lokacionin se ku saktësisht.
“Ndërtimi i kësaj Qendre do të bëhet në mandatin e parë dhe gradualisht derisa të bëhet Qendra e re Spitalore do të funksionojë Qendra e vjetër, që është tani (QKUK).” – tha Sadiku.
Kurse për pronën aktuale në të cilën është vendosur QKUK, Sadiku tha se do të shfrytëzohet si pronë publike ku ndërtohen hapësira kulturore ose ndonjë Kampus i Shkollave.
Ndërtimi i Qendrës së Re ka qenë një ndër zotimet kryesore e para që ka shpërfaqur Lumir Abdixhiku, ende pa nisur fushata.
Ky projekt është llogaritur të ketë një kosto prej 500 milionë euro.
Kandidati i LDK-së për deputet, Izet Sadiku. Foto: Naser Fejza/KALLXO.com
Një çështje që ndërlidhet me këtë është ndarja e menaxhimit të institucioneve shëndetësore nga sektori i Shëndetësisë.
Sadiku tha se do të analizojnë mundësinë e angazhimit të një Kompanie që menaxhon Spitalet, në mënyrë që të largohet politika nga menaxhimi i institucioneve shëndetësore.
Kandidati tjetër për Deputet, Ardian Shala, me profesion kardiolog, konsideron se problemet, siç është mungesa e barnave, kanë lindur pikërisht si pasojë e keqmenaxhimit.
“Unë punoj në Spitalin e Prizrenit dhe kam raste kur për një katetër urinar, pacientët në gjysmënate detyrohen të bredhin barnatoreve, sepse nuk ka. Kjo është pjesa e keqmenaxhimit.” – tha Shala.
Për këtë arsye, ai thotë se duhet të kontraktohen Kompani, pasi që “pa dashur t’i nënçmojë mjekët” beson se ata janë profesionistë të aspektit shëndetësor, ndërsa në pjesën e menaxhimit “kanë çalime”.
Çështje tjetër që është proklamuar në vazhdimësi nga LDK-ja, por edhe nga partitë e tjera është funksionalizimi i Fondit për Sigurime Shëndetësore. Edhe pse ka qenë premtim ndër vite, një gjë e tillë ende nuk është jetësuar, në mënyrë që t’u lehtësohet jeta qytetarëve, e sidomos atyre që kanë nevojë për mjekim jashtë vendit.
Ai tha se sigurimet shëndetësore mendojnë t’i fillojnë në vitin e parë, me përgatitjen e dokumentacionit dhe të legjislacionit.
“Me Ligj 3.5% i jep punëmarrësi dhe 3.5% i jep punëdhënësi. Shuma që mendohet të krijohet nga Fondi i Sigurimeve Shëndetësore është diku 140 milionë euro.” – tha ai.
Vitin e parë të qeverisjes, Sadiku tha se planifikojnë që Qeveria ta rimbursojë Fondin me 140 milionë euro, me qëllim që Fondi të fillojë të ofrojë shërbime qysh në vitin e parë “para se të fillojë grumbullimi”.
Kurse kandidati Ardian Shala, me profesion kardiolog, tha se me Fondin e Sigurimeve Shëndetësore, nëse nuk ka mundësi që mbulimin e shpenzimeve ta bëjë sektori publik, plani është që atë ta bëjë ai privat.
“Njerëzit që kërkojnë lëmoshë për trajtim jashtë vendit, kjo zgjidhet me Fondin për Sigurime Shëndetësore, që nëse nuk ka mundësi sektori publik, atëherë i bën ai privat. Gjithsesi këto shërbime do t’i mbulojë Fondi i Shërbimeve Shëndetësore, i cili është jetik.” – tha ai.
Zgjidhjet për listat e pritjes dhe Listën e barnave esenciale
Izet Sadiku fajëson ministrin e Shëndetësisë, Arben Vitia, duke thënë se arsyetimi i tyre është që 70% është mbulueshmëria e Listës esenciale, e që sipas tij, Ministria e ka obligim me Ligj që ta mbulojë 100%.
“Po ju tregoj se në Prishtinë as 50% s’e kanë mbulu asnjë vit dhe ne detyrohemi (të paguajmë) 500 mijë euro. Kur e ndajmë buxhetin, e çojmë në Ministri të Financave. Na thonë: ‘Pse po ndani për barna, sepse ua blen Ministria e Shëndetësisë?’. Mirëpo, ne detyrohemi, se qytetari kur shkon me marrë shërbimin atje, ai nuk e di a është e drejtë e Përparim Ramës apo e Arben Vitisë.” – tha Sadiku nga këndi i Drejtorit të Shëndetësisë.
Sipas tij, të gjitha Komunat e kanë këtë problem, pasi nuk furnizohen mjaftueshëm me barna nga Ministria e Shëndetësisë.
Se a do ta vendosin terapinë hormonale për personat LGBTQ+ në Listën esenciale të barnave, Ardian Shala tha se e kanë në plan të përfshijnë kategorinë e moshës së shtyrë, por nuk e përjashtojnë mundësinë edhe për kategori të tjera.
“Dhe pse jo, të përfshijmë edhe shumë kategori të tjera që i përmendet (komuniteti LGBTQ+). Terapia hormonale – kjo ka qenë diskutim i madh edhe më herët dhe ne do të bëjmë çmos që këtyre njerëzve që kanë nevojë të jashtëzakonshme t’ua sigurojmë një terapi të duhur. Pra me pagesë, me mbulim nga shteti.” – tha ai.
Edhe për Listën e barnave esenciale si zgjidhje ata ofruan funksionalizimin e Fondit për Sigurime Shëndetësore.
Në lidhje me përcaktimin e çmimit të barnave, kandidati i LDK-së, Ekrem Hyseni, me profesion onkolog, thotë se është pro që të jetë i përcaktuar çmimi i tyre, e jo në bazë të nevojave të tregut.
“Janë dashtë 12 orë që me dalë që ka qenë propagandë e Ministrit, ku gazetari del live. E merr një ilaç që e prezanton si çmim, që nuk ka qenë real si i prezantuar nga politikëbërësit.” – tha ai.
Sipas tij, për të bërë përcaktimin e çmimit, duhet partnerët të jenë njohës të mirë të tregut vendas e botëror dhe të merren çmime referente.
“Jam i sigurt që ka me u rregullu edhe çmimi i barnave. Kanë me kushtu ma lirë dhe ka me qenë disponueshmëria e barnave më e lartë.” – tha ai.
Qytetarët e Kosovës detyrohen të presin me muaj e deri në vite, për t’u operuar për shkak të listave të gjata të pritjes në Spitale publike.
Gjetjet e Auditorit të Përgjithshëm për vitin 2024 shpërfaqën fotografi të fletoreve dhe të shënimeve, në të cilat regjistrohen pacientët nëpër lista të pritjeve. Disa prej të cilave janë të gjata deri në katër vjet në QKUK. Një prej faktorëve kontribues në rritjen e numrit të pacientëve në lista të pritjes është evidentuar të jetë mungesa e ekspertizës së mjekëve në fusha të caktuara – duke ngarkuar QKUK-në, si Qendër referente.
Kandidati Ekrem Hyseni, duke u nisur nga përvojat që ka, tha se disa Klinika e kanë listën e pritjes më të gjatë.
“Nëse flasim për listën e pritjes për ndërrimin e protezave keni të drejtë…” – u përgjigj ai.
Kurse, Ardian Shala premtoi se këto lista do të tkurren përmes investimeve mbi 100 milionë euroshe në aparatura të ndryshme spitalore.
Duke i përkitur sferës së Kardiologjisë, Shala tha se vetëm në sektorin e tij, pacientët presin për intervenime në arterie koronare mbi një vjet.
“Është e dhimbshme nëse një familjar i dikujt pëson diçka të papritur, që nuk kemi dëshirë ta themi, e ne të mos jemi të zotë ta zbresim këtë listë të pritjes të paktën në një javë, ose me heq fare.” – tha ai.
Sipas tij, kuadrot dhe mundësitë ekzistojnë.
Kandidati i LDK-së për deputet, Ardian Shala. Foto: Naser Fejza/KALLXO.com
“Ne nuk duhet ta shohim sektorin privat si kundërshtar, por si partner. Sepse, fundi i fundit është një Sistem i cili edhe me Sistemin Informativ Shëndetësor (SISH) do të rregullohet.” – tha ai.
Ekrem Hyseni tha se do ta funksionalizojnë SISH-in që të jetë i mundur edhe implementimi i Fondit të Sigurimeve Shëndetësore.
Funksionalizimi i plotë i Sistemit Informativ Shëndetësor dhe sigurimeve shëndetësore, si dy prej elementeve kyçe në Shëndetësi vazhdojnë të mbesin vetëm premtime të dhëna ndër vite nga Qeveri të ndryshme për më shumë se një dekadë.
Hyseni tha se përmes SISH-it e me “work stacion” puna do të jetë e matshme dhe për secilin do të nxirren rezultatet e punës, por njëkohësisht edhe mospuna.
Parandalimi i ikjes së mjekëve
LDK-ja beson që përmes rritjes së pagave, përmirësimit të kushteve dhe sigurimit të vendeve të punës, deri diku mund të arrijnë të ndalojnë mjekët që të mos largohen nga Kosova në drejtim të shteteve perëndimore.
Ekrem Hyseni, duke e quajtur këtë punë të thjeshtë, thotë se “nëse do me i mbajt mjekët në Kosovë nuk mundesh me i lidh, por e vetmja lidhje që mundesh me i ba është me ia rrit pagën dhe me ia përmisu kushtet e punës”.
“Ja siguron një mjeku të ri pas studimeve që ka me fillu punë në gjashtë muajt e parë dhe e dyta, specializimi në dy vjetët e para pas përfundimit të studimeve me financim nga shteti. Këto i kemi në Program. Pa kushte ikin edhe mjekët gjermanë në Norvegji.” – thotë ai, duke shtuar se këto janë pjesë e Programit të tyre.
Megjithatë, ai thotë se nuk mjafton koeficienti në 150 euro, por rritja do ta vazhdojë njëherazi me rritjen ekonomike.
“Deri diku është e dinjitetshme (paga me rritje), por nuk them kurrë që është e mjaftueshme as për bujkun, as për mjekun e as për inxhinierin. Por duhet me ba mundësi, me i adaptu këto kushte për me i trajtu me kushte të dinjitetshme dhe me i josh me qëndru (mjekët).” – thotë ai.
Kandidati i LDK-së për deputet, Ekrem Hyseni. Foto: Naser Fejza/KALLXO.com
Ndërkaq, Ardian Shala e sheh si zgjidhje që mjekët e ri të punojnë në Kosovë e të mos largohen, që sapo ta përfundojnë diplomimin të punësohen në Qendra të Mjekësisë Familjare, që e kanë edhe si kusht stazh për specializim.
Duke paraqitur shifra, Shala tha se vetëm në vitin 2024, 106 mjekë e kanë lëshuar Kosovën, ndërsa për pesë vjetët e fundit mbi 600. Ai tha se rritjen e pagave do ta bëjnë qysh në javën e parë.
Për studentët që kanë përfunduar Mjekësinë, Shala thotë se kanë planifikuar të krijojnë menjëherë kushte punësimi për ta. Dhe, posa ta përfundojnë punësimin, të krijohet sistemi për specializime.
“Për shkak të mungesës të anesteziologëve shumë operime sot presin. Për shembull në Kirurgjinë Vaskulare presin tri vjet për operim. Dhe për atë është gjithmonë arsyetimi që nuk ka anesteziologë.” – tha ai.
Ndërkaq zgjidhja që ofroi Izet Sadiku është që të forcohen Spitalet regjionale.
“Më herët Kirurgjia në Mitrovicë ka qenë më e fortë se në Prishtinë. Pulmologjia në Pejë ka qenë më e fortë se në Prishtinë. Tu i forcu Spitalet regjionale edhe bëjmë zhvillim ekonomik, edhe distribuojmë punëtorët atje.” – tha ai.
Kritikat për rinovimet në QKUK
Kandidati Ekrem Hyseni kritikoi rinovimet që janë bërë gjatë këtij mandati në QKUK – duke premtuar ndërtimin e Spitaleve të tjera.
Ai premtoi që brenda mandatit do ta funksionalizojnë plotësisht Spitalin e Ferizajit.
“Le të me thotë dikush që është rinovu Gjinokologjia dhe ndonjë lehonë duhet me udhëtu 40 metra, për me shku në banjo. Le të më thotë që është rezultat i mirë dhe unë po e pranoj.” – tha Hyseni.
Sipas tij, ardhja e VV-së në pushtet me suficit buxhetor në Shëndetësi dhe me vendimmarrje 100% e ta cilësojnë sukses të madh është nonsens.
“Pse dështoi Qendra Emergjente që ka mbet sot vetëm në tulla. Aty, vetëm për informatë, kanë dështuar 6.6 milionë euro vetëm vitin 2024 dhe kanë kaluar në suficit? Ndërtimi i institucionit në Shtime 2.6 milionë suficit. Kush e ka ndalë? Cila ka qenë pengesa e Qeverisë?” – pyeti Hyseni.
Sipas tij ka pasur një menaxhim të dobët të parasë publike gjatë qeverisjes Kurti – duke e quajtur mashtrim të madh premtimin e LVV-së për Spitalin e Podujevës.
Kandidatët e LDK-së për deputetë. Foto: Naser Fejza/KALLXO.com
Sipas tij, të gjitha rinovimet të udhëhequra nga Ministria e Shëndetësisë janë shumë herë me të shtrenjta në të njëjtin institucion – krahasuar me rinovimet e udhëhequra nga SHSKUK.
“Merre çmimoren e Kontratës së rinovimit të Emergjencës dhe Gjinekologjisë, d.m.th. Ministria e Shëndetësisë e ka menaxhuar rinovimin e Gjinokologjisë. Ndërsa, Shërbimi Spitalor Klinik dhe Universitar (SHSKUK) e ka menaxhuar rinovimin e Emergjencës.” – tha ai.
Hyseni thotë se shumë prej shërbimeve shëndetësore që merren në institucione private dhe në institucione jashtë Kosovës janë shërbime që kryhen edhe në QKUK, ose në Spitale regjionale. Por, sipas tij, humbja e besimit në institucione publike është “defekti i madh”.
Ai përmend një rast, të cilin e cilëson edhe si dezinformatë, e që pretendon se është “shërbyer nga vetë kryeministri [Kurti]”, ku është thënë se në vitin 2016 furnizimi (me citostatikë) ka qenë 30%, për sa kohë që Raporti zyrtar i SHSKUK-së ka thënë se është 86%. “Kjo është një nga arsyet që unë e them që nuk duhet të jetë metodologji e punës propaganda.” – thotë ai.
Gjatë vitit 2024 në QKUK janë rinovuar disa Klinika – përfshirë ajo e Gjinekologjisë, Radiologjisë, Oftamologjisë, Onkologjisë, Klinika Emergjente dhe Kardiokirurgjia.
Ndër të tjera, Ekrem Hyseni përmendi edhe ish-ministrin Rifat Latifi që drejtoi Ministrinë e Shëndetësisë, kur ministri Arben Vitia kandidoi për Kryetar të Prishtinës.
Për Latifin ai zgjodhi fjalët më të mira, e për të cilin tha se flet me shumë respekt, sepse ka dëshmuar se do që Kosova të bëhet më mirë.
“Rifat Latifi nuk u gjet në ambient pune në Ministrinë e Shëndetësisë. Ka deklaru që ka pasë ambient toksik pune, që i bie, nga pozitat menaxheriale ai nuk ka mundur me i zbatu politikat shëndetësore për të cilat ka ardhur. As vizionin e tij si një profesionist i përgatitur.” – tha Hyseni.
Për mungesën e inspektimit, Hyseni tha se qysh në muajin e parë do të bëhet inspektimi për mbikëqyrjen e nivelit të pastërtisë.
“Ne do t’i zbatojmë Rekomandimet e tyre (Inspektoriatit), sepse nuk kemi mekanizëm tjetër qysh me e përmirësua Sistemin.” – tha ai.
Ndërsa për Ligjin për Duhanin, ai tha se qysh në gjashtëmujorin e parë, së bashku me Komunat, do të bëjnë një plan për të filluar ndërprerjen e pirjes se duhanit në hapësira publike.
Përvoja e LDK-së në pushtet
Lidhja Demokratike e Kosovës më së shpeshti e ka pasur fatin që të jetë në pushtet.
Pas mbarimit të luftës dhe ardhjes së Administratës Ndërkombëtare të Kombeve të Bashkuara (UNMIK) u mbajtën Zgjedhjet e para në Kosovë, në vitin 2001.
LDK fitoi shumicën e votave dhe përfaqësoi shumicën e deputetëve në Kuvendin e Kosovës. Ibrahim Rugova u zgjodh President i Kosovës më 04.03. 2002 dhe LDK-ja formoi Qeverinë e parë pas luftës.
Kjo parti fitoi përsëri Zgjedhjet e vitit 2004, në krye me Ibrahim Rugovën, i cili ishte President deri në vitin 2006.
Ndërsa, në Zgjedhjet e vitit 2014, LDK arriti të krijonte një koalicion qeverisës me partinë e Hashim Thaçit, Partinë Demokratike të Kosovës (PDK) dhe të formonte një Qeveri të re në krye me Isa Mustafën.
Në Zgjedhjet e vitit 2019, LDK humbi mundësinë për të formuar një Qeveri, pasi LVV fitoi më shumë vota. LVV bëri koalicion me LDK-në, por Marrëveshja u prish pas disamuajsh kur Qeveria e Kurti u rrëzua në Kuvend në mars 2020, përmes një Mocioni Mosbesimi.
Në këtë situatë, LDK-ja, nën udhëheqjen e Avdullah Hotit, arriti të formonte një koalicion me PDK-në dhe partitë e tjera të vogla. Më 22.03.2020, Hoti u zgjodh Kryeministër i Kosovës.
Qeveria Hoti u rrëzua pas një Mocioni të dytë Mosbesimi në Kuvendin e Kosovës.
Kjo u pasua me Zgjedhje të parakohshme të shkurtit të vitit 2021, në të cilat Lëvizja Vetëvendosje doli fituese.
Në Zgjedhjet e fundit në vitin 2021, LDK-ja fitoi 12.64 % – duke u renditur si partia e tretë, për nga numri i votave.
“Debat Përnime” është format i cili do të transmetohet për një muaj rresht deri një ditë para Zgjedhjeve parlamentare të 9 shkurtit 2025. Kandidatët për deputetë nga partitë politike garuese, përveç që prezantojnë Programin e tyre, përballen me pyetjet e Jeta Xharrës, kryeredaktorit të KALLXO.com, Kreshnik Gashit dhe Visar Prebrezës nga “Krypometër”.
Lëvizja Vetëvendosje (LVV) ka zgjedhur që gjatë fushatës për Zgjedhjet e 9 shkurtit të mos marrë pjesë në disa nga mediat në Kosovë. Kjo parti e ka arsyetuar mospjesëmarrjen në emisionet politike të shfaqura në mediume të caktuara, me pretendimin se gjoja ato media janë në pronësi të oligarkëve. RTV Dukagjini është në listën e këtyre mediave të “piketuara” nga LVV, e pikërisht në këtë televizion transmetohet emisioni “Debat Përnime” – prodhim i KALLXO.com.
Mirëpo, për dallim nga partia në pushtet, partitë e tjera opozitare kanë pranuar të marrin pjesë në këtë Debat dhe t’u përgjigjen pyetjeve të gazetarëve të Kallxo-it.
Në hapje të Debatit të parë zgjedhor, në kuadër të“Debat Përnime”, Jeta Xharra ka deklaruar se askush në KALLXO.com nuk është pasanik, milioner, e le më oligark.
“Ne kemi qenë në RTK e na kanë largu prej RTK-së, saktë sepse kemi raportuar qysh oligarkët e kanë zhvat shtetin.” – ka theksuar ndër të tjera, Xharra.